ریسک سرمایه گذاری
مدیریت ریسک برای معاملهگران فعال؛ آشنایی با تکنیکها و فنون کاربردی
مدیریت ریسک یک پیشنیاز اساسی و ضروری در معاملهگری است. اما معمولا بسیاری از افراد به منظور موفقیت در تجارت فعال آن را نادیده میگیرند. به هر طریق، معاملهگری که سود قابلتوجهی…
۱۰ استراتژی معاملاتی روزانه برای تازهکاران
معاملات روزانه عملی است که معاملهگران طی آن یکی از ابزارهای مالی را طی یک روز میخرند و میفروشند. حتی ممکن است عمل خرید و فروش چندین مرتبه در یک روز انجام…
بازده حقوق صاحبان سهام یا ROE چیست؟ تخمین میزان سودآوری به ازای هر سهم
زمانی که بحث سرمایهگذاری به میان میآید، همه در پی آن هستند تا بازدهی احتمالی خود را محاسبه کنند. سرمایهگذاران باید تصمیم بگیرند در کجا سرمایهگذاری کنند تا سود بیشتری به دست…
دارایی در خطر یا VaR چیست و چطور از آن در سرمایهگذاریهای خود استفاده کنیم؟
افرادی که تازه وارد بازارهای مالی میشوند سودای ثروتمند شدن را در سر دارند. درست است که در این بازارها افرادی یکشبه میلیاردر شدهاند؛ اما اتفاقی که رایجتر است، از دست دادن…
نظریه سبد سهام پست مدرن چیست؟ بازده منفی به عنوان معیار اندازهگیری ریسک
چیدمان سبد سهام چنان اهمیتی دارد که نظریههای زیادی برای آن مطرح شدهاند. نظریههایی که هر یک در پی کاهش ریسک و افزایش بازده بودهاند. هر یک از این نظریهها به شیوههایی…
ریسک مستقل یا Standalone Risk چیست و چگونه میتوان آن را ارزیابی کرد؟
به هر شکلی که سرمایهگذاری کنیم، خواه ناخواه باید ریسکی را متناسب با چیدمان سبد سرمایهگذاری خود تحمل کنیم. گاهی این ریسک زیاد است و گاهی کمتر. ریسک مستقل (Standalone Risk) هم…
نظریه سبد سهام مدرن یا MPT و توجه به دو عامل واریانس و انحراف معیار
اگر بگوییم آرزوی دیرینهی بشر دستیابی به عمر جاودان و اکسیر جوانی است، همه میپذیرند. اما آرزوی یک سرمایهگذار یا معاملهگر چیست؟ پاسخ این سوال به احتمال فراوان دستیابی به پرتفویی بدون…
متنوع سازی سبد سهام؛ در باتلاق ساده سازی و تنوع بیش از حد فرو نروید
معمولا سرمایه گذاران باتجربه از متنوع سازی پرتفوی (Over-Diversifying Portfolio) زیاد حرف میزنند. این کار باعث افزایش امنیت سرمایه و در واقع کاهش ریسک سرمایه گذاری خواهد شد. اما این مسئله که…
اهرم عملیاتی چیست و چگونه میتواند بر شرکتها و ارزش سهامشان اثر بگذارد؟
نسبتهای قیمت به درآمد، جریان آزاد نقدی (FCF) و بازده حقوق صاحبان سهام تنها چند مورد از روشهای رایجی هستند که سرمایهگذاران به کمک آن میتوانند سطح ریسک و سلامت عملکرد یک…
ایجاد تنوع در سبد سهام از طریق سرمایهگذاری در بخش املاک و زیرساخت
یکی از مهمترین مواردی که در سرمایهگذاری باید به آن توجه شود، ایجاد تنوع در سبد سهام است. از جمله مواردی که در تخصیص دارایی مدنظر قرار میگیرد، سرمایهگذاری در گزینههایی به…
آشنایی با انواع استراتژیهای پوشش ریسک مالی در ارزهای دیجیتال
استراتژیهای مربوط به پوشش ریسک مالی جهت به حداقل رساندن هزینه گام برداشتن در جهت عکس روند بازار طراحی شدهاند. اگر قرار باشد از افول بازار سهام واهمه داشته باشید و یا تنها به دنبال حفظ وضع موجود شرایط کاری خود در آشنایی با مفهوم ریسک در سرمایهگذاری بازاری نا پایدار باشید، میتوانید بهره زیادی از انواع مختلف استراتژیهای پوشش ریسک مالی ببرید.
اگر به تازگی با مفهوم استراتژی پوشش ریسک مالی آشنا شدهاید، در مطلب حاضر قصد داریم تا اطلاعاتی مفیدی در خصوص این نوع از استراتژی ها در اختیارتان قرار دهیم.
احتمالا بارها شنیدهاید که سرمایه گذاران بحران زده در حال خرید سودهای تحت الحمایه و پوشش ریسک مالی هستند. این کار یکی از راههای دریافت سهام پوشش ریسک مالی است. البته راههای دیگری هم برای حمایت از کسب و کار شما وجود دارد.
اگر به دنبال استفاده از مشتقات استراتژیهای پوشش ریسک مالی هستید، تنها هنگامی میتوانید از این دست استراتژیها استفاده نمایید که رویکردی بالا به پایین اتخاذ کنید. اگر به دنبال اتخاذ رویکرد بالا به پایین هستید، باید از قرار گرفتن در موقعیتهایی که شما را در معرض مواجهه با انتخاب ابزار غلط برای جلوگیری از معاملات قرار میدهند، اجتناب کنید.
در مطلب حاضر، به دنبال توضیح استراتژی پوشش ریسک مالی فارکس و چگونگی استفاده آسان از بسیاری از ارزها هستیم که در استراتژی پوشش ریسک مالی مورد استفاده قرار میگیرند هستیم. اما ابتدا اجازه دهید تا در مورد چیستی خطر و استراتژی پوشش ریسک یا همان خطر مالی صحبت کنیم.
مفهوم پوشش ریسک در مباحث مالی:
اساسا، بحث پوشش ریسک مالی زمانی به میان میآید که شما به دنبال جبران ریسک و ضرر هستید. به علاوه، پیش از آغاز یک کسب و کار تحت پوشش ریسک مالی باید مطمئن شوید که میان دو معامله آغاز شده نوعی همبستگی منفی وجود دارد.
به عبارت دیگر، استراتژیهای پوشش ریسک مالی این شانس را در اختیار شما قرار میدهد که میزان شکست و باخت مالی خود را با استفاده از استراتژی توقف باخت محدود نمایید.
توقف باخت مالی یکی از ابزارهای مهم مورد استفاده در تجارت فارکس جهت محدود سازی ضرر مالی ناشی از پیش نرفتن محاسبات تجاری بر اساس برنامههای از پیش تعیین شده به حساب میآید. اگر شما نتوانید افول در کسب و کار خود را از طریق استفاده از ابزار توقف باخت مالی مدیریت کنید، آنگاه نمیتوانید متوقع دستیابی به موفقیت در بلند مدت باشید.
کار استراتژیهای پوشش ریسک مالی نیز در راستای همین ابزار و محدود سازی ضرر وارده مالی به سرمایه گذاران و تجار است. مزیت پوشش ریسک مالی این است که شما میتوانید در صورت عدم دستیابی به موفقیت در یک معامله تجاری از مدل تجاری با پوشش ریسک مالی جهت پوشش ضررهای وارده به خود استفاده نمایید.
اما بزرگترین سوء تفاهم موجود در میان تجار خرد این است که فکر میکنند استراتژی پوشش ریسک مالی فارکس به معنای قرار دادن کسب و کار تازه آغاز شده یک سرمایه گذار تحت پوشش این سیستم است. در شرایط حرفهای، استراتژی پوشش ریسک، شامل یک سرمایهگذاری ثانویه میباشد که قیمت آن، آشنایی با مفهوم ریسک در سرمایهگذاری همواره در جهت عکس سرمایهگذاری اولیه حرکت میکند.
برای مثال سرمایهگذار میتواند، با تنظیم قرارداد آتی، سهام خود را به قیمتی مشخص در آینده به فروش رساند. در این صورت نوسانات بازار، تاثیری بر قیمت سهام خریداری شده، نخواهد داشت و سرمایهگذار این سهام را در زمان آتی، با قیمتی مشخص، به فروش خواهد رساند. گرچه پوشش ریسک، تنها محدود به فروش در قیمتی مشخص، از طریق قرارداد آتی نیست.
سرمایهگذار همچنان میتواند با ورود به دو بازار، که افت و خیز قیمتها در بازارهای مورد نظر، اغلب در جهت عکس یکدیگر حرکت میکنند، ریسک سرمایهگذاری خود را کاهش دهد. برای مثال سرمایهگذار میتواند از یک سو با خرید ارز، (برای نمونه دلار آمریکا) در بازار فارکس و از سوی دیگر، خریداری فلزات گران بها، (برای نمونه طلا) ریسک سرمایهگذاری خود را کاهش دهد.
تنها استراتژی پوشش ریسک مالی فارکس نیاز به خرید و فروش همزمان در همان جفت دارد. پوشش ریسک مالی فارکس بیشتر برای توقف سود یا زیان در هنگام معامله استفاده میشود. بنابراین، اگر شاخص بازار رو به افزایش است و شما از آن عقب هستید هستید، ممکن است بخواهید موقتا موقعیت خود را حفظ کنید تا بازار به نفع شما باز گردد.
این تنها یک بخش موضوع برای درک این است که مبادله فارکس چیست.
تجار و معامله گران همچنین میتوانند به تکنیک تله فکر کنند. یعنی زمانی که ما به طور کامل با بن بست مواجه میشویم، میتوانیم هفتهها و ماهها بدون حرکتی رو به جلو، کسب و کار عادی و ساکن خود را ادامه دهیم. با این حال، هنگامی که دوباره فکر کنید و عوامل دیگر مانند هزینه حمل را در نظر بگیرید، استراتژی پوشش ریسک مالی فارکس میتواند ناگهان منجر به ایجاد تلفات بزرگتر شود.
بیایید در حال حاضر به هسته و پیچ و مهره اجزای انواع استراتژیهای مختلف پوشش ریسک بپردازیم.
انواع استراتژیهای پوشش ریسک مالی:
اگر بخواهید از استراتژی پوشش ریسک مالی با بهره گیری از واسطه فارکس استفاده نمایید، این کار امکان پذیر نخواهد بود. دلیل آن هم این است که استفاده از پوشش ریسک مالی در سال ۲۰۰۹ توسط CFTC ممنوع اعلام شده است. با اینحال، اگر بخواهید میتوانید با استفاده از قوانین و مقررات FIFO از ارزهای مختلف برای پوشش ریسک مالی تراکنشهای خود استفاده نمایید.
اکنون، میخواهیم یکی از استراتژیهای پوشش ریسک مالی فارکس را به شما معرفی کنیم که می توان از آن در بهره گیری از پوشش ریسک مالی مناسب استفاده کرد. ممکن است این مطلب را چند بار بخوانید و باز هم فکر کنید که هیچ وقت آن را نخواندهاید.
تنها کافی است تا به یاد آورید که هنگامی که شما یک ارز مشخص را خریداری میکنید، همواره همان ارز را خریداری خواهید نمود و ارز دیگری را نیز خواهید فروخت. بر عکس، زمانی که شما همواره ابتدا یک ارز را به فروش میرسانید، ارز دیگری به جای آن خواهید خرید. بنابراین، این یکی از کارهایی است شما باید انجام دهید.
اجازه دهید یکی از نمونههای استراتژیهای پوشش ریسک را که در آن شما دلار آمریکا و ین ژاپن خریداری میکنید را بررسی کنیم. اگر بخواهید از استراتژی های پوشش ریسک استفاده نمایید باید دلار و یورو بخرید. اما در صورتیکه بخواهید یورو و ین بخرید باید بدانید که سیستم دلار هر دو را بی اثر خواهد کرد.
اکنون برای استفاده از پوشش ریسک مالی باید یورو و ین خود را بفروشید.
این سه تراکنش در مجموع یک پوشش ریسک مالی را برای شما به وجود خواهند آورد.
اما سوال اینجاست که چرا این سه با یکدیگر یک پوشش ریسک مالی را به وجود خواهند آورد؟
دلیل چنین رخدادی این است که در سیستم یورو شما هر دو گزینه خرید و فروش را در اختیار دارید. در سیستم دلار نیز اکنون گزینههای خرید و فروش را در اختیار دارید و این موضوع در مورد ین ژاپن هم صدق میکند. این نمونهای از یک پوشش ریسک مالی کامل است و همچنین نمونهای کامل از استراتژیهای پوشش ریسک مالی که از سیستم چند ارزی بهره میگیرد.
توجه داشته باشید که به هنگام استفاده از این استراتژی، تکنیک اصلی این است که مطمئن شوید که امکان خرید و فروش تراکنشهای مالی را در اختیار دارید که یکدیگر را ملغی میکنند. نمودار زیر تعدادی از پوششهای ریسک مالی جایگزین را نشان میدهد که شما میتوانید از آنها نیز بهره بگیرید.
اکنون به استراتژیهای پوشش ریسک مالی دیگر توجه نمایید:
استراتژیهای پوشش ریسک مالی طلا
اگر به دنبال حفاظت از خود در برابر تورمهایی با نرخ بالا هستید، طلا میتواند پوشش ریسک مالی مناسبی برای شما ایجاد کند. قیمت طلا به هنگام از کنترل خارج شدن تورم، میتواند سود سرشاری را نصیب شما کند. اما طلا هم پوشش ریسک مالی ضعیفتری در برابر دلار به حساب میآید. به عبارت دیگر، میان آشنایی با مفهوم ریسک در سرمایهگذاری قیمت طلا و دلار ارتباط معکوسی وجود دارد. اگر قیمت طلا بالا برود، قیمت دلار افت خواهد کرد و بر عکس.
به لحاظ تاریخی، طلا همواره نوعی سرمایه معادل پول به حساب میآمده است. به همین دلیل هم پوشش ریسک مالی مناسبی در برابر افت دلار و یا تورمهای شدید به حساب میآید.
پوشش ریسک مالی اختیارات
اختیارات از دیگر پوشش های ریسک مالی به آشنایی با مفهوم ریسک در سرمایهگذاری حساب میآیند که به شما کمک میکنند تا از اندوخته تجاری خود محافظت کنید. شما میتوانید این نوع از استراتژی را با فروش یک گزینه اتخاذ کرده و با خرید یک گزینه دیگر ادامه دهید و بالعکس. گزینهها همچنین یکی از ارزان ترین روشها برای محافظت از سرمایه تجاری شما هستند.
استراتژی پوشش ریسک مالی فارکس با استفاده از دو جفت ارز
بسیاری از استراتژیهای پوشش ریسک مالی وجود دارند که میتوانید به عنوان یک معامله گر فارکس از آنها استفاده کنید. شناخت رابطه قیمت بین جفت ارزهای مختلف میتواند به کاهش ریسک کمک کرده و استراتژی های پوشش ریسک مالی شما را اصلاح کند.
با استفاده از دو جفت ارز مختلف که همبستگی مثبت و یا رابطه منفی دارند، می توانید نوعی پوشش ریسک مالی ایجاد کنید.
به عنوان مثال سیستم ارزی دلار – یورو تا ۸۳ درصد با دلار – ین وابستگی معکوس دارند. در این صورت، میتوانید دلار – یورو را برای بلند مدت خریداری کرده و برای کوتاه مدت نیز ارزهای دلار – ین را انتخاب نمایید. تنها مشکل این استراتژی این است که شما در معرض سیل تورم ناشی از یورو و ین قرار خواهید گرفت.
به عبارت دیگر، اگر استراتژی های یورو در برابر دیگر ارزها باشد، آنگاه موقعیتی پیش خواهد آمد که سیستم یورو – دلار دیگر نمیتواند دلار – ین را خنثی کند.
استراتژی پوشش ریسک مالی نفتی
برخی ارزها به شکل مستقیم تحت تاثیر قیمت ارز قرار دارند. یکی از نمونههای مهم این دسته از ارزها دلار کانادا است. معمولا نوعی همبستگی مثبت میان قیمت نفت و نرخ دلار کانادا در بازار وجود دارد. زمانی که قیمت نفت بالا می رود، قیمت دلار آمریکا و دلار کانادا پایین میآید.
در این صورت، میتوانید از استراتژی پوشش ریسک مالی نفتی برای پوشش ریسک مالی خود در مبادله دلارهای کانادا و آمریکا استفاده نمایید. شما همچنین میتوانید از دلار کانادا و آمریکا در بلند مدت استفاده کرده و از موقعیت نفت در کوتاه مدت بهره ببرید.
نتیجه گیری:
تجار خرد عمدتا بنا به دلایل روانشناختی به کسب و کار خود روی میآورند و نه این دلیل که کسب و کار آنها الزاما خوب و پر سود است. با استفاده از استراتژیهای پوشش ریسک مالی میتوانیم به این احساس دست پیدا کنیم که حداقل در مورد زمینه فعالیت تجاری خود اشتباه نمیرویم. تنها زمانی را صبر کرده و سپس وقتی همه چیز آشنایی با مفهوم ریسک در سرمایهگذاری رو به راه شد، این استراتژیها را کنار گذاشته و به توسعه کسب و کار خود ادامه میدهیم.
این مهم نیست که شما کدام یک از استراتژی های پوشش ریسک مالی را مورد استفاده می دهید، مهم این است که متوجه باشید که هیچ چیز مجانی به دست نمیآید. استفاده از استراتژی های پوشش ریسک مالی درست مانند بیمه شما در برابر باخت و ورشکستی عمل می کند.
استراتژی پوشش ریسک مالی فارکس راهی مناسب برای حد اقل رساندن ریسک تجاری کسب و کار شماست. این استراتژی نه تنها شما را در برابر خطرات ناشی از باخت مالی حفظ می کند، بلکه می تواند برای شما سودزا نیز باشد.
ریسک چیست؟ و انواع ریسک سرمایهگذاری کدامند؟
احسان والیان
- اشتراکگذاری
ما در جهان احتمالات زندگی میکنیم و بسیاری از اتفاقات پیش روی خود را نمیتوانیم پیش بینی کنیم. انواع ریسک در سرمایه گذاری هم – حتی با انتخاب امنترین گزینههای سرمایه گذاری – ممکن است تحت تاثیر اتفاقات سیاسی، وقایع پیشبینی نشده یا هر اتفاق دیگری جلوی راه سرمایهگذاریمان قرار بگیرد.
بارها و بارها عبارت ریسک سرمایه گذاری را قبل از شروع این کار مهم شنیدهایم. اما قبل از پرداختن به مفهوم امروزی سرمایه گذاری باید گفت که ریسک، به معنای موفق نشدن و خطر مواجهه با شکست در تمام ابعاد زندگی انسان از همان روزهای اول وجودش بر روی کره خاکی وجود داشته است.
از لحظه شکار یک حیوان و پیدا کردن امنترین سرپناه تا امروز که به دنبال امنترین زمینه سرمایه گذاری هستیم، عنصر ترس منطقی و تحلیل موقعیت، سنجیدن ریسک را به مهارتهای زیستی ما اضافه کرده است تا قبل از شروع هر کاری – به ویژه سرمایه گذاری – به ریسک احتمالی و انواع آن فکر کنیم و بعد تصمیم بگیریم. برای تصمیمگیری درست باید ماهیت و انواع ریسک در سرمایه گذاری و نحوه تشخیص دادن ریسک احتمالی را بشناسیم. در ادامه به توضیح هر کدام از این موارد مطرح شده میپردازیم.
چرا ریسک وجود دارد؟
باید گفت تا وقتی متغیرها و احتمال رویدادهای مختلف وجود دارند، ریسک هم وجود دارد. حتی زمانی که شکارچیان عصر حجر تا آنجا که میتوانستند نیزههای خود را به تن شکار خود فرو میکردند اما باز احتمال این وجود داشت که شکارشان وحشیتر از زمان شکار شدن از زمین بلند شود و آنها را زیر پاهای خود له کند.
ما در جهان احتمالات زندگی میکنیم و بسیاری از اتفاقات پیش روی خود را نمیتوانیم پیش بینی کنیم. ریسک سرمایه گذاری هم – حتی با انتخاب امنترین زمینههای سرمایه گذاری – ممکن است تحت تاثیر اتفاقات سیاسی، تصمیمات گسترده یا هر اتفاق دیگری جلوی راه سرمایهگذاریمان قرار بگیرد.
صعود و نزول بازار بورس، ورشکستگی بانکها، رکود، تورم و جنگ و اتفاقات سیاسی از دسته احتمالاتی هستند که ریسک سرمایه گذاری را به وجود میآورند. البته گفتنی است که جنس ریسک سرمایه گذاری کمی متفاوت است و لازم است بیشتر به این موضوع بپردازیم.
ریسک سرمایهگذاری چیست؟
همانطور که میدانیم جهان سرمایه گذاری از گستردگی قابل توجهای برخوردار است و زمینهها و ابزارهای سرمایه گذاری نیز به همان میزان زیاد هستند. بدیهی است در چنین جهانی با ریسکهای متفاوت و عجیبی رو به رو میشویم و لازم است که هر کدام را به اختصار بشناسیم.
انواع ریسک در سرمایه گذاری
ممکن است هر کدام از ناخواسته و ندانسته در مسیر سرمایه گذاریمان دچار انواع ریسک سرمایه گذاری شده باشیم. به طوری که هر بار یکی از ریسکهایی که دچار شدیم با نوع قبلی یا انواعی که میشناختیم متفاوت بوده است.
ممکن است به خاطر سرمایه گذاری در سهام یک شرکت متضرر شده باشیم در حالی که اوضاع بازار سهام در آن زمان که ما متضرر شدهایم و دچار ریسک سرمایه گذاری شدهایم خوب بوده است. از طرف دیگر، ممکن است ضرر ما در زمانی بوده است که حال بازار سرمایهای که انتخاب کردهایم - فراتر از بازار سهام و حتی در بازارهای دیگر - بد بوده است و به دنبال اوضاع نامطمئن و ضرر دیگر سرمایه گذاران، سرمایه ما نیز دچار افت شده است.
تشخیص این که دچار کدام یک از انواع ریسک در سرمایه گذاری شدهایم کمی دشوار است و به خاطر همین ممکن است این اتفاق را به پای بدشانسی بگذاریم. اما باید گفت که تمام انواع ریسک در سرمایه گذاری در دو نوع ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک جا میگیرند.
ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک را بشناسیم
ریسکهایی مانند شرایط و اتفاقات سیاسی همچون رکود، تورم، جنگ و تحریم را ریسکهای سیستماتیک مینامیم؛ چرا که ریسک سرمایه گذاری سیستماتیک بر تمام بازارهای دارایی تاثیر میگذارد و تنها شامل حال یک بازار خاص نمیشود.
اما ریسک غیر سیستماتیک شامل ریسکهایی میشود که به دلیل نوع تصمیمگیریهای نامطلوب به وجود میآیند. گاهی در زمانی که بازارها در وضعیتی خوبی هستند میبینیم گاهی شرکتهایی با شکست و نزول مواجه میشوند که باید گفت ریسک به وجود آمده از جانب این شرکتها برای مخاطبانشان همان ریسک غیر سیستماتیک است. دو نوع ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک را موقعیتهای ریسکی نیز مینامند.
طبقه بندی افراد از نظر پذیرش ریسک
حال که با انواع کلی و زیر مجموعههایی که این دو نوع ریسک سرمایه گذاری به وجود میآورند آشنا شدیم این سوال مطرح میشود که افراد از نظر ریسک پذیری به چه شکل طبقه بندی میشوند.
باید گفت که از نظر سنجش ریسک باید افراد را به دو دسته ریسک پذیر و ریسک گریز دسته بندی کنیم. افراد ریسک گریز افرادی هستند که در سرمایه گذاری بیشتر به سمت بانکها و جایگزین بهتر آن یعنی صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت تمایل دارند. در واقع آنها سود کمتر ولی مطمئن را به سود بالاتر ولی با ریسک ترجیح میدهند.
صندوق درآمد ثابت به دلیل سبدی متشکل از سپردههای بانکی و اوراق قرضه از ریسکهای غیر سیستماتیک به دور است و البته که ریسکهای سیستماتیک در انواع ریسک سرمایه گذاری نیز تاثیر کمتری نسبت به زمینههای سرمایه گذاری دیگر مانند سهام روی این ابزار و زمینه سرمایه گذاری موردنظر آن میگذارند.
اما افراد ریسک پذیر به دنبال دریافت بازدهی بیشتر، ریسک سرمایه گذاری را در زمینههای سرمایه گذاری دیگر مانند سهام میپذیرند. گفتنی است که برای فاصله گرفتن از ریسکهای غیر سیستماتیک در بازار سهام (که در واقع با خرید سهام شرکتها و صنایع در این زمینه اقدام به سرمایه گذاری میکنیم) بهتر است به سراغ سرمایه گذاری در صندوق های سهامی برویم که با داشتن تیم متخصص و تحلیلگران حرفهای بازار بورس به شناسایی و سرمایه گذاری در سهام شرکتهای موفق میپردازند و ما از این طریق میتوانیم از ریسکهای مختلف فاصله بگیریم.
کم ریسک ترین سرمایه گذاری در بورس
در پاسخ به این سوال که برای سرمایه گذاری در بورس آیا میتوان گزینه کم ریسکی برای دوری از انواع ریسک در سرمایه گذاری پیدا کرد یا نه؟
باید گفت که کم ریسکترین سرمایه گذاری در بورس و البته هوشمندانهترین راه این است که با انتخاب صندوق سهامی از حضور مشاوران و متخصصین حاضر در آن بهرهمند شویم و نسبت به افرادی که به طور مستقیم و با پرتفوی شخصی خود اقدام به سرمایه گذاری میکنند از مسیر کم ریسکتری در بازار بورس استفاده کنیم و به اهداف مالی خود برسیم.
ریسک سرمایه گذاری در بورس
بورس است و بازدهی اعجاب انگیز و البته ریسک سرمایه گذاری در آن که بسیاری بر اثر نداشتن دانش کافی به آن تهمت شبیه بودن به قمار را میزنند. میگویند که سرمایه گذاری در بورس مانند قمار میماند.
این حرف را تنها از دهان کسانی میشنویم که به طور مستقیم و با استفاده از پرتفوی شخصی خود اقدام به سرمایه گذاری در بورس میکنند. در این صورت حرفشان درست است؛ چرا که قدم گذاشتن با چشم بسته در مسیری که بالا و پایینهای خودش را دارد به همان میزان خطرناک است که انسان دست به قمار می زند.
ریسک سرمایه گذاری در بورس مانند بسیاری دیگر کمی بالاتر از زمینههای سرمایه گذاری معمول است اما سود آن نیز بیشتر است. همه ما متوجه هستیم که احتمالات میتوانند هر لحظه زاینده ریسکی سیستماتیک و غیر سیستماتیک باشند؛ بنابراین نباید عقب نشینی کرد بلکه باید با مدیریت دارایی و کنترل ریسک معقولانه پا به این زمینه سرمایه گذاری گذاشت.
مدیریت دارایی و کنترل انواع ریسک در سرمایه گذاری
بی شک بسیاری از ما از داشتن دانش و وقت کافی برای یادگیری مدیریت دارایی و کنترل ریسک سرمایه گذاری در بورس محروم هستیم. البته که هیچ کدام از ما مقصر نیستیم؛ چرا که تخصص و وقتمان را برای زمینههای دیگری در زندگی به کار بستهایم.
اما این که بی گدار به آب بزنیم و از مهارت افراد متخصص در این زمینه و ابزارهای مناسب سرمایه گذاری مانند صندوق های سرمایه گذاری بهره نبریم و دست آخر ضرر کنیم مقصر خود ما هستیم. بهتر است برای کنترل ریسک و مدیریت درست و صحیح گام برداشتن در بورس از دانش و تمرکز مشاوران سرمایه گذاری و ابزارهایی که نام بردیم استفاده کنیم.
باید گفت تا وقتی متغیرها و احتمال رویدادهای مختلف وجود دارند، ریسک هم وجود دارد. حتی زمانی که شکارچیان عصر حجر تا آنجا که میتوانستند نیزههای خود را به تن شکار خود فرو میکردند اما باز احتمال این وجود داشت که شکارشان وحشیتر از زمان شکار شدن از زمین بلند شود و آنها را زیر پاهای خود له کند. ما در جهان احتمالات زندگی میکنیم و بسیاری از اتفاقات پیش روی خود را نمیتوانیم پیش بینی کنیم. ریسک سرمایه گذاری هم – حتی با انتخاب امنترین زمینههای سرمایه گذاری – ممکن است تحت تاثیر اتفاقات سیاسی، تصمیمات گسترده یا هر اتفاق دیگری جلوی راه سرمایهگذاریمان قرار بگیرد. صعود و نزول بازار بورس، ورشکستگی بانکها، رکود، تورم و جنگ و اتفاقات سیاسی از دسته احتمالاتی هستند که ریسک سرمایه گذاری را به وجود میآورند. البته گفتنی است که جنس ریسک سرمایه گذاری کمی متفاوت است و لازم است بیشتر به این موضوع بپردازیم.
همانطور که میدانیم جهان سرمایه گذاری از گستردگی قابل توجهای برخوردار است و زمینهها و ابزارهای سرمایه گذاری نیز به همان میزان زیاد هستند. بدیهی است در چنین جهانی با ریسکهای متفاوت و عجیبی رو به رو میشویم و لازم است که هر کدام را به اختصار بشناسیم. اما قبل از ریسکهای سرمایه گذاری مجزا باید با دو نوع ریسک سرمایه گذاری کلی آشنا شویم؛ ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک.
مدیریت مالی وسرمایه گذاری
بازده چیست؟
طبق آنچه در مثال ۱ گفته شد، بازده را میتوان پاداشی تعریف کرد که سرمایهگذار به ازای سرمایهگذاری خود به دست میآورد.
بازده ممکن است “بازده مورد انتظار” یا “بازده واقعی” باشد.
بازده مورد انتظار (بازده پیش بینی شده) مقدار بازدهای است که سرمایه گذار انتظار دارد آن را در سرمایهگذاری کسب کند، یعنی پیشبینی میکند که احتمالاً در سرمایهگذاری مورد نظر خود به میزان مثلاً ۱۵% سود کند.
بازده واقعی مقدار عملی و حقیقی بازدهای است که سرمایهگذار به واسطه سرمایهگذاری خود در پایان مدت سرمایهگذاری به دست میآورد.
مثال ۲: آقای کریمی قصد دارد روی پروژه خاصی سرمایهگذاری کند. او انتظار دارد که این پروژه برای او ۴۰% بازدهی طی سال به همراه داشته باشد؛ ولی در انتهای سال متوجه میشود که به واسطه عوامل مختلف بازده او بسیار کمتر از مقدار مورد انتظار وی شده و بازده خالصی در حدود ۲۵% به دست آورده است. پس در این مثال بازده انتظاری (مورد انتظار) آقای کریمی ۴۰ درصد ولی بازده واقعی او ۲۵ درصد بوده است. این اختلاف ممکن است ناشی از عوامل متعددی در زمان محاسبه بازده مورد انتظار باشد. ممکن است آقای کریمی برخی مولفههای تاثیرگذار را در محاسبه بازده پروژه مورد نظر خود، لحاظ نکرده باشد و یا نسبت آنها را با آشنایی با مفهوم ریسک در سرمایهگذاری خطا در نظر گرفته است.
ریسک چیست؟
اکنون که با مفهوم بازده آشنا شدید، لازم است به تعریف مفهوم مهم دیگر، یعنی ریسک بپردازیم.
ریسک همان احتمال اختلاف میان میزان بازده واقعی و بازده مورد انتظار است. بنابراین وقتی از ریسک یک دارایی صحبت میشود، تغییرات احتمالی بازده آن دارایی در آینده مورد نظر است.
بازده واقعی – بازده مورد انتظار = ریسک
غالب سرمایهگذاران بر این باور هستند که بازده واقعی کمتر از بازده مورد انتظار است. با افزایش ریسک در یک تصمیمگیری مالی، اختلاف میان بازده مورد انتظار و بازده واقعی بیشتر خواهد بود و با کاهش ریسک این اختلاف کاهش مییابد. ایجاد تعادل مناسب بین ریسک و بازده، مهمترین تصمیمگیری مالی به شمار میآید.
در مثال دیگر شرایطی را در نظر بگیرید که شما در یک مسابقه شرکت کردهاید و ۱ میلیون تومان برنده شدهاید؛ به شما پیشنهاد میشود که ۱ میلیون تومان را بگیرید و از قرعهکشی حذف شوید یا بهجای دریافت ۱ میلیون تومان وارد قرعهکشی شود که دو احتمال زیر را در پی دارد:
۱- ۵۰ درصد احتمال دارد شما ۵ میلیون تومان در قرعهکشی برنده شوید.
۲- ۵۰ درصد احتمال دارد هیچ پولی در قرعهکشی نگیرید.
شما کدام پیشنهاد را انتخاب میکنید؟ این مثال ساده بیانگر آن است که هرچه شما بازده بالاتری را انتظار داشته باشید، باید ریسک بالاتری را متحمل شوید.
انواع ریسک و عوامل ایجاد کننده ریسک:
در یک تقسیم بندی کلی ریسک به دو نوع ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک بخشبندی میشود. ریسک سیستماتیک، ریسکی است که از عوامل بازار ناشی شده و بر یک سرمایهگذاری (مثلاً قیمت سهام شرکتها) تاثیر دارد و مدیریت آن از دست مدیران شرکتها خارج است. اما ریسک غیرسیستماتیک، به ریسکی گفته میشود که ناشی از عوامل کلان حاکم بر یک بازار نیست و به ساختار یک شرکت یا بنگاه اقتصادی مربوط میشود. برای مثال ساختار سرمایه شرکت، نوع محصول (کالا یا خدمات)، تصمیمگیری در شرایط مختلف و مولفههایی از این قبیل تاثیراتی را روی سهام آن شرکت خواهد گذاشت که همگی در تقسیم بندی ریسک غیرسیستماتیک قرار میگیرند.
دلایلی باعث به وجود آمدن ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک میشود. حال سوال این است که چه چیزی باعث ایجاد ریسک میشود؟ تحلیلگران و سرمایهگذاران معمولا به عوامل مختلفی به عنوان عوامل ریسکی اشاره میکنند. در ادامه با شرح مختصری به توضیح انواع ریسک موجود بر سر راه یک سرمایهگذاری پرداخته خواهد شد.
ریسک نرخ ارز:
نرخ ارز، ارزش برابری یک واحد پول خارجی به پول داخلی است؛ یعنی ارزش خرید یا فروش یک واحد پول خارجی به پول رایج یک کشور را نرخ ارز گویند.
نرخ ارز در کشورها به طور متناوب در حال تغییر است و همین موضوع میتواند روی میزان هزینهها، تولید، فروش و سود شرکتهایی که واردات و صادرات دارند، به شدت تاثیرگذار باشد. وقتی نرخ ارز شروع به رشد میکند شرکتهایی که وارد کننده هستند باید مواد اولیه مورد نیاز خود را با قیمت بالاتری تهیه نمایند، در نتیجه حاشیه سود آنها کم خواهد شد. در مقابل شرکتهایی که به صادرات میپردازند، میتوانند از این موقعیت استفاده کرده و کالا یا خدماتشان را با نرخ بالاتری بفروش برسانند و به این طریق حاشیه سود خود را افزایش بدهند. لذا یکی از عوامل موثر بر ریسک نرخ ارز خواهد بود که از آن به ریسک نرخ ارز یاد میشود. می توان گفت ریسک نرخ ارز ناشی از تغییر در بازده سهامها در نتیجه نوسانات نرخ ارز خارجی است.
برای مثال سال ۹۱ که قیمت دلار به یکباره افزایش چشمگیری پیدا کرد، قیمت تعدادی از سهامها که با دلار رابطه مستقیم داشتند شروع به افزایش کرد و در اواسط سال ۹۲ که قیمت دلار کم شد سهامها کاهش قیمت خود را تجربه کردند.
ریسک نوسان نرخ بهره:
در تبلیغات تلویزیون بسیار شنیدهاید که به طور مثال اوراق مشارکت ۵ ساله یک طرح خاص با سود ۲۰% از طریق بانکها پذیرهنویسی میشوند. سرمایهگذار وقتی چنین تبلیغی را میبیند با خود تحلیل میکند که اگر به طور مثال سود بانکی که در حال حاضر ۲۰% است، به ۲۵% تغییر کند برای او به صرفه است که پولش را در بانک سرمایهگذاری کند تا اوراق مشارکت بخرد. به طور مشابه اگر میزان سود بانکی به ۱۵% کاهش پیدا کند منطقی است که پول را در اوراق مشارکت سرمایهگذاری کند. به این تغییراتی که در سود بانکی پیش میآید و باعث افزایش آشنایی با مفهوم ریسک در سرمایهگذاری یا کاهش ارزش اوراق مشارکت میشود ریسک نوسان نرخ بهره میگویند. بنابراین هنگامی که یک سرمایهگذار اوراق مشارکت ۵ ساله مذکور را میخرد این ریسک نوسان نرخ بهره را قبول میکند؛ زیرا وقتی نرخ بهره در بازار کاهش یابد ارزش اوراق مشارکت بیشتر میشود و با افزایش نرخ بهره ارزش این اوراق کمتر میشود. تاثیر نرخ بهره بر سهام عادی کمتر از اوراق مشارکت است.
ریسک بازار:
به ریسکی که از تغییرات بازده به واسطه نوسانات کلی بازار به وجود میآید ریسک بازار گفته میشود. ریسک بازار به واسطه موارد مختلفی مانند جنگ، تغییرات اقتصادی، رکود اقتصادی و … به وجود میآید و سهام همه شرکتها و تمامی انواع اوراق بهادار تحت تاثیر تبعات آن قرار میگیرد. این ریسک عموماً قابل پیشبینی نیست و در اثر عواملی که خارج از کنترل مدیران شرکتها است به وجود میآید. چندی پیش زمانی که جنگ در سوریه شروع شد، بازار نسبت به این خبر واکنش شدید نشان داد و طی چند روز پس از انتشار این خبر، سهام غالب شرکتها در صف فروش قرار گرفتند. اخبار جنگ در سوریه، اخبار مربوط به مذاکرات هستهای و اتفاقاتی از این قبیل که میتواند کل بازار را تحت تاثیر قرار دهد، جزء ریسک بازار محسوب میشود.
ریسک تورمی:
معنی این ریسک کاهش قدرت خرید به دلیل وجود تورم است و به گونهای با نوسانات نرخ بهره مرتبط است. این ریسک تمامی اوراق بهادار از جمله سهامها را تحت تاثیر قرار میدهد. معنی ریسک تورمی این است که وقتی شما در جامعهای تورمی زندگی میکنید قدرت خریدتان کاهش مییابد، لذا تقاضا در بازار کمتر شده و باعث کاهش ارزش سهامهای موجود میشود. در جامعهای که میزان تورم بالا باشد، از قدرت خرید مردم کاسته میشود. برای مثال اگر شما با ۱ میلیون تومان در ابتدای سال میتوانستید ۱۰۰۰ سهم شرکت خاصی را خریداری کنید در انتهای سال به واسطه افزایش تورم، توانایی خرید تعداد کمتری از همان سهام را خواهید داشت؛ به بیان دیگر تورم باعث کاهش میزان تقاضا و تاثیر در قدرت خرید کلی مردم میشود. این ریسک نیز از کنترل مدیران شرکتها خارج بوده و تحت شرایط اقتصادی جامعه است.
ریسک نقدینگی:
نبود اطمینان در خصوص عامل زمان و ابهام قیمتی بالاتر، باعث میشود ریسک نقدینگی به وجود آید. این ریسک با افزایش عواملی که گفته شد (زمان و ابهام قیمت) این ریسک نیز افزایش مییابد. وقتی نقدینگی موجود در آشنایی با مفهوم ریسک در سرمایهگذاری آشنایی با مفهوم ریسک در سرمایهگذاری بازار کاهش مییابد، در واقع افرادی که در بازار هستند تمایل به خرید ندارند و خریدار در بازار کم میشود، این امر موجب ایجاد اختلاف در قیمت پیشنهادی خرید و قیمت پیشنهادی فروش سهام شرکتها میشود. در نتیجه قدرت تقاضا کم شده و ریسک سرمایهگذاری بالا رود. به این ریسک که به علت کاهش نقدینگی بازار در میزان تقاضا ایجاد میشود، ریسک نقدینگی گفته میشود. ریسک نقدینگی میتواند از رشد بازار جلوگیری کرده و باعث افت بازار (یا در اصطلاح ریزش بازار) شود.
ریسک تجاری:
ریسکی که به دلیل انجام تجارت و کسب و کار در یک صنعت منحصر به فرد به وجود میآید را ریسک تجاری تعریف میکنند. برای مثال شرکت فولاد مبارکه در صنعت خود با ریسک تغییر قیمت فولاد جهانی مواجه است و اگر قیمت فولاد جهانی کاهش پیدا کند، قیمت محصول این شرکت نیز کاهش پیدا میکند و باعث کاهش سودآوری و در نتیجه کاهش ارزش سهام این شرکت میشود. با مطالعه و کسب اطلاعات کافی در مورد صنعت خاصی که قصد سرمایهگذاری در آن را دارید، میتوان تا حدی از این ریسک جلوگیری کنید.
ریسک مالی:
یکی از منابع تامین مالی شرکتها، دریافت وام از بانکها، موسسات مالی و سایر نهادهای مربوطه است. زمانی که شرکتی با دریافت وام سعی در تامین مالی خود میکند، در حقیقت بدهیهای خود را در سمت راست ترازنامه افزایش داده است. حال اگر شرکت خدمات یا محصولات خود را نتواند در زمان مناسب به فروش رساند، در نتیجه امکان بازپرداخت بدهیهای خود را در موعد مقرر نخواهد داشت، زیرا با کمبود نقدینگی مواجه شده است. این عدم بازپرداخت به موقع، موجب کاهش اعتبار شرکت نزد مراکز اعطاکننده وام برای دریافت تسهیلات بعدی خواهد شد که امکان تامین مالی آتی را از محل دریافت وام کاهش داده و احتمال ورشکستگی شرکت را در پی خواهد داشت. به ان ترتیب ریسک مالی شرکت بالا رفته و چنین شرکتی برای سرمایهگذاری مناسب نیست. بنابراین میزان بدهی بالا در یک شرکت، ریسک مالی آن شرکت را افزایش میدهد.
در ادامه و در مطلب نگاهی به بازده و ریسک در سرمایهگذاری (۲) تلاش خواهد شد تا روشهای اندازهگیری ریسک و بازده و مدلهای موجود بررسی و توضیح داده شود.
مالی یک رشته جدید است که خاستگاه آن علم اقتصاد است. پايه هاي این رشته از سال 1952 و انتشار مقاله هري ماركويتز استوار گردید. و با مقاله فرانكو موديلياني و مرتون ميلر در سال 1958 توسعه یافت. تاروپود این رشـته در سه حوزه «مالـي شركتها»، «بازارهـا و نهادهاي مالـي» و «مـديريت سـرمايهگذاري» است و رشتة «مهندسي مالي و مديريت ريسك» اين سه حوزه را به يكديگر پيوند ميزند. این وبلاگ نیز با هدف قدم برداشتن در ساحل دریای مواج مالی، سعی دارد مطالب مفیدی را به صورت تخصصی و جامع گردآوری نماید.
سمیرانیازی
کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی گرایش مالی
روش انتخاب سهام مناسب
پیشتر طی دو مقاله به توصیف نحوه سرمایه گذاری در بورس و بهترین سهام برای خرید توضیحاتی خدمت کاربران عزیز ارائه شد. در این مقاله به توصیف مدیریت ریسک می پردازیم.
مدیریت ریسک در بورس از عبارتهایی است که در عین سادگی یکی از رموز اصلی بازارهای مالی را در خود نهفته است. این رمز چیزی نیست جز “ماندگاری در بازار”
ماندگاری در بازارهای مالی رابطه مستقیمی با مدیریت ریسک دارد. مدیریت ریسک شامل بخشهایی است بهتفصیل توضیح خواهیم داد.
سهام با نقد شوندگی مناسب
یکی از بخشهای اصلی مدیریت ریسک در بورس ، انتخاب سهام مناسب است. برای انتخابات سهام مناسب آیتمهای زیادی باید مورد بررسی قرار گیرد اما مهمترین آیتم بحث نقد شوندگی سهم است.
چنان چه سهم دارای نقد شوندگی مناسب نباشد ریسک معاملات را بالا برده و سرمایه ما را به خطر میاندازد. برای مثال سهمی را در نظر بگیرید که بازار گردان مناسبی ندارد و در طول مسیر صعودی دارای صف خرید مداوم و در مسیر نزولی دارای صف فروش سنگین است.
چنان چه میانگین ارزش معاملات روزانه سهم در حد مناسبی نباشد نه از مسیر صعودی میتوان سود گرفت نه اینکه در مسیر نزولی میتوان سود کسبشده را ذخیره نمود. در عین اینکه در صورت عدم نقد شوندگی مناسب، سرمایهگذار نمیتواند تعداد سهام درخواستی را خرید یا فروش نماید.
تشکیل سبد سهام مناسب
یکی از بخشهای مهم مدیریت ریسک در بورس ، تشکیل سبد سهام است. یک سرمایهگذار حرفهای آگاه است یک سبد سهام با شرایط مشخص، ریسک موجود را تا حد ممکن کاهش میدهد و تسلط شما صرفاً بر روی سبد سهام انتخابشده قرار میگیرد.
در رابطه با سبد سهام ذکر این نکته ضروری است که از انتخاب سبد با تعداد زیادی سهم تمرکز شما را کاهش میدهد. انتخاب تعداد سهام داخل یک سبد رابطه مستقیمی با سرمایه شما دارد.
مدیریت سرمایه
بخش مهم دیگر در مدیریت ریسک در بورس ، مدیریت سرمایه است. سرمایهگذار باید سرمایه خود را بر روی تعداد مشخصی سهم سرمایهگذاری نماید. بهعبارتدیگر باید سرمایه به تعداد سهمهایی که خریداری میشود به نسب مساوی تقسیم شود.
بارها پیشآمده که سهامی را خرید کردهاید و سود مناسبی از آن کسب کردهاید و با خود گفتهاید: ای کاش بیشتر از این سهم میخریدم. عبارت “ای کاش” در بازارهای مالی دو مفهوم اساسی را تداعی میکند: ۱- ترس ۲- طمع
ای کاش در جمله بالا کاملاً ریشه در طمع دارد. طمعی که در صورت عدم کنترل ذهنی ماندگاری شما در بازارهای مالی را به خطر میاندازد.
آیا شما اطمینان ۱۰۰ درصد و کامل داشتید که به چنین سودی دست مییابید؟ طبیعتاً پاسخ منفی است.
نکته قابلتأمل اینجاست که درصورتیکه سهم خریداری شده به ضرر سنگین فرو میرفت با خود میگفتید: ای کاش کمتر از این سهم میخریدم؛ و “ای کاش” در این عبارت نشأت گرفته از ترس است.
ترس و طمع به یک نسبت سرمایه شما را به خطر میاندازند. اغراق نیست که دانستن مفهوم این دو کلمه ساده، از شما یک معاملهگر حرفهای میسازد.
پس با تقسیم سرمایه به نسبتهای مساوی و سرمایهگذاری بر تعداد سهام مشخصشده میتوانید در خط میانه ترس و طمع حرکت کنید و ماندگاری خود در بازارهای مالی را تضمین کنید.
ذهن آرام
بخش مهم دیگر در مدیریت ریسک، پرورش ذهن آماده سرمایهگذاری است. یک سرمایهگذار حرفهای میداند که ضرر جزئی از معاملات است و باید در معاملات اشتباه با کمترین ضرر خارج شد.
اینکه برخی از سرمایهگذاران در هنگام نزول بازار دائم به دنبال کفهای جدیدی در بازارهای مالی بالاخص بازار بورس هستند کاملاً با مقوله خروج با کمترین ضرر در معاملات اشتباه در تضاد است.
حتی در بسیاری از موارد سرمایهگذاران زیادی تأکید دارند که در ضررها، خریدهای متوالی انجام شود و به اصطلاح تا جایی میانگین خریدهای خود را کم میکنند تا شاید با اولین واکنش مثبت به سود برسند.
شاید در واکنش به این رفتار سرمایهگذاران تنها بتوان این جمله را گفت که “ضرر نکردن در بازار نزولی، نوعی سود است.”
لذا باید بهقدری روی هیجانات رفتاری و ذهن خود تسلط داشته باشید که پس از کسب سود مناسب از بازار خارج شوید و در معاملات اشتباه نیز با کمترین ضرر نسبت بهنقد کردن سرمایه خود اقدام نمایید.
بخش مهم دیگر مدیریت ریسک در بورس ، مدیریت ریسک به بازده است. روش انتخاب نقاط خریدوفروش سهام باید بهگونهای باشد با کمترین ریسک موجود، بیشترین بازده را به همراه داشته باشد. بهعبارتدیگر باید مجموع سودهای شما بسیار بیشتر از ضررهای شما باشد. هر چه نسبت سود به بازده از مرتبه بالاتری برخوردار باشد روش انتخاب نقاط خریدوفروش شما قبل استنادتر است.
بخش مهم دیگر مدیریت ریسک در بورس ، عدم حضور در تایم کامل بازار است. حضور در ثانیه ثانیه معاملات در بازار بورس، هیجان شما را افزایش میدهد و از تصمیمگیریهای منطقی شما میکاهد. اگر با تحلیل شخصی اقدام به خریدوفروش مینمایید، پس از خرید سهم موردنظر از حضور لحظهای در بازار دوری کنید و منتظر به وقوع پیوستن تحلیل خود باشید و چنانچه از پیشنهادات خریدوفروش شرکتها و افراد حقیقی استفاده میکنید، پس خرید سهم موردنظر در قیمت اعلامی از حضور لحظهای در بازار بپرهیزید و منتظر اعلام قیمت فروش توسط پیشنهاددهنده سهم باشید.
دیدگاه شما