ریسک نقدینگی در مقابل پاداش

استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟ + کاربرد استخر نقدینگی در دیفای

استخر نقدینگی به کاربران اکوسیستم دیفای اجازه می‌دهد تا دارایی‌های دیجیتال را به‌صورت آنچین در یک صرافی غیرمتمرکز بدون نیاز به بازارسازهای سنتی یا مدل صرافی مبتنی بر دفتر سفارش، معامله کنند. استخر نقدینگی یک عنصر کلیدی در دنیای دیفای است که در عملکرد بازارسازهای خودکار، زراعت بازده، پروتکل‌های وام‌دهی و بسیاری از کاربردهای دیگر نقش بسیار مهمی دارد.

در بازارساز خودکار (AMM) به‌جای استفاده از مدل‌های مبتنی بر دفتر سفارش، معاملات آنچینِ کاربران به‌صورت خودکار و بدون مجوز از طریق یک استخر نقدینگی (liquidity pool) انجام می‌شوند. استخرهای نقدینگی علاوه‌بر تأمین پیوسته نقدینگی، بازارهایی آسان، دسترس‌پذیر، متنوع، شفاف و سریع برای مبادله ارزهای دیجیتال در اکوسیستم دیفای (Defi) فراهم کرده‌اند.

استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟

برای درک ماهیت استخر نقدینگی نیاز است به ضرورت وجود نقدینگی در بازار پی برده باشیم. نقدینگی در بازار رمز ارز به معنای درجه‌ی آسانیِ مبادله رمز ارز با یک ارز دیگر بدون اثرگذاری بر قیمت آن‌هاست. بدون وجود نقدینگی کافی، خرید و فروش دارایی به قیمت دلخواه دشوار است و در کل هزینه‌های معاملاتی برای دو طرف معامله بالاتر است.

استخر نقدینگی درواقع مجموعه‌ای از دارایی‌های قفل‌شده در یک قرارداد هوشمند است که با هدف تسهیل معاملات غیرمتمرکز استفاده می‌شود. این مفهوم، بخش جدایی‌ناپذیرِ پلتفرم‌های بازارساز خودکار (AMM)، پروتکل‌های وام‌دهی، زراعت بازده، دارایی‌های سینتتیک، بیمه آنچین و بازی بلاک‌چین است.

ایده استخر نقدینگی به‌ خودی خود آسان است؛ یک مخزن دیجیتال که وجوه کاربران از طریق یک قرارداد هوشمند در آن قفل می‌شود. اما در یک محیط غیرمتمرکزِ بدون مجوز، چگونه می‌توان از آن استفاده کرد؟ اجازه دهید در ادامه ببینیم که چگونه صنعت دیفای توانسته با استفاده از استخرهای نقدینگی، خود را به همه نشان دهد.

استخر نقدینگی و دیفای (DeFi)

پیش از راه‌اندازی اولین نمونه‌های بازارساز خودکار (AMM)، نقدینگی ناکافی یک معضل جدی در دنیای مالی غیرمتمرکز و صرافی‌های آن بود. این موضوع به‌ویژه برای انواع جدید صرافی‌ غیرمتمرکز (DEX) با تعداد محدودی کاربر، جدی‌تر بود. به‌ علاوه، به‌علت توان عملیاتی محدود و هزینه گس‌ تراکنش در بلاک‌چین، پیاده‌سازی معاملات آنچین مبتنی بر دفتر سفارش و صف خریدار و فروشنده، غیرممکن بود. سوال اصلی این بود که چگونه می‌توان این مشکل را بدون استفاده از واسطه‌های بازارساز ریسک نقدینگی در مقابل پاداش که با طبیعت غیرمتمرکز رمز ارزها در تناقض است، رفع و رجوع کرد؟

درست همین‌جا بود که اولین بازارساز‌های خودکار با استفاده از مفهوم استخر نقدینگی راه‌اندازی شدند؛ یک پروتکل صرافی غیرمتمرکز که با حذف فرد از یک طرف تراکنش، نقدینگی مبادله رمز ارز را با استفاده از قرارداد هوشمند تأمین می‌کند. در این مدل، قیمت دارایی‌ها به‌جای دفتر سفارش، توسط یک الگوریتم قیمت‌گذاری تعیین می‌شود.

دسترس‌پذیری بازار‌های مالی با پیدایش استخرهای نقدینگی به‌شدت افزایش یافته است. به دلیل ماهیت بدون مجوز بلاک‌چین‌هایی که این استخرها در آن‌ها مستقر هستند، هرکسی می‌تواند به نقدینگی استخر اضافه کند. همه می‌توانند تأمین‌کننده نقدینگی باشند.

یکی از نخستین پروتکل‌های به‌کار‌گیرنده نوآوری استخر نقدینگی پروژه‌ی بنکور (Bancor) بود. این مفهوم اما با محبوبیت پروتکل یونی‌سواپ توجه بیشتری را به خود معطوف کرد. پروژه‌های سوشی‌سواپ، کِرو (Curve) و بلنسِر (Balancer) از صرافی‌های غیرمتمرکز دیگری هستند که از استخرهای نقدینگی روی شبکه اتریوم استفاده می‌کنند. به همین صورت در بلاک‌چین بایننس، پروژه‌های پنکیک سواپ (PancakeSwap)، بیکری سواپ و برگر سواپ و در بلاک‌چین سولانا پروژه‌های Raydium و Serum از این نوآوری بهره می‌برند.

استخر نقدینگی در برابر دفتر سفارش

برای درک تمایز استخر نقدینگی اجازه دهید ابتدا به سنگ بنای پلتفرم‌های معاملات الکترونیک آنلاین یعنی دفتر سفارش نگاهی بیندازیم. دفتر سفارش، به بیان ساده، یک مجموعه از سفارش‌های باز لحظه‌ای (Real-time) است که نشان‌دهنده قیمت‌هایی است که خریدار و فروشنده متمایل به انجام معامله در آن‌ها هستند.

سیستمی که سفارش‌های خریدار و فروشنده را با هم جور می‌کند موتور تطابق (matching engine) نام دارد. به هر حال جدا از بحث‌های فنی موتور تطابق، این مفهوم دفتر سفارش است که هسته اصلی اغلب صرافی‌های متمرکز است. این مدل برای تسهیل مبادلات با کارایی بالا، بسیار عالی است و به ایجاد بازارهای مالی پیچیده رنگ واقعیت پاشیده است.

معاملات در دنیای مالی غیرمتمرکز به‌صورت آنچین انجام می‌شوند و خبری از وجود یک واسطه متمرکز که وجوه و نقدینگی دراختیار او باشد، نیست. این یعنی برای پیاده‌سازی مدل صرافی سفارش‌محور در این دنیای غیرمتمرکز مشکل جدی وجود دارد. هرگونه تعامل با دفتر سفارش نیازمند هزینه تراکنش بلاک‌چین (برای مثال هزینه گس) است که هزینه‌های معاملاتی را به‌شدت بالا می‌برد. کار بازارسازها که نقدینگی کافی برای بازار جفت‌های معاملاتی ایجاد می‌کنند، پرهزینه خواهد شد.

به علاوه سریع‌ترین بلاک‌چین‌ها نیز توان عملیاتی کافی برای انجام معاملات روزانه میلیارد دلاری را ندارند. این یعنی ایجاد یک صرافی سفارش‌محورِ آنچین روی یک بلاک‌چین در عمل امکان‌پذیر نیست. البته گرچه می‌توان از زنجیره‌های جانبی (sidechains) یا راه‌حل‌های لایه دو استفاده کرد، اما باز هم شبکه در شکل فعلی خود قادر به انجام این حجم از فعالیت‌ها نیستند.

لازم به ذکر است که صرافی‌های غیرمتمرکزی وجود دارند که به‌خوبی با دفتر سفارش آنچین کار می‌کنند. صرافی غیرمتمرکز بایننس و پروژه صرافی سرام (Serum) در بلاک‌چین سولانا، به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که از معاملات بی‌واسطه سریع و ارزان پشتیبانی می‌کنند.

استخر نقدینگی چگونه کار می‌کند؟

برای درک مناسب از استخر نقدینگی بهتر است نحوه کارکرد آن را در بازارسازهای خودکار (AMM) بررسی کنیم. برخلاف بازارهای سنتی، در این بازار شما درواقع با نقدینگی یک استخر (برای مثال استخر ETH/DAI) به معامله می‌پردازید. به زبان ساده، برای این‌که یک خریدار بتواند خرید کند، نیاز نیست در همان زمان فروشنده‌ای با همان قیمت وجود داشته باشد. اگر یک صرافی سفارش‌محور (برای مثال صرافی غیرمتمرکز بایننس) را یک مرکز معاملات فرد‌به‌فرد تصور کنیم، می‌توان گفت که معاملات در یک بازارساز خودکار، فرد ‌به ‌قرارداد هستند. از همین نظر، خبری از دفتر سفارش و انواع مختلف سفارش (مثل سفارش بازار، سفارش محدود و سفارش توقف) نیست.

تأمین‌کنندگان نقدینگی برای مشارکت دارای انگیزه هستند زیرا به‌عنوان پاداش، درصد مشخصی از کارمزدهای انجام‌شده در استخر را دریافت می‌کنند که متناسب با سهم آن‌ها از کل نقدینگی استخر است. آن‌ها توکن‌های LP را به‌عنوان نماینده‌ای از توکن‌های قفل‌شده خود دریافت می‌کنند. وقتی بخواهند دارایی خود را از استخر خارج کنند، باید آن‌ها را بسوزانند.

برای مثال وقتی در پلتفرم یونی‌سواپ ترید می‌کنید، این فعالیت توسط الگوریتم قرارداد هوشمندِ حاکم بر استخر، مدیریت می‌شود. قیمت‌گذاری نیز براساس تریدهای انجام‌شده در استخر نقدینگی تعیین می‌شود. هرچه نقدینگی بیشتری در یک استخر باشد، سفارش‌های بزرگتر دچار لغزش قیمتی (slippage) کمتری می‌شوند. همین پیامد به‌نوبه‌ی خود می‌تواند باعث جذب بیش از پیش تأمین‌کنندگان نقدینگی به پروتکل موردنظر شود.

مزایای استخر نقدینگی

• بازارهای مالی با سادگی استفاده، دسترس‌پذیری بیشتر و تنوع بیشتر دارایی‌ها
• ورود و خروج آسان به موقعیت‌های جفت‌های معاملاتی که در صرافی‌های معمول نقدینگی کمی دارند
• عرضه پیوسته نقدینگی با یک روش غیرمتمرکز
• استفاده از قراردادهای هوشمند و امکان برنامه‌نویسی براساس خواسته‌ها
• ارائه فرصت کسب درآمد از طریق دارایی‌های هولدشده برای تأمین‌کنندگان نقدینگی
• عدم نگرانی برای پیدا کردن طرف مقابل معامله در قیمت دلخواهتان
• قطعیت‌پذیری بالای تراکنش‌ها نسبت به مدل دفتر سفارش

کاربرد استخر نقدینگی چیست؟

این نوآوری بسیار ساده است و می‌تواند با اهداف متفاوتی به‌کار گرفته شود:

رایج‌ترین کاربرد استخر نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز مبتنی بر فناوری بازارساز خودکار (AMM) است. پلتفرم یونی‌سواپ یکی از این موارد است. تأمین‌کنندگان نقدینگی، ارزشی برابر از دو توکن را در یک استخر قفل می‌کنند تا در ساخت یک بازار و تأمین نقدینگی آن شریک باشند. در ازای آن، از کارمزد معاملات انجام‌شده در استخر، سهمی متناسب با مشارکت خود دریافت می‌کنند.

استخر لیکوئیدیتی پایه اصلی برای زراعت بازده (yield farming) با استخراج نقدینگی مثل پلتفرم Yearn است. این پلتفرم جایی است که در آن کاربران وجوه خود را به استخرهایی اضافه می‌کنند که برای تولید بازده استفاده می‌شوند. استخرها، پلتفرم‌ها و بازارهای دیفای متعددی وجود دارند که هر یک به کاربران در ازای تأمین نقدینگی، با نرخ‌های متفاوتی پاداش می‌دهند. توکن‌های LP یک استخر می‌توانند در استخرهای نقدینگی دیگری استفاده شوند زیرا پروژه‌ها توکن‌های استخر پروژه‌های دیگر را در پروتکل خود ادغام می‌کنند و این زنجیره‌ها پیچیده و پیچیده‌تر می‌شوند. ایده‌ی زراعت بازده این است که چگونه کاربران دیفای، توکن‌های خود را در پروتکل‌های غیرمتمرکز گوناگون قفل کنند تا بتوانند پاداش و درآمد خود را حداکثر کنند.

توزیع توکن‌های جدید به یک جامعه‌ی مورد هدف یک مشکل دشوار برای پروژه‌های کریپتو است. استفاده از استخراج نقدینگی یکی از موفق‌ترین رویکردها به این چالش بوده است. توکن‌ها به‌صورت الگوریتمی بین کاربرانی که وجوه خود را در یک استخر نقدینگی قرار داده‌اند، توزیع می‌شوند. سپس، توکن‌های به‌تازگی صادرشده به‌ تناسب سهم کاربر از استخر، برای آن‌ها ارسال می‌شوند.

استخرهای نقدینگی می‌توانند در حکم‌رانی پروتکل‌ها نیز استفاده شوند. برخی مواقع، به حد بالایی از توکن‌های رأی‌دهی نیاز است تا یک پروپوزال حکم‌رانی تصویب شود. اگر توکن‌ها با هم در یک استخر نقدینگی ترکیب شوند، مشارکت‌کنندگان می‌توانند انگیزه‌های مشترک جمعی را که برای آینده پروتکل مهم است، به شکل موثرتری دنبال کنند.

یک کاربرد دیگر استخر نقدینگی، در حوزه بیمه غیرمتمرکز در برابر خطرات قرارداد هوشمند است. به‌تازگی برای پیاده‌سازی این نوآوری از راه‌حل استخرهای نقدینگی استفاده شده است.

صدور دارایی سینتتیک (دارایی ترکیبی) در یک بلاک‌چین به استفاده از استخر نقدینگی نیاز دارد. کاربران وجوهی را به‌عنوان وثیقه به یک استخر اضافه می‌کند، پروتکل آن را به یک اوراکل قابل‌اعتماد وصل می‌کند و قرارداد هوشمند توکن‌هایی را به کاربر می‌دهد که به دارایی دلخواه کاربر، برای مثال سهام یک شرکت خاص مثل اپل یا مایکروسافت، متصل است.

در نهایت به‌نظر می‌رسد که کاربران‌ فراوانی هنوز کشف نشده‌اند. همه‌ی این‌ها به نبوغ و مهارت توسعه‌دهندگان و برنامه‌نویسان در دنیای بلاک‌چین و کریپتو بستگی دارد.

ریسک و خطرات استخر نقدینگی

اگر برای یک بازارساز خودکار تأمین نقدینگی می‌کنید، ضروری است که نسبت به مفهوم زیان موقت (impermanent loss) آگاه و هشیار باشید. در یک جمله، به زیان دلاری تأمین‌کنندگان نقدینگی برای استخرهای نقدینگی یک بازارساز خودکار نسبت به هولد کردن ساده توکن‌ها، زیان موقت می‌گویند. زیان موقت زمانی سنگین می‌شود که نسبت ارزش بین دو توکن قفل‌شده در یک استخر نقدینگی تغییر بزرگی داشته باشد.

برای مثال، فرض کنید قیمت اتر برابر با هزار تتر باشد. شما یک عدد اتر و 1000 عدد تتر را در یک استخر نقدینگی پروتکل یونی‌سواپ قفل می‌کنید. فرض کنید حالا در این استخر 10 اتر و 10هزار تتر وجود دارد. این یعنی شما 10درصد از نقدینگی کل (000,10*10) را دارید. حال اگر در دنیای بیرون از این استخر، ارزش اتر بالا رود و به چهارهزار تتر برسد چه؟ چون طبق فرمول، ارزش کل لیکوئیدی نباید تغییر کند، درواقع حالا در ریسک نقدینگی در مقابل پاداش استخر 5 اتر و 20هزار تتر وجود دارد. حال اگر شما توکن‌های خود را از استخر خارج کنید، ده درصد خود را از نقدینگی استخر خواهید گرفت. این یعنی 0.5 اتر و 2هزار تتر. با نرخ مبادله جدید، جمع ارزش دارایی شما 4هزار دلار است. اما اگر اصلا در این استخر تأمین‌کننده نقدینگی نمی‌شدید، الآن 5هزار دلار می‌داشتید. این یک مثال برای فهم پدیده زیان موقت بود.

موضوع مهم دیگر، ریسک قراردادهای هوشمند است. وقتی وجوهی را در یک استخر نقدینگی قفل می‌کنید، با این‌که به لحاظ فنی واسطه‌ای آن‌ها را دراختیار ندارد، اما قرارداد هوشمند به تنهایی متصدی آن‌هاست. برای مثال اگر یک باگ فنی یا نوعی روش برای سوءاستفاده از قرارداد هوشمند یک پروتکل وام فوری باشد، وجوه کاربران می‌تواند برای همیشه ناپدید شود.

به علاوه همواره مراقب پروژه‌هایی باشید که تیم توسعه آن‌ها اجازه تغییر قوانین حاکم بر استخر لیکوئیدیتی را دارند. گاهی برنامه‌نویسان می‌توانند کلمه عبور یا برخی دسترسی‌های انحصاری را در درون کدهای قرارداد هوشمند تعبیه کنند. با این وجود، پتانسیل انجام اقدامات خراب‌کارانه برای آن‌ها وجود دارد.

جمع‌بندی

استخر نقدینگی یک نوآوری پرکاربرد در دنیای دیفای است که بر مشکل نقدینگی محدود در مدل‌های سنتی صرافی غیرمتمرکز غلبه کرده است. با حذف دفتر سفارش، برای انجام معامله نیازی به طرف مقابل نیست و کاربران درواقع با یک مخزن ارز معامله می‌کنند که توسط یک قرارداد هوشمند اداره می‌شود. تأمین‌کنندگان نقدینگی توکن‌های خود را در یک استخر قفل می‌کنند و متناسب با سهم خود، درصدی مشخص از کارمزد معاملات انجام‌شده در استخر را دریافت می‌کنند. دارایی‌های قفل‌شده در استخر برای انجام معاملات غیرمتمرکز در دنیای دیفای استفاده می‌شوند.

استخر نقدینگی، یک راه‌حل غیرمتمرکز قوی برای مشکل نقدینگی در بازار دیفای شد و در ادامه نقش برجسته‌ای در رشد صنعت دیفای داشت. با این‌که پیدایش استخر نقدینگی بنا به نیاز بود اما درنهایت روش مبتکرانه‌ای برای تأمین نقدینگی به‌صورت الگوریتمی و غیرمتمرکز ارائه داد.

در پایان شایان ذکر است که قبل از تصمیم‌گیری، شناخت کارکردهای خاص انواع استخر نقدینگی موجود در بازار اهمیت بالایی دارد. در کل، استخرهایی بهترین انتخاب هستند که به اندازه کافی برای حذف ریسک و نوسانات نرخ مبادله بزرگ باشند، سابقه طولانی داشته و حجم مبادلات روزانه بالایی دارند.

این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به‌عنوان ریسک نقدینگی در مقابل پاداش مشاوره‌ی تجاری و سرمایه‌گذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.

رابطه بین ریسک و بازده

یکی از مهمترین درس های تاریخ بازار سرمایه این است که به طور متوسط برای پذیرش ریسک پاداش وجود دارد، این پاداش را صرف ریسک میگوییم.

همچنین میدانیم که صرف ریسک در سرمایه گذاری هایی که ریسک بالاتری دارند، بیشتر است. این اصل که کسب بازده بالاتر تنها با پذیرش ریسک بیشتر امکان پذیر است بیانگر این حقیقت است که نمی توان ریسک نکرد و بازده به دست آورد و در مقابل نیز اگر سرمایه گذاری ریسک بالاتری بپذیرد به طور طبیعی باید انتظار بازده بالاتری داشته باشد .

اساس و پایه تصمیمات سرمایه گذاری رابطه ریسک و بازده است. در ارتباط با ریسک و بازده می توان گفت:

۱- میان ریسک و بازده یک رابطه خطی مثبت وجود دارد به نحوی که با افزایش ریسک، بازده مورد انتظار نیز افزایش می یابد .

۲- در دوره های زمانی بلند مدت، مانند دوره های ۱۱ ساله یا بیشتر ، رابطه تاریخی میان ریسک و بازده باید مثبت باشد .

۳ - در دوره های زمانی کوتاه مدت، مانند یک یا دو سال انتظار می رود رابطه ریسک و بازده همیشه مثبت باشد .با این حال رابطه ممکن است منفی و یا با شیبی به سمت پایین باشد.

منبع

لینک های مفید

ریسک سرمایه گذاری در سهام، بازده سرمایه گذاری در سهام، ریسک و بازده، بازده واقعی، بازده مورد انتظار، ریسک سیستماتیک، ریسک غیر سیستماتیک، نرخ تورم، نرخ ارزمثال ۱: فرض کنید شما مقداری پول دارید و می‌خواهید با این پول سرمایه‌گذاری کنید. شما می‌توانید در پروژه‌های مختلفی سرمایه‌گذاری کنید که سودهای متفاوتی را نصیب شما می‌کند. این سود در حقیقت پاداش پولی است که شما به‌جای مصارف گوناگون در زمینه‌های دیگر سرمایه‌گذاری کرده‌اید. سرمایه‌گذاری شما ممکن است از نوعی باشد که حتماً سود در پی داشته باشد یا آنکه سرمایه‌گذاریتان به نحوی باشد که دریافت سود را تضمین نکند. به طور مثال وقتی شما پولتان را در بانک سرمایه‌گذاری می‌کنید، مطمئن هستید که در پایان دوره (ماهیانه یا سالیانه) درصد مشخصی سود دریافت می‌کنید؛ یعنی بانک تضمین می‌کند که درصد معینی از پول شما را در پایان دوره مورد قرارداد به عنوان سود به شما پرداخت نماید. بنابراین سرمایه‌گذاری شما مطمئن و بدون ریسک است. زیرا شما اطمینان دارید به سودی که بانک با شما قرارداد کرده‌است، می‌رسید. در حالت دیگر شما می‌توانید در حوزه دیگری نظیر بورس سرمایه‌گذاری کنید. در این حوزه شما این امکان را دارید که به سودی چند برابر سود بانک دست پیدا کنید اما نکته آن است که برای دریافت این سود ضمانتی وجود ندارد و گاهی ممکن است سرمایه‌گذاری شما با ضرر مواجه شود. بنابراین در مثال فوق، دو مفهوم دارای اهمیت است:

سود یا زیانی (بازده) که از سرمایه‌گذاری نصیبتان می‌شود.
وجود یا عدم وجود تضمین (ریسک) برای دریافت سود سرمایه‌گذاری.
مفاهیم بازده و ریسک همیشه در انجام سرمایه‌گذاری‌ها، مورد بررسی سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد و نمی‌توان آنها را جدا از هم درنظر گرفت، زیرا تصمیم‌گیری برای یک سرمایه‌گذاری مطمئن، همیشه براساس ارتباطی که بین ریسک و بازده وجود دارد، انجام می شود.

بازده چیست؟ریسک سرمایه گذاری در سهام، بازده سرمایه گذاری در سهام، ریسک و بازده، بازده واقعی، بازده مورد انتظار، ریسک سیستماتیک، ریسک غیر سیستماتیک، نرخ تورم، نرخ ارز

طبق آنچه در مثال ۱ گفته شد، بازده را می‌توان پاداشی تعریف کرد که سرمایه‌گذار به ازای سرمایه‌گذاری خود به دست می‌آورد.

بازده ممکن است “بازده مورد انتظار” یا “بازده واقعی” باشد.

بازده مورد انتظار (بازده پیش بینی شده) مقدار بازده‌ای است که سرمایه گذار انتظار دارد آن را در سرمایه‌گذاری کسب کند، یعنی پیش‌بینی می‌کند که احتمالاً در سرمایه‌گذاری مورد نظر خود به میزان مثلاً ۱۵% سود کند.

بازده واقعی مقدار عملی و حقیقی بازده‌ای است که سرمایه‌گذار به واسطه سرمایه‌گذاری خود در پایان مدت سرمایه‌گذاری به دست می‌آورد.

مثال ۲: آقای کریمی قصد دارد روی پروژه خاصی سرمایه‌گذاری کند. او انتظار دارد که این پروژه برای او ۴۰% بازدهی طی سال به همراه داشته باشد؛ ولی در انتهای سال متوجه می‌شود که به واسطه عوامل مختلف بازده او بسیار کمتر از مقدار مورد انتظار وی شده و بازده خالصی در حدود ۲۵% به دست آورده است. پس در این مثال بازده انتظاری (مورد انتظار) آقای کریمی ۴۰ درصد ولی بازده واقعی او ۲۵ درصد بوده است. این اختلاف ممکن است ناشی از عوامل متعددی در زمان محاسبه بازده مورد انتظار باشد. ممکن است آقای کریمی برخی مولفه‌های تاثیرگذار را در محاسبه بازده پروژه مورد نظر خود، لحاظ نکرده باشد و یا نسبت آن‌ها را با خطا در نظر گرفته است.
کنون که با مفهوم بازده آشنا شدید، لازم است به تعریف مفهوم مهم دیگر، یعنی ریسک بپردازیم.

ریسک همان احتمال اختلاف میان میزان بازده واقعی و بازده مورد انتظار است. بنابراین وقتی از ریسک یک دارایی صحبت می‌شود، تغییرات احتمالی بازده آن دارایی در آینده مورد نظر است.ریسک سرمایه گذاری در سهام، بازده سرمایه گذاری در سهام، ریسک و بازده، بازده واقعی، بازده مورد انتظار، ریسک سیستماتیک، ریسک غیر سیستماتیک، نرخ تورم، نرخ ارز

بازده واقعی – بازده مورد انتظار = ریسک

غالب سرمایه‌گذاران بر این باور هستند که بازده واقعی کمتر از بازده مورد انتظار است. با افزایش ریسک در یک تصمیم‌گیری مالی، اختلاف میان بازده مورد انتظار و بازده واقعی بیشتر خواهد بود و با کاهش ریسک این اختلاف کاهش می‌یابد. ایجاد تعادل مناسب بین ریسک و بازده، مهم‌ترین تصمیم‌گیری مالی به شمار می‌آید.

در مثال دیگر شرایطی را در نظر بگیرید که شما در یک مسابقه شرکت کرده‌اید و ۱ میلیون تومان برنده شده‌اید؛ به شما پیشنهاد می‌شود که ۱ میلیون تومان را بگیرید و از قرعه‌کشی حذف شوید یا به‌جای دریافت ۱ میلیون تومان وارد قرعه‌کشی شود که دو احتمال زیر را در پی دارد:

۱- ۵۰ درصد احتمال دارد شما ۵ میلیون تومان در قرعه‌کشی برنده شوید.

۲- ۵۰ درصد احتمال دارد هیچ پولی در قرعه‌کشی نگیرید.

شما کدام پیشنهاد را انتخاب می‌کنید؟ این مثال ساده بیانگر آن است که هرچه شما بازده بالاتری را انتظار داشته باشید، باید ریسک بالاتری را متحمل شوید.
انواع ریسک و عوامل ایجاد کننده ریسک
‌ ‌ ‌ ‌ ‌− ریسک نرخ ارز
‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌− ریسک نوسان نرخ بهره
‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ − ریسک بازار
‌ ‌‌ ‌ ‌ ‌ ‌ − ریسک تورمی
‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌− ریسک نقدینگی
‌ ‌‌ ‌ ‌ ‌ − ریسک تجاری

کرو فایننس چیست؟ همه چیز درباره این فایننس

از اخبار و تخفیف های لحظه ای با عضویت در خبر نامه ها بلافاصله خبر شوید .

کرو فایننس چیست؟ سوال مهمی است که در مقاله امروز به آن پاسخ می‌دهیم. همچنین در این مقاله، نحوه کسب ارز کرو از طریق تأمین نقدینگی و نحوه تأمین نقدینگی در استخرهای مالی کرو را نیز برای شما توضیح می‌دهیم.

کرو فایننس چیست؟

امورمالی غیرمتمرکز در حال ارائه عملکرد فوق‌العاده سریعی هستند. همین موضوع در حقیقت تخصص ارزهای دیجیتال به‌شمار می‌رود؛ چراکه این ارزها هرگز آرام حرکت نمی‌کنند. فرقی ندارد که دوره عرضه اولیه توکن (ICO) باشد، عرضه اولیه صرافی (IEO) باشد و یا دوره کوین‌های استیکینگ؛ ارزهای دیجیتال همیشه مانند گلوله‌ای پر سرعت حرکت می‌کنند.

حالا امروزه، دوره توکن‌های امورمالی غیرمتمرکز یا همان دیفای (DeFi) است. در ۲۰ام ماه اوت، بیش از ۵۰۰ توکن دیفای منتشر شده است که همه آن‌ها ظاهرا بسیار سودآور به‌نظر می‌رسند. صرافی ارز دیجیتال بایننس (Binance) نیز که هزینه‌های نجومی برای کوین‌های درج‌شده خود دریافت می‌کند، حالا بیش از ۱۵ توکن دیفای را به‌صورت کاملا رایگان درج کرده است. دلیل این نیز علاقه فوق‌العاده مردم به تریدینگ کوین‌های دیفای است.

زمانی که صدها کوین منتشر شود، تعیین بهترین‌های آن‌ها تا مدت‌ها بسیار سخت خواهد شد. ما در این مقاله، فقط و فقط کوین‌های قانونی و قابل اعتماد را از پایه آموزش می‌دهیم و به‌طور کامل می‌گوییم که ارز دیجیتال کرو (Curve) چیست. باید بگوییم که هدف اصلی ما، راهنمایی خوانندگان این مقاله به صادقانه‌ترین روش است.

در میان صدها کوین دیفای، ارز دیجیتال کرو قابل‌اعتمادترین و برترین پروژه محسوب می‌شود. بیش از ۸ میلیارد دلار در دیفای قفل شده و کرو فایننس از لحاظ سرمایه‌گذاری کلی که در دیفای قفل‌ شده است، ارز شماره سه است.

کرو فایننس (Curve) چیست؟

به ساده‌ترین زبان، کرو فایننس یک صرافی دیفای همچون یونی سواپ (Uniswap) است که به شما اجازه ترید استیبل کوین‌ها را می‌دهد. ارز دیجیتال کرو به شما اجازه می‌دهد که USDC، Dai، Tusd، Susd، Busd، USDT، Pax، RenBTC، wBTC را ترید کنید.

مفیدترین نکته کرو فایننس آن است که هزینه‌ها و خطاهای بسیار کمی دارد. کرو فایننس همچنین به‌عنوان قلب صرافی‌های دیفای از استخرهای نقدینگی برای تکمیل سفارشات استفاده می‌کند. هیچ دفتر سفارشی در این صرافی وجود ندارد و تمام سفارشات به کمک استخرهای کرو فایننس تکمیل می‌شوند.

تأمین‌کنندگان نقدینگی، سپس برای شرکت در این استخرها و ارائه نقدینگی، توکن CRV را پاداش می‌گیرند. کرو فایننس همچنین کاملا غیرکاستدی است. این یعنی هیچ‌یک از بودجه‌های شما به روی توسعه‌دهندگان کرو فایننس باز نیست و در دسترس آن‌ها قرار ندارد. شما تنها مالک و مدیر سرمایه‌های خود هستید.

نحوه کار کرو فایننس چیست؟

کرو فایننس به‌عنوان یک صرافی عمل می‌کند که هیچ دفتر سفارشی ندارد. عملکرد این صرافی در حقیقت بر مبنای استخرهایی همچون صرافی یونی سواپ است. کاربران، سرمایه‌های خود را کماکان در استخرهای نقدینگی نگه می‌دارند. کرو فایننس نیز از این نقدینگی‌ها برای تطبیق و اجرای سفارشات، استفاده می‌کند.

تأمین‌کنندگان نقدینگی نیز سپس برای شرکت در استخرها، توکن CVR پاداش می‌گیرند. استخرهای نقدینگی، مجموعه‌ای از توکن‌ها هستند که در یک قرارداد هوشمند ذخیره و ثبت می‌شوند. رایج‌ترین نکته درباره این استخرها آن است که باید مقدار برابری از کوین را در آن سپرده‌گذاری کنید.

اگر آماده مشارکت در استخر USDT یا USDC کرو فایننس هستید، پس باید نسبت مشارکت شما نیز ۱:۱ باشد. ۱۰۰۰ توکن در USDT-USDC برابر با ۱۰۰۰ USDT و همچنین ۱۰۰۰ کوین USDC است. اگر تریدری ۱۰۰ USDT را با دادن USDC خود بخرد، شکل جدید استخر به‌صورت ۱۱۰۰ USDT و ۹۰۰ USDC است.

در نتیجه، قیمت USDT کمی افزایش می‌یابد چراکه خریداری شده است و قیمت USDC کاهش می‌یابد چراکه فروخته شده است. پس در جواب آنکه نحوه محاسبه قیمت‌ها در کرو فایننس چیست، باید گفت که قیمت‌ها در این استخرها به همین شکل تعیین می‌شوند.

سهم USDT کلی تأمین‌کننده نقدینگی استخر به‌وسیله چنین تریدی کاهش پیدا می‌کند و سهم USDC وی نیز در مقابل افزایش می‌یابد. هزینه‌های کسرشده از این ترید نیز بر اساس سهم مشارکت شرکت‌کنندگان استخر USDT-USDC، در میان آن‌ها پخش می‌شود.

قراردادهای هوشمند کرو فایننس نیز توسط Quantstamp، Trail of Bitsa و MixedBytes حساب‌رسی می‌شود. هرکسی می‌تواند قراردادهای هوشمند کرو را از طریق لینک زیر بررسی کند:

توکن کرو (CRV)

کرو فایننس، توکن CRV خود را نیز منتشر کرده است. این توکن، یک توکن سودمندی و حکومتی است. هرچه بیشتر این توکن را نگه‌دارید، قدرت حکومتی بیشتری بر روی امورمالی کرو خواهید داشت. این حاکی از آن است که رأی شما نیز در هر توسعه و تصمیم کرو، وزن و اعتبار بیشتری خواهد داشت. تمام اعضا با تأمین نقدینگی در استخرهای کرو فایننس، توکن‌های CRV را در مقابل دریافت می‌کنند.

نحوه کسب توکن‌های CRV

توکن‌های CRV تقاضای بسیاری دارند و بسیاری از ما نیز قصد داریم تا این توکن را به‌دست آوریم. این توکن‌ها را می‌توان از طریق تأمین نقدینگی در استخرهای کرو فایننس به‌دست آورد. جزئیات آنکه نحوه کار با کرو فایننس چیست و چطور می‌توان ییلد فارمینگ را در استخرهای کرو فایننس آغاز کرد، در این بخش به شما ارائه می‌دهیم.

تمام استخرهای کرو فایننس، وزنی ترکیبی از کسب توکن CRV را دارند. در برخی از استخرهای کرو فایننس، شما می‌توانید کوین‌های کرو بیشتری را به‌دست آورید. همچنین می‌توانید درصد کسب استخرهای CRV را نیز از طریق این لینک مشاهده کنید: https://www.curve.fi/

بر اساس توسعه‌دهندگان کرو فایننس، پاداش‌های CRV هرگز به‌پایان نمی‌رسد اما تعداد درصدی که یک نفر به‌عنوان پاداش می‌گیرد، بدون شک در طول زمان کاهش می‌یابد. چراکه در طول زمان استخرها نیز تکمیل شده و بیشتر اشباع می‌شوند.

توکن‌های کرو را می‌توان در هر زمان درخواست کرد و هیچ دوره زمانی ثابت یا تاریخ انقضای پاداش وجود ندارد. زمانی که استیبل کوین‌های خود را در استخر کرو فایننس سپرده‌گذاری می‌کنید، می‌توانید توکن‌های LP را به‌دست آورید. این توکن‌ها را نیز سپس استیک می‌کنید تا CRV را به‌عنوان پاداشی برای تأمین نقدینگی، دریافت نمایید.

منظور اصلی ما ان است که شما باید توکن‌های CRV خود را در کرو فایننس استیک کنید تا CRV به‌دست آورید. اگر توکن‌های LP را در دیگر پلتفرم‌ها استیک یا ییلد فارمینگ کنید، هیچ توکن CRV به‌دست نمی‌آورید.

استیکینگ توکن‌های LP در مینتر

در این بخش از پاسخ به سوال کرو فایننس چیست، به نحوه استیک توکن‌های LP می‌پردازیم. برای استیک این توکن‌ها در مینتر به آدرس https://dao.curve.fi/minter/gauges بروید و سپس مراحل زیر را دنبال کنید:

• بر روی سپرده‌گذاری کلیک کنید
• تمامی معاملات را از کیف پول خود تأیید کنید تا زمانی که توکن‌های LP شما در گِیج مینتر نمایش داده شود
• حالا توکن‌های LP خود را استیک کنید تا CRV به‌دست آورید.

استیکینگ توکن‌های LP در جایی دیگر

اگر توکن‌های LP خود را در جای دیگری استیک می‌کنید بهتر است این عمل را لغو و آن‌ها را استیک نکنید. به آدرس https://dao.curve.fi/minter/gauges بروید، توکن‌های LP خود را سپرده‌گذاری کنید، سپس آن‌ها را استیک کرده تا توکن CRV به‌دست آورید.

استخرهای کرو فایننس

کرو فایننس به‌علت استخرهای استیبل کوین خود مشهور است. زمانی که بحث از تأمین نقدینگی استیبل کوین‌ها می‌شود، کرو در صدر جدول قرار دارد. تعداد بی‌شماری از افراد، طرفدار استیبل کوین‌ها هستند؛ چراکه این کوین‌ها نوسانات قیمتی کمتر و سود بسیاری خوبی دارند. در حال حاضر کرو فایننس، هفت استخر دارد. پنج استخر از میان آن‌ها استخرهای استیبل کوین هستند و دو تا استخرهای توکنیزه شده بیت کوین محسوب می‌شوند.

استخرهای استیبل کرو فایننس

استخرهای بیت کوین کرو فایننس

استخرهای استیبل کرو فایننس چیست؟

در استخرهای استیبل کرو فایننس، دو بخش اصلی استخرهای وام‌دهی و استخرهای تشویقی وجود دارد.

استخرهای وام‌دهی

Compound، Y، PAX و BUSD، استخرهای وام‌دهی کرو فایننس هستند. استخرهای وام‌دهی نشان‌گر آن هستند که با ارائه نقدینگی به این استخرها، سود و هزینه‌های تریدینگ به‌دست می‌آورید.

ییلد فارمینگ (Yield Farming) در دیفای (DeFi) چیست و چگونه کار می‌کند؟

عبارت Yield Farming در فارسی به معنای کشاورزی بهره است. به عبارتی ییلد فارمینگ یا فارمینگ بهره، کسب کریپتو بیشتر با استفاده از خود کریپتو است. در این روش شما مقداری از ارز دیجیتال خود را از طریق قرارداد‌های هوشمند به دیگران قرض می‌دهید و در ازای آن، سودی را به شکل همان رمز ارز دریافت می‌کنید.

در این مقاله تمام آنچه را که باید درمورد ییلد فارمینگ باید بدانید را بیان می‌کنیم. همچنین نحوه کسب سود از این روش در سیستم‌های دیفای را نیز بررسی خواهیم کرد.

ییلد فارمینگ چیست؟

ییلد فارمینگ به زبان ساده به معنای قفل کردن ارز‌های دیجیتال و دریافت سود از آن است. این روش را می‌توان شبیه سهامداری تلقی کرد. با این حال پیچیدگی‌های زیادی در پس‌زمینه آن وجود دارد. کاربران این حوزه که تامین‌کنندگان نقدینگی (LP) نام دارند، وجوهی را به استخر‌های نقدینگی ییلد فارمر‌ها اضافه می‌کنند.

استخر‌های نقدینگی اساسا یک قرارداد هوشمند حاوی بودجه هستند. کاربران در ازای ارائه نقدینگی به استخر، مقداری پاداش دریافت می‌کنند. این پاداش از کارمزدهای ایجاد شده در پلتفرم اصلی دیفای یا منبع دیگر تامین می‌شود.

برخی از استخر‌های نقدینگی از چندین توکن جهت ارائه پاداش استفاده می‌کنند. سپس آن توکن‌ها ممکن است دوباره در استخر دیگر ذخیره شوند. بنابراین استراتژی‌های فوق‌العاده پیچیده‌ای در پس‌زمینه وجود دارد. اما ایده اصلی، سپرده‌گذاری در استخر نقدینگی و دریافت پاداش در ازای آن است.

ییلد فارمینگ معمولا با استفاده از توکن‌های ERC-20 در شبکه اتریوم انجام می‌شود. همچنین پاداش‌ها نیز معمولا نوعی توکن ERC-20 است. اگرچه در آینده ممکن است این اکوسیستم تغییر کند. درحال حاضر بیشتر این فعالیت‌ها در اکوسیستم اتریوم انجام می‌شود.

ییلد‌ فارمر‌ها معمولا وجوه خود را بین پروتکل‌های مختلف جهت دستیابی به بیشترین بازدهی جابه‌جا می‌کنند. این کار باعث می‌شود که انگیزه اقتصادی جهت جذب سرمایه بیشتر به پلتفرم‌های دیفای فراهم شود. درست مانند صرافی‌های متمرکز، نقدینگی تمایل به جذب نقدینگی بیشتری دارد.

چه‌چیزی باعث توسعه ییلد فارمینگ شد؟

راه‌اندازی توکن COMP (توکن حاکمیتی اکوسیستم Compound Finance) باعث ایجاد علاقه شدید به ییلد فارمینگ شد. توکن‌های حاکمیتی، حق حاکمیتی را به دارندگان خود اعطا می‌کنند. با این حال نحوه‌ی توزیع این توکن‌ها باید به گونه‌ای باشد که اکوسیستم همچنان غیرمتمرکز باقی بماند.

یکی از راه‌های متداول برای راه‌اندازی یک بلاک‌چین غیرمتمرکز، توزیع توکن‌های حاکمیتی به صورت الگوریتمی و بر مبنای میزان دارایی است. به عبارتی، کاربران با ارائه یک توکن در استخر نقدینگی، مقداری از توکن مدنظر خود را به شکل پاداش دریافت می‌کنند.

راه‌اندازی توکن COMP به این نوع مدل توزیع محبوبیت بیشتری بخشید. از آن زمان، پروژه‌های دیفای هرکدام طرح‌های نوآورانه ای برای جذب نقدینگی به اکوسیستم‌های خود ارائه کرده‌اند.

ارزش کل قفل‌شده (TVL) چیست؟

شاخص TVL میزان کل کریپتو و سایر بازار‌های پولی قفل‌شده در پروژه‌های دیفای است. به عبارتی دیگر، TVL میزان کل نقدینگی قفل‌شده در تمام استخر‌های نقدینگی است. این یک شاخص مفید جهت بررسی سلامت دیفای و مجموعه ییلد فارمینگ است.

وب‌سایت Defi Pulse مکان مناسبی جهت بررسی این شاخص است. همچنین پروژه‌هایی که بیشترین میزان اتریوم یا سایر توکن‌ها را در استخر خود دارند، قابل ردیابی هستند. به اکثر مواقع، هرچه دارایی های یک استخر بیشتر باشد، بازدهی بیشتری نیز خواهد‌داشت.

ییلد فارمینگ چگونه کار می‌کند؟

ییلد فارمینگ ارتباط نزدیکی با مدلی به نام بازار ساز خودکار (AMM) دارد. این مدل شامل ارائه دهندگان نقدینگی (LP) و استخر‌های نقدینگی می‌شود.

ارائه‌دهندگان نقدینگی وجود خود را به یک استخر نقدینگی واریز می‌کنند. این استخر بازاری را ایجاد می‌کند که در آن کاربران می‌توانند توکن قرض داده، وام گرفته یا آن‌ها را مبادله کنند. استفاده از این پلتفرم‌ها مستلزم پرداخت کارمزد است. در نهایت سهم LPها از طریق مجموع کارمزدها به آن‌ها پرداخت می‌شود. موارد گفته‌شده اصول کلی یک مدل AMM است.

علاوه بر کارمزد، توزیع یک توکن جدید، می‌تواند انگیزه دیگری جهت افزودن وجوه به استخر نقدینگی باشد. به عنوان مثال ممکن است راهی برای خرید یک توکن در بازار آزاد وجود نداشته‌باشد. بنابراین یک استخر نقدینگی ممکن است شرایط را جهت دریافت آن توکن فراهم کند.

قوانین توزیع، همه مبتنی بر پروتکلی است که یک پروژه دیفای ارائه می‌دهد. با این حال وجه اشتراک همه آن‌ها دریافت پاداش به نسبت میزان نقدینگی است که به استخر نقدینگی ارائه می‌دهد.

وجوه سپرده‌شده به طور معمول استیبل‌کوین‌های متصل به دلار آمریکا هستند. برخی از رایج‌ترین استیبل‌کوین‌های مورد استفاده در دیفای شامل BUSD، USDC، USDT، DAI و . است. همچنین برخی از اکوسیستم‌ها، توکن‌هایی را ضرب می‌کنند که نشان‌دهنده توکن سپرده شما در اکوسیستم است. به عنوان مثال اگر ETH را به اکوسیستم Compound واریز کنید، توکن cETH دریافت خواهید کرد. بنابراین پیچیدگی‌های زیادی در لایه‌های زیرین این روش وجود دارد.

پاداش ییلد فارمینگ چگونه محاسبه می‌شود؟

به طور معمول پاداش ییلد فارمینگ به صورت بازده سالانه محاسبه می‌شود. برخی از معیار‌های رایج در این روش شامل نرخ درصد سالانه (APR) و بازده درصدی سالانه (APY) است. تفاوت این دو روش در این است که APR اثر مرکب را در نظر نمی‌گیرد اما APY این کار را انجام می‌دهد. اثر مرکب به معنای سرمایه‌گذاری مجدد سود جهت ایجاد بازدهی بیشتر است.

در نظر داشته‌باشید که این دو شاخص تنها تخمین و پیش‌بینی هستند. حتی تخمین دقیق پاداش‌ها در کوتاه‌مدت نیز بسیار دشوار است. دلیل این امر، رقابتی و پر‌نوسان بودن این بازار است.

از آن‌جا که APR و APY از بازار‌های قدیمی منشاء می‌گیرند، بازار‌ها دیفای به معیار‌های خود جهت محاسبه بازده نیاز دارند. با توجه به سرعت بالای دیفای، بازده تخمینی هفتگی یا حتی روزانه منطقی‌تر به نظر می‌رسد.

وثیقه در دیفای به چه معناست؟

هنگام گرفتن قرض از پلتفرم‌های دیفای، چهش پوشش وام خود باید وثیقه بگذارید. این وثیقه به‌ عنوان بیمه برای وام شما عمل می‌کند. میزان و نوع این وثیقه با توجه به پلتفرم‌های مختلف متفاوت است. بنابراین ابتدا قوانین مرتبط با اکوسیستمی که در آن کار می‌کنید را به دقت مطالعه کنید.

با کاهش قیمت توکنی که وام گرفته‌اید، ممکن است ارزش وثیقه شما از آستانه مورد نیاز پلتفرم کمتر شود. در این صورت، پلتفرم مربوطه دارایی شما را به عنوان وثیقه نقد می‌کند. درست مانند آنچه که در بازار فیوچرز در حین معامله‌گری ممکن است اتفاق بیفتد. برای جلوگیری از این اتفاق می‌توانید به ارزش وثیقه خود اضافه کنید.

به‌طور معمول اکثر پلتفرم‌ها با مفهومی به نام وثیقه اضافی کار می‌کنند. این بدان معناست که وام‌گیرندگان باید ارزش بیشتری نسبت به وام خود باید وثیقه بگذارند. دلیل این امر جلوگیری از ضرر سیستم در صورت سقوط‌های شارپی بازار است.

بنابراین اگر نرخ وثیقه یک پلتفرم 200 درصد باشد به این معناست که در ازای 100 دلار ارزش ورودی، 50 دلار وام دریافت خواهید‌کرد. اگرچه برای جلوگیری از انحلال وثیقه خود بهتر است بیشتر از این مقدار وارد کنید. بنابراین قبل از دریافت وام از یک پلتفرم، ابتدا نرخ وثیقه آن را بررسی کنید.

ریسک‌های ییلد فارمینگ

کشاورزی بهره آن‌چنان ساده نیست. استراتژی‌های پر‌سود بسیار پیچیده هستند و تنها به افراد حرفه‌ای در این حوزه توصیه می‌شود. علاوه بر آن، این روش بیشتر مناسب افرادی است که دارایی زیادی جهت واریز به استخر‌های نقدینگی دارند. اگرچه با سرمایه‌های کم نیز می‌توان از این روش استفاده کرد.

یکی از خطرات آشکار ییلد فارمینگ، قراردادهای هوشمند است. با توجه به ماهیت DeFi، بسیاری از پروژه‌ها توسط تیم‌های کوچک با بودجه محدود ساخته می‌شود. بنابراین احتمال وجود اشکال در قراردادهای هوشمند ساخته‌شده توسط این تیم‌ها را افزایش می‌دهد.

حتی در پروژه‌های بزرگ‌تر نیز همواره باگ‌های متعددی در این قراردادها کشف می‌شود. بنابراین با توجه به ماهیت غیر قابل تغیر بلاکچین‌ها، این اشکالات می‌تواند به از دست‌دادن سرمایه کاربر منجر شود. بنابراین هنگام واریز دارایی خود در یک قرارداد هوشمند، باید این را در نظر بگیرید.

قابلیت ترکیب‌پذیری یکی دیگر از مواردی است که علاوه بر مزیت یک ریسک در دیفای به حساب می‌آید. همان‌طور که بیان کردیم، پروتکل‌های دیفای غیرمتمرکز و بدون واسطه هستند. بنابراین به‌راحتی می‌توانند با یکدیگر ادغام‌شده و در کنار یکدیگر کار کنند. اما این مورد یک ریسک نیز به حساب می‌آید. تنها کافی است که یکی از اجزای یک اکوسیستم به درستی کار نکند؛ آن‌گاه کل مجموعه دچار اشکال می‌شود. بنابراین هنگام واریز نقدینگی به یک استخر، باید تمام پروتکل‌هایی را نیز که با آن ادغام‌ شده‌اند را بررسی کنید.

پلتفرم‌ها و پروتکل‌های ییلد فارمینگ

استراتژی‌های کشاورزی بهره ساعت به ساعت در حال تغییر است. هر پلتفرم استراتژی، قوانین و ریسک‌های مخصوص به خود را دارد. تا این‌جا ایده کلی و ریسک‌های موجود در ییلد فارمینگ را بیان کردیم. در ادامه یک لیست از پروتکل‌هایی را که هسته‌ای اصلی ییلد فارمینگ را تشکیل می‌دهند، مورد بررسی قرار می‌دهیم.

پروتکل Compound Finance

کامپاند یکی از پروتکل‌های اصلی اکوسیستم ییلد فارمینگ است. در این پلتفرم کاربران دارایی‌های خود وام می‌دهند یا قرض می‌گیرند. تنها با اتصال ریسک نقدینگی در مقابل پاداش به کیف پول اتریوم و واریز وجه به استخر نقدینگی، می‌توان پاداش‌هایی را با اثر مرکب دریافت کرد. همچنین نرخ پاداش به صورت الگوریتمی بر اساس عرضه و تقاضا تنظیم می‌شود.

پلتفرم MakerDAO

پلتفرم Maker یک پلتفرم اعتباری غیرمتمرکز است که از استیبل‌کوین DAI به عنوان پاداش استفاده می‌کند. هر کس می‌تواند فضایی به‌نام Maker vault باز‌کرده و در آن دارایی‌های مانند USDC، BAT، ETH یا WBTC را قفل کند.

پروتکل Synthetix

این پروتکل به کاربران این اجازه را می‌دهد تا توکن SNX یا ETH را به استخر‌های نقدینگی اضافه کنند و در ازای آن دارایی‌های مصنوعی دریافت کنند. این دارایی‌های می‌توانند ارز‌های فیات، رمز ارز‌های پایه یا کالا‌های قابل ارزش‌گذاری باشد. این پلتفرم قصد دارد در آینده از تمام دارایی‌های قابل ارزش‌گذاری به عنوان دارایی‌های مصنوعی پشتیبانی کند.

پروتکل Aave

پروتکل Aave یک پروتکل غیرمتمرکز جهت ارائه وام و استقراض است. نرخ بهره بر اساس شرایط بازار فعلی به صورت الگوریتمی تنظیم می‌شود. وام‌دهندگان در ازای وجوه خود توکن a دریافت می‌کنند. این توکن‌ها بلافاصه جهت ایجاد سود مرکب سپرده‌گذاری می‌شوند. این پروتکل یکی از محبوب‌ترین پلتفرم‌های بین کاربران ییلد فارمینگ است.

صرافی UniSwap

Uniswap یک صرافی غیر متمرکز است که امکان مبادله توکن‌های غیر قابل اعتماد را فراهم می‌کند. LPها جهت ایجاد یک بازار، حداقل ارزشی معادل دو توکن را واریز می‌کنند. سپس معامله‌گران در مقابل آن استخر نقدینگی معامله می‌کنند. سود LPها از طریق کارمزدی که از معامله در استخر نقدینگی ایجاد می‌شود، تامین می‌گردد.

صرافی Curve Finance

Curve Finance یک صرافی غیرمتمرکز است که به طور خاص جهت مبادله استیبل‌کوین‌ها طراحی شده‌است. برخلاف Uniswap، این صرافی به کاربران این اجازه را می‌دهد که مبادلات استیبل‌کوین‌هایی با ارزش بسیار بالا را با کمترین اصطکاک انجام دهند.

صرافی Balancer

Balancer یک صرافی غیرمتمرکز مانند Uniswap و Curve است. تفاوت اصلی آن با دو مورد قبل امکان تخصیص توکن‌های سفارشی به استخر‌های نقدینگی است. همچنین مانند Uniswap، ارائه‌کنندگان نقدینگی در ازای کارمزد معاملاتی که در استخر نقدینگی انجام می‌شود، پاداش دریافت می‌کنند.

اکوسیستم Yearn.Finance

Yearn.Finance یک اکوسیستم جهت خدمات وام‌دهی مانند Aave و Compound و . است. هدف این اکوسیستم استفاده از الگوریتمی جهت دستیابی به سود‌آورترین خدمات وام‌دهی است. وجوه واریز شده به توکن Y تبدیل می‌شوند و به صورت دوره‌ای جهت دستیابی به سود مرکب سپرده‌گذاری می‌شوند.

سخن‌پایانی

در این مقاله به بررسی ییلد فارمینگ به عنوان جدیدترین روش کسب سود غیرفعال از بازار ارز دیجیتال پرداختیم. این روش اگرچه سود‌های مناسبی را می‌تواند به ارمغان بیاورد، با این‌حال ریسک‌های موجود در آن را نیز باید درنظر بگیرید. همچنین اگر جهت اتصال کیف پول خود به این پلتفرم‌ها، حتما از کیف پول‌های سخت‌افزاری استفاده کنید تا امنیت دارایی‌هایتان را تامین کنید.

تحلیل تورم و ریسک سپرده‌گذاران

در روزهای گذشته مباحثی با موضوعات دفاع از افزایش یا کاهش نرخ سود در فضای اقتصادی و رسانه‌ای کشور مطرح شده است.

در روزهای گذشته مباحثی با موضوعات دفاع از افزایش یا کاهش نرخ سود در فضای اقتصادی و رسانه‌ای کشور مطرح شده است. از جمله، برخی از این دیدگاه‌ها تمرکز خود را بر اثرات نرخ سود بانکی بالا بر «تولید» کشور صورت داده و کوشیدند استدلال‌های خود را از این نظرگاه مطرح کنند. به نظر می‌رسد عمده این استدلال‌ها، حداقل یک جنبه ضروری از مساله را نادیده گرفته و به همین دلیل از نتیجه‌گیری منطقی بازمانده‌اند. حتی گروهی سطح نرخ‌های سود بانکی را دلیل افت بورس دانسته و از این موضع خواهان کاهش نرخ سود برای رونق بورس شده‌اند. در حالی که نه ابعاد بورس با ابعاد شبکه بانکی در ایران قابل مقایسه است و نه مهم‌تر از این، می‌توان به بهانه دفاع از یک بازار، بازارهای دیگر را دچار چالش کرد. چیزی که پیداست این است که در عمده این مباحث، یک‌سویه‌نگری و جزیی‌نگری مانع از رسیدن به نتیجه اصولی شده است. در این یادداشت با توجه به برخی از مواضع مطرح‌شده از سوی برخی از نمایندگان تشکل‌ها و بنگاه‌های تولیدی، نکاتی را مورد اشاره قرار می‌دهیم.

1- بخشی از فلسفه وجودی و کارکردی بانک‌های مرکزی استقرار ثبات پولی و جلوگیری از ورشکستگی‌های بانکی است. زیرا هرگونه اختلال در نظام بانکی منجر به ورشکستگی واحدهای اقتصادی خواهد شد و در این میان صیانت از منافع سپرده‌گذاران به عنوان اصلی‌ترین عوامل ثبات در نظام بانکی توسط این نهاد دنبال می‌شود. این منافع از دو بعد برقراری امنیت روانی، حفظ ارزش و حقوق سپرده‌گذاران قابل ملاحظه است. در کشور ما در دوره‌های مختلف هرگاه دولت یا نهادی مترصد استفاده ابزاری از اطلاعات سپرده‌گذاران شده، مقام قضائی به دلیل آگاهی از اثرات سوء به خطر افتادن امنیت روانی سپرده‌گذاران، مانع این دخالت شده است. اما مقوله حفظ ارزش به جهت اطمینان از استمرار جریان ورود نقدینگی به بانک‌ها، در زمره وظایف اصلی بانک مرکزی برشمرده می‌شود.

2- بخشی نگاه کردن به اقتصاد آفت است و به بیراهه می‌انجامد، اما رعایت انصاف و احقاق حق سپرده‌گذاران به جهت اطمینان از نگه‌داشت نقدینگی آنان در موسسات اعتباری خود پیشگیری از وقوع بحران است. به عنوان نمونه طی سه سال گذشته هزینه حرکت نامناسب جریان نقدینگی را تمامی جامعه پرداخت کرده و این واقعیتی است که شاهد آن بوده‌ایم. آری با وجود «یک نرخ و چند حقوق» فقط نباید به حقوق سپرده‌گذاران نگاه کرد. اما آیا بانک مرکزی مدافع حقوق کارگران، کارمندان، جوانان، کودکان، از کارافتادگان و بقیه اصناف و نهادهای دیگر است؟ بر اساس قانون حفظ ارزش پول بر عهده این بانک گذاشته شده است و ارزش پول همواره در برابر تورم سنجش می‌شود و تورم خود حاصل عملکرد تعداد زیادی از متغیرهای اقتصادی و سیاسی است که به دلیل عدم استقلال بانک مرکزی و فقدان ابزار مناسب کنترل تورم به میزان زیادی از این بانک سلب شده که باید احیا شود.

3- در خصوص تاثیر نرخ سود بانکی در هزینه تولید، ارقام و نسبت‌های مختلفی از سوی مخالفان و موافقان کاهش نرخ سود تسهیلات مطرح شده که به دلیل نبود روش‌های مشخص تحقیق و عدم تفکیک بخش‌های مختلف اقتصادی و تولیدی قابل اتکا نیستند. اما ارتباط آن به سود سپرده‌گذاران محل تامل است. زیرا بخشی از اختلاف سود دریافتی و پرداختی به جهت پایین بودن بهره‌وری، راضی نگه داشتن سهامداران و نرخ حق‌الوکاله 5/3‌درصدی شبکه بانکی است. دلیل این ادعا تفاوت فاحش حاشیه سود (spread) بانکی در ایران و بقیه کشورهاست. آیا بخش اعظم مصرف‌کننده‌های نهایی که کالاهای داخلی را با قیمت‌های بالا نسبت به کالاهای مشابه خارجی خریداری می‌کنند به غیر از سپرده‌گذاران شبکه بانکی هستند! و آیا نباید از این طریق قدرت خریدشان با حفظ ارزش سپرده‌های آنان جبران شود؟

4- وجود مشکلات و تنگناهای بخش تولید در کشور بر کسی پوشیده نیست و از گذشته بوده و معلوم نیست تا کی نیز ادامه داشته باشد. اما همه می‌دانیم که تولید‌کننده ماندن، شجاعت و همت می‌خواهد و باید بر دستان این مردان با‌همت بوسه زد. اما دوستان ما در اتاق بازرگانی نیک می‌دانند که حساب تولید دو- دو تا چهار تا (اگر نگوییم پنج-تا) است. تولید و تجارت منطق خود را دارد. در این عرصه در بلند‌مدت بدون کسب منفعت و تحمل ضرر کسی ادامه فعالیت نمی‌دهد و برای اشتغال جوانان و کارگران از سرمایه، مایه نمی‌گذارد. به علاوه احکام دستوری و سخنان ارشادی نیز کارکردی ندارد. در 30 سال گذشته شاهد تعطیلی بسیاری از واحدهایی بوده‌ایم که با فروش یا اجاره تجهیزات و کارخانه یا تغییر کاربری، سرمایه‌های خود را در امر دلالی انداخته یا به خارج منتقل کرده‌اند، زیرا منطق تولید را حاکم ندیده و از این دایره بیرون رفته‌اند. آیا همین وجوه سرمایه در گردش (بخوانیم نقدینگی) واحدهای تولیدی و خدماتی که برخی وام بانکی است -‌بعضاً به مطالبات غیرجاری برای بانک‌ها تبدیل شده‌- مجدداً در حساب‌های کوتاه‌مدت بانک‌ها با دریافت نرخ‌های جذاب به گردش نمی‌افتند، و آیا دولت‌های نهم و یازدهم، همواره در پی بخشودگی‌های جرائم بانکی تولیدکنندگان نبوده و نیستند، اما این مشکلات فقط به خاطر نرخ (منفی) سود پرداختی به سپرده‌گذاران است؟ و تا به حال چه کسی حق ایشان را ادا کرده است.

5- در کلاس اول درس اقتصاد می‌خوانیم که تورم صاحبان تولید و سرمایه را فربه‌تر می‌کند و از ارزش پول (بخوانیم سپرده‌ها) می‌کاهد و همین امر موجب توزیع مجدد درآمد از جیب گروه اول به گروه دوم می‌شود. تورم در دو سال اخیر و افزایش سه برابری نرخ ارز موجب افزایش ارزش دارایی‌های صاحبان صنایع و تولید و حتی دارایی‌های اسقاطی ایشان در کشور شده و رشد پی در پی شاخص بورس خود دلیلی بر این ادعاست. ارزش واقعی سپرده‌های بانکی در مقابل نرخ تورم در ایران مثال عمر برف و آفتاب تموز است. آری بر تولیدکنندگان ریسک‌های زیادی مترتب است ولی آیا برای سپرده‌گذاران تورم 30درصدی ریسک نیست؟ تنها از ابتدای سال 91 تا پایان 92 با نرخ تورم 30.5 و 36.7 درصدی این سال‌ها، ارزش واقعی مانده سپرده‌های بانکی بالغ بر 55 درصد کاهش یافته است که در خوش‌بینانه‌ترین حالت برای سپرده‌های مدت‌دار با احتساب نرخ سود 24 درصد، حدود 20 درصد طی این سال‌ها به طور غیر‌مستقیم مالیات تورمی اخذ شده که با کسوراتی به جیب مصرف‌کنندگان منابع بانکی وارد شده است.

ملاحظه می‌شود که سپرده‌گذاران علاوه بر پرداخت مالیات با مهم‌ترین ریسک، یعنی تورم مواجهند. فرق آنها با گروه مقابل -‌تسهیلات‌گیرندگان- آن است که حامی نداشته و ضرر آنها برخلاف تولیدکنندگان و بدهکاران معوق بانکی توسط نهادها و ستادهای رنگارنگ پیگیری نمی‌شود. در این میان اگر تک‌صدایی نیز از بانک مرکزی طرح موضوع می‌کند در این هماهنگی و جانبداری همه‌جانبه، ناهماهنگ به گوش می‌رسد. در دفاع از منافع سپرده‌گذاران همین دلیل بس که انصاف، منطق، قانون و شرع حکم می‌کند که پاداش ایشان حداقل برابر با جبران ضرر باشد. در واقع احقاق حق سپرده‌گذار هنگامی است که سود پرداختی به وی درصدی بالاتر از نرخ تورم سالانه باشد.

کلام آخر اینکه اگر بانک مرکزی از حقوق سپرده‌گذاران -‌که همگی به نوعی از جامعه سپرده‌گذاران هستیم- نخواهد و نتواند دفاع کند، چه کسی باید دفاع کند. قرار نیست با وجود تمامی مشکلات کشور در امر تولید حق مسلم آنان پرداخت نشود. حفظ اعتماد و اطمینان از برقراری ثبات بانکی در گرو رعایت حقوق تمامی ذی‌نفعان سیستم بانکی است ولی در این سیستم تا منبعی نباشد، مصرفی وجود نخواهد داشت.