نکته : هج کردن در فارکس رایگان نیست و شما باید هزینه ای را بابت آن بپردازید ، به هیچ عنوان نباید به صورت پی در پی و پشت سر هم هج کنید چرا که سرمایه ای که در حساب اصلی خود دارید کاهش پیدا می کند .
سیستم محاسبه پوزیشن و موقعیتها: نتینگ و هجینگ
با سیستم هجینگ، شما میتوانید روی یک نماد معاملاتی مشابه پوزیشنهای ترکیبی باز کنید، که شامل پوزیشنهای مخالف هم میباشند. اگر شما یک پوزیشن باز روی یک نماد معاملاتی داشته باشید و یک معامله جدید اجرا کنید (یا یک سفارش در انتظار انجام میشود)، یک پوزیشن جدید به طور مازاد باز خواهد شد. پوزیشن فعلی شما تغییر نمیکند. پلتفرم متاتریدر4 فقط سیستم محاسباتی هجینگ را پشتیبانی میکند.
با سیستم نتینگ، شما میتوانید فقط یک پوزیشن باز روی هر نماد معاملاتی در یک زمان داشته باشید. پوزیشنهای مخالف روی بم نماد مشابه مجاز نخواهند بود. اگر یک پوزیشن باز روی یک نماد معاملاتی وجود داشته باشد، ایجاد یک پوزیشن در همان جهت معاملاتی حجم این پوزیشن را افزایش میدهد. اگر شما در حال حاضر یک پوزیشن باز داشته باشید و یک سفارش دیگر روی همین نماد معاملاتی در جهت مخالف ایجاد کنید حجم پوزیشن موجود کاهش خواهد یافت. اگر حجم معاملاتی جدید برای با پوزیشن فعلی باشد این پوزیشن بسته خواهد شد یا اگر حجم معاملاتی پوزیشن مخالف بزرگتر از پوزیشن فعلی باشد جهت معامله معکوس خواهد شد.
hedging چیست؟
خرید یک دارایی برای کاهش خطر ضرر از داراییهای دیگر را هج کردن (hedging) گویند. هجینگ در امور مالی یک استراتژی مدیریت ریسک است که با کاهش و از بین بردن ریسک عدم قطعیتها سروکار دارد. این استراتژی کمک میکند تا ضررهایی که ممکن است به دلیل نوسانات ناشناخته قیمت سرمایه گذاری ایجاد شود، پوشش داده شود.
این سازوکار یک روش استاندارد است که سرمایه گذاران از آن استفاده میکنند تا از سرمایههای خود در برابر ضرر و زیان محافظت کنند.
این استراتژی در زمینههای زیر نیز انجام میشود:
کالاها: شامل محصولات کشاورزی، محصولات انرژی، فلزات و غیره است. خطر مرتبط با این موارد به عنوان ریسک کالا شناخته میشود.
اوراق بهادار: شامل سرمایهگذاری در سهام، شاخص و غیره است. خطرات مرتبط با این موارد به عنوان ریسک حقوق صاحبان سهام یا ریسک اوراق بهادار شناخته میشوند.
- ارزها: شامل ارزهای خارجی است. انواع مختلفی از خطرات مرتبط با آن وجود دارد مانند – خطر نوسانات ریسک ارزی و غیره
- نرخ بهره: شامل نرخهای وام است. خطرات مرتبط با این موارد به عنوان خطرات نرخ بهره شناخته میشوند.
- آب و هوا: همچنین یکی از موضوعاتی است که امکان حفاظت از آن وجود دارد.
کار صندوق های پوشش ریسک
در صندوقهای پوشش ریسک، مدیر صندوق از سرمایه گذاران خارجی پول جمع میکند و سپس مطابق استراتژی را که توسط سرمایه گذار قبول شده، به همان صورت سرمایه گذاری را انجام میدهد. نسبتی از وجوه به سهام بلند مدت تخصیص داده میشوند که در آنها فقط سهام عادی را خریداری میکنند و هرگز فروش اعتباری انجام نمیدهند. همچنین نسبتی از سرمایه صندوق به خرید کل مشاغل تحت مالکیت خصوصی تخصیص داده میشود، که صندوق اغلب مالکیت آنها را تحویل گرفته، عملیات آن ها را بهبود بخشیده و بعداً از عرضه اولیه آن شرکت حمایت مالی میکند.
صندوقهای پوشش ریسکی وجود دارند که به معاملات اوراق قرضه میپردازند و یا در املاک و نحوه انجام هجینگ سیستم چیست؟ مستغلات تخصص دارند. برخی از آنها سرمایشان را برای کار در کلاسهای دارایی خاصی مانند حق ثبت اختراع و حقوق موسیقی متمرکز میکنند.
انواع مختلف هج کردن
هجینگ به طور کلی به سه نوع تقسیم میشود که به سرمایهگذاران کمک میکند تا با معامله بر روی کالاها، ارزها یا اوراق بهادار مختلف سود کسب کنند. این سه دسته عبارتند از:
این قرارداد توافق نامهای غیر استاندارد برای خرید یا فروش داراییهای اساسی با قیمت تعیین شده در تاریخ توافق شده توسط دو طرف مستقل درگیر است. قرارداد فوروارد شامل قراردادهای مختلفی مانند قراردادهای مبادلهای برای ارزها، کالاها و غیره است.
یک قرارداد استاندارد برای خرید یا فروش داراییهای اساسی با قیمت تعیین شده در تاریخ خاص و مقدار استاندارد توافق شده توسط دو طرف مستقل درگیر است. قرارداد آتی شامل قراردادهای مختلف مانند کالاها، قراردادهای آینده ارزها و غیره است.
یکی از اجزای اصلی بازارهای مالی است که در آن وامهای کوتاه مدت، استقراض، خرید و فروش با سررسید یک سال یا کمتر انجام میشود. این موضوع شامل اشکال مختلفی از فعالیتهای مالی ارزها، عملیات بازار پول برای بهره، فراخوان سهام است که در آنها وامهای کوتاه مدت، استقراض، فروش و وام با سررسید یک سال یا بیشتر اتفاق میافتد.
ازمزایای هج کردن
- میتواند برای قفل کردن سود استفاده شود.
- معامله گران را قادر میسازد تا در دورههای سخت بازار زنده بمانند.
- تلفات را تا حد زیادی محدود میکند.
- از آنجا که موجب سرمایه گذاری سرمایه گذاران در طبقات مختلف دارایی میشود، نقدینگی را افزایش میدهد.
- همچنین به صرفه جویی در وقت کمک میکند، زیرا با استفاده از این استراتژی معاملهگران بلندمدت ملزم به نظارت و تنظیم سبد سهام خود با نوسانات روزانه بازار نیستند.
- یک مکانیسم قیمت انعطاف پذیر را ارائه میدهد، زیرا به هزینه کمتری از مارجین نیاز است.
- در صورت هج کردن موفقیت آمیز از معامله گران در برابر تغییرات قیمت کالاها، تورم، تغییرات نرخ ارز، تغییرات نرخ بهره و غیره محافظت میکند.
- در پوشش با استفاده از معاملات اختیار، فرصتی برای معامله گران فراهم میشود تا با استفاده از استراتژیهای معاملات، گزینههای پیچیده را برای به حداکثر رساندن بازده اعمال کنند.
- به افزایش نقدینگی در بازارهای مالی کمک میکند.
به معنی خرید یک دارایی برای کاهش خطر ضرر از داراییهای دیگر میباشد. هجینگ در امور مالی یک استراتژی مدیریت ریسک است که با کاهش و از بین بردن ریسک عدم قطعیتها سروکار دارد. این استراتژی کمک میکند تا ضررهایی که ممکن است به دلیل نوسانات ناشناخته قیمت سرمایه گذاری ایجاد شود، پوشش داده شود.
این سازوکار یک روش استاندارد است که سرمایه گذاران از آن استفاده میکنند تا از سرمایههای خود در برابر ضرر و زیان محافظت کنند.
این استراتژی در زمینههای زیر نیز انجام میشود:
کالاها: شامل محصولات کشاورزی، محصولات انرژی، فلزات و غیره است. خطر مرتبط با این موارد به عنوان ریسک کالا شناخته میشود.
اوراق بهادار: شامل سرمایهگذاری در سهام، شاخص و غیره است. خطرات مرتبط با این موارد به عنوان ریسک حقوق صاحبان سهام یا ریسک اوراق بهادار شناخته میشوند.
- ارزها: شامل ارزهای خارجی است. انواع مختلفی از خطرات مرتبط با آن وجود دارد مانند – خطر نوسانات ریسک ارزی و غیره
- نرخ بهره: شامل نرخهای وام است. خطرات مرتبط با این موارد به عنوان خطرات نرخ بهره شناخته میشوند.
- آب و هوا: همچنین یکی از موضوعاتی است که امکان حفاظت از آن وجود دارد.
وظایف صندوق های پوشش ریسک
در صندوقهای پوشش ریسک، مدیر صندوق از سرمایه گذاران خارجی پول جمع میکند و سپس مطابق استراتژی را که توسط سرمایه گذار قبول شده، به همان صورت سرمایه گذاری را انجام میدهد. نسبتی از وجوه به سهام بلند مدت تخصیص داده میشوند که در آنها فقط سهام عادی را خریداری میکنند و هرگز فروش اعتباری انجام نمیدهند. همچنین نسبتی از سرمایه صندوق به خرید کل مشاغل تحت مالکیت خصوصی تخصیص داده میشود، که صندوق اغلب مالکیت آنها را تحویل گرفته، عملیات آن ها را بهبود بخشیده و بعداً از عرضه اولیه آن شرکت حمایت مالی میکند.
صندوقهای پوشش ریسکی وجود دارند که به معاملات اوراق قرضه میپردازند و یا در املاک و مستغلات تخصص دارند. برخی از آنها سرمایشان را برای کار در کلاسهای دارایی خاصی مانند حق ثبت اختراع و حقوق موسیقی متمرکز میکنند.
انواع مختلف هج کردن
هجینگ به طور کلی به سه نوع تقسیم میشود که به سرمایهگذاران کمک میکند تا با معامله بر روی کالاها، ارزها یا اوراق بهادار مختلف سود کسب کنند. این سه دسته عبارتند از:
این قرارداد توافق نامهای غیر استاندارد برای خرید یا فروش داراییهای اساسی با قیمت تعیین شده در تاریخ توافق شده توسط دو طرف مستقل درگیر است. قرارداد فوروارد شامل قراردادهای مختلفی مانند قراردادهای مبادلهای برای ارزها، کالاها و غیره است.
یک قرارداد استاندارد برای خرید یا فروش داراییهای اساسی با قیمت تعیین شده در تاریخ خاص و مقدار استاندارد توافق شده توسط دو طرف مستقل درگیر است. قرارداد آتی شامل قراردادهای مختلف مانند کالاها، قراردادهای آینده ارزها و غیره است.
یکی از اجزای اصلی بازارهای مالی است که در آن وامهای کوتاه مدت، استقراض، خرید و فروش با سررسید یک سال یا کمتر انجام میشود. این موضوع شامل اشکال مختلفی از فعالیتهای مالی ارزها، عملیات بازار پول برای بهره، فراخوان سهام است که در آنها وامهای کوتاه مدت، استقراض، فروش و وام با سررسید یک سال یا بیشتر اتفاق میافتد.
نحوه انجام هجینگ سیستم چیست؟
عمليات خزانه داري ارزي از ديگر اقداماتي است که بانک ها در بازار ارز انجام مي دهند. از طرف ديگر عمليات خريد و فروش در بازار ارز که بانک ها نيز در آن به صورت فعالانه مشارکت دارند به دو شکل نقد و سلف انجام مي گيرد. اصطلاح معامله نقد به معاملاتي اطلاق مي شود که در زمان انجام نحوه انجام هجینگ سیستم چیست؟ معامله يا حداکثر دو روز کاري بعد از آن ارز مبادله شود. به معاملاتي که تاريخ سررسيد دريافت يا پرداخت ارز بيش از دو روز کاري پس از تاريخ انجام دادن معامله و براي تاريخي معين در آينده - مثلاً براي مدت سه يا چهار ماه - باشد، سلف گويند. تفاوت ميان نرخ نقدي ارز با نرخ وعده دار (سلف) براساس نرخ بهره و ريسک مبادله، که همان امکان تقويت يا تضعيف پول در آينده است، تعيين مي شود. بنابراين از مقايسه ميزان صرف يا تنزيل ارز با قيمت نقدي آن مي توان به حد انتظارات بازار درباره مقادير تضعيف يا تقويت يک نوع ارز در آينده پي برد. معاملات سلف در بازار ارز به دو بخش سلف نحوه انجام هجینگ سیستم چیست؟ ثابت و سلف اختياري تقسيم مي شود. در معاملات سلف ثابت سررسيد و زمان تحويل و تحول ارز مورد معامله مشخص است و اما در معاملات سلف اختياري، مشتري که با بانک قرارداد سلف ارزي منعقد کرده است، اين فرصت و اختيار را دارد که تا سررسيد يا در سررسيد طبق نرخ توافق شده معامله انجام دهد. چنانچه مشتري در مهلت مقرر براي تحويل و تحول ارز با بانک اقدام نکند، نرخ ارز توافق شده معتبر نبوده و بانک با نرخي جديد با مشتري وارد معامله خواهد شد.
عمليات مرتبط با تغييرات نرخ ارز در بازار پول عبارتند از:
2- آربيتراژ ارزي
چنانچه يک واردکننده بخواهد بهاي کالاي خريداري شده از خارج خود را در آينده و به ارزي مشخص پرداخت کنند، همواره با اين خطر مواجه است که نرخ برابري آن ارز به پول ملي افزايش يابد. لذا از هم اکنون به خريد آن ارز اقدام مي کند و با اين عمل، خود را در مقابل ريسک نوسانات نرخ ارز پوشش مي دهد.
"آربيتراژ" به معني خريد ارز از بازاري که ارزانتر است و فروش همزمان همان ارز در بازاري که گرانتر است. در عمل با انجام دادن آربيتراژ، نرخ ارز در بازارهاي بين المللي يکسان مي شود. لذا عمل آربيتراژ هنگامي سودآور خواهد بود که تفاوت مکاني نرخ ارز در دو بازار (با دو مکان متفاوت) از هزينه نقل و انتقال آن ارز بيشتر باشد.
خريد نقدي ارز و فروش همان ارز در بازار سلف ارز يا فروش نقدي ارز و خريد همان ارز در بازار سلف ارز، سوآپ نام دارد.
با اين تعريف، سوآپ از انجام دادن دو معامله ارزي در يک زمان و با سررسيدهاي متفاوت شکل مي گيرد. معامله گران در بازار ارز با انجام سوآپ، خود را از ريسک نوسانات ارزي دور نگه مي دارند.
سوداگري ارز يا سفته بازي ارزي در بازار توسط معامله گران به قصد کسب سود و بهره جستن از نوسانات آتي نرخ ارز انجام مي گيرد. به عبارتي ديگر، سوداگري ارز همان عمل هجينگ است، با اين تفاوت که سودا گر به قصد انتفاع در بازار ارز به خريد و فروش آن ارز اقدام مي کند.
هج Hedge به چه معناست
هج نحوه انجام هجینگ سیستم چیست؟ Hedge به چه معناست ؟ در پاسخ به این سوالات میتوان گفت: هج به معنای آن است که در مقابل یک ضرر بزرگ راهی را برای حفاظت از خود در مقابل آن پیدا کنیم . یا می توان گفت یک نحوه انجام هجینگ سیستم چیست؟ راه مدیریت کردن ریسک است .
به عنوان مثال وقتی خانه خود را در برابر آتش سوزی بیمه می کنید در حقیقت از یک آتش سوزی پر هزینه حفاظت کرده اید که معنای دیگر آن این می شود که در واقع شما هج کرده اید .
در بازار فارکس هج Hedge به چه معناست ؟ در این بازار هم هج کردن همانند بیمه کردن معامله است و شما میتوانید با استفاده از آن معاملات خود را از ضرر های ناگهانی محافظت کنید .
شما در این مقاله می خوانید:
- انواع هج کردن
- هج کردن چه مزایایی دارد؟
- نکات کلیدی استفاده از هج در معاملات خود
- جمع بندی
انواع هج کردن :
هج کردن شامل سه دسته: قرارداد فوروارد ، قرارداد فیوچرز ، بازار های پول می باشد که در ادامه این سه دسته را به شما معرفی خواهیم کرد .
این قرارداد خرید و فروشی است که دو طرف تاریخی را مشخص کرده و قیمتی را تعیین می کنند نکته مهم این است که این قرارداد غیر استاندارد می باشد .
این قرارداد شامل: مبادله ارزها ، کالا ها و … است .
این قرارداد یک قرارداد استاندارد است که افراد با قیمتی تعیین شده در تاریخ مشخص اقدام برای خرید و فروش دارایی ها میکنند .
این قرارداد شامل : کالا ، قرارداد آینده رمز ارزها و… است .
در این بازار وام هایی کوتاه مدت و خرید و فروش در زمانی یک سال و یا کمتر انجام می شوند .
هج کردن چه مزایایی دارد ؟
سود را میتواند قفل کند .
باعث محدود کردن حد زیادی از تلفات می شود .
باعث افزایش نقدینگی نیز می شود .
کسب موفقیت در هج کردن معامله گران را در برابر تورم و تغییر قیمت ها محافظت می کند .
نکته : هج کردن در فارکس رایگان نیست و شما باید هزینه ای را بابت آن بپردازید ، به هیچ عنوان نباید به صورت پی در پی و پشت سر هم هج کنید چرا که سرمایه ای که در حساب اصلی خود دارید کاهش پیدا می کند .
یک تریدر موفق باید قبل از هج کردن با دیگر مباحث بازار فارکس آشنایی داشته باشد چرا که یک تریدر مبتدی در صورتی که نتواند معالات ساده را به خوبی انجام دهد در این صورت نمیتواند یک معامله هج را به خوبی به پایان برساند .
نکات کلیدی استفاده از هج در معاملات خود :
چند نکته مهم در استفاده از استراتژی هج وجود دارد که در ادامه به آن می پردازیم :
شما از هیچ سیستمی نمیتوانید در معاملات خود یک شبه سود رویایی کسب کنید .
برای یک معامله گر حرفه ای مدیریت کردن سرمایه خود اهمیت بیشتری نسبت به استفاده از سیستم های معاملاتی دارد .
شما به عنوان یک معامله گر حتما باید از استاپ لاس های سنجیده و عقلانی استفاده کنید تا در معاملات خود سود کرده و جلوی ضرر را بگیرید .
در این بازار باید صبور باشید و منتظر باشید تا سیگنال های عالی را دریافت کنید .
شما باید در معاملات خود از تایم فریم های بلند مدت تر استفاده کنید ، چرا که در تایم فریم های بلند مدت ریسک معاملات پایین می آید .
هج کردن یا هجینگ شیوه ای است که میتوانید از آن برای آنکه سرمایه خود را در مقابل تغییرات ناگهان بازار سرمایه محافظت کنید استفاده می شود. فقط معامله گرانی که با تجربه هستند و اطلاعات کافی را در مورد هج کردن میدانند باید از آن استفاده کنند تریدر هایی که تازه کار و بی تجربه هستند به هیچ عنوان نباید بدون داشتن اطلاعات کافی از هج استفاده کنند چرا که باعث می شود در مدت زمان خیلی کوتاه کل سرمایه خود را از دست بدهند .
هجینگ و راههای نرفته
سیدکمال سیدعلی / مدیرعامل سابق صندوق ضمانت ایران پوشش ریسک از نوسانات نرخ ارز در اغلب مناطق جهان از طریق نظام بانکی انجام میشود به شکلی که شرکتهای بزرگ ریسک را از طریق مکانیسمی به نام اتاقهای بینالمللی بانکی منتقل میکنند. شیوه کار در چارچوب مذکور به این طریق است که با تبدیل اسعار یا نرخها به یکدیگر، پوشش پرداختها و دریافتهای خود را از طریق هجینگ (Hedjing)، که به معنی پوشش ریسک و مخاطرات احتمالی در مراودات بینالمللی است کاهش داده، و نگرانی از ریسکهای ناشی از نوسانات ارزهای در اختیار خود را مدیریت میکنند.
هجینگ که معنی و مفهوم آن، جبران ریسک فرضی در یک بازار از طریق اقدامات دقیق، متعادل و مخالف یا متقابل با ریسک در بازار دیگری است در بخش مالی و ارزی به شکلی تضمینی فعالان بخش صادرات و واردات را از نوساناتی که چاشنی معمول روندهای جهانی اقتصاد است، در امان نگه میدارد. گسترش بستر این ابزار به تولیدکنندگان و عرضهکنندگان کالا در کشور این امکان را میدهد تا تعهدات خود را که در قبال تامین مواد اولیه و ماشینآلات یا تضمین صادرات مواد و کالاها و مایحتاج به ارزهای دیگر سپردهاند، با نرخ و هزینه ثابت و معین با پول ملی تعیین کنند. ابزاری که در همه دنیا سالهاست رواج داشته و گروه کثیری از فعالان اقتصادی را از دغدغه شوک و تغییرات نرخ ارز تا حدودی رها کرده و جامعه را نیز کمتر با التهاب تغییر قیمت کالا مواجه میسازد. این عمل با انعقاد قراردادهای سهماهه و ششماهه با بانکهای مرسوم و متداول انجام میگیرد. بانکهای مربوطه نیز بسته به اینکه کدام ارز را بیشتر در اختیار داشته یا توان پوشش بالاتری برای آن داشته باشند، در این بازار حضور داشته و ریسک نوسانات را منتقل میکنند. حجم این معاملات و چرخش مربوطه به حدی گسترده است که جهت اخذ پوشش حداقلی کارمزد دریافت میشود.
مروری در تاریخچه این ابزار مالی نشان میدهد در جهان امروز عمدتاً پنج ارز مهم و معتبر وجود دارند که در سیستم معاهدات بانکی بینالمللی در چارچوب هجینگ مورد پوشش قرار میگیرند. در واقع به غیر از دلار، یورو و پوند که ارزهای پایه در نظام پرداخت جهانی هستند، ین ژاپن و فرانک سوئیس هم دو ارزی هستند که در این چارچوب مورد پوشش قرار گرفته و قابلیت هجینگ دارند. در واقع هجینگ در صحنه بینالمللی به دو عامل مهم و حیاتی وابسته است که یکی جهانروا بودن ارز و شناخت بینالمللی از آن نوع خاص از اسکناس و مسکوک است و دیگری نرخ سود اعلامی آن ارز در معاملات بینبانکی. اما در مورد سایر ارزها که در صحنه بینالمللی حضور کمرنگی دارند و نام و نشان آنها چندان مشخص نیست، تنها تعامل دو بانک همکار میتواند راهگشای این مساله باشد و زمینه را برای هجینگ از طریق کارگزاری و روابط بینبانکی مهیا سازد.
چالش ریسک
بررسیها نشان میدهد روند کار در هجینگ ارزی به کارمزد پوشش آن ارز بستگی دارد. در عین حال دوره زمانی پوشش هم مهم است. در واقع کارمزد پوشش اینجا بر اساس محاسبه تفاوت نرخ سود مربوط به دو ارز و مدت زمانی پوشش که در خلال قرارداد ذکر میشود، محاسبه میشود. برای نمونه اگر نرخ سود ارز قدرتمندی همچون دلار آمریکا ۵/ ۲ درصد باشد و نرخ سود ارز ضعیفتری همچون یورو حدود ۵/ ۱ درصد، معاملهگر بانک نتیجه خواهد گرفت که به ازای تبدیل یورو به دلار در هر واحد یک درصد سود خواهد کرد ولی در پایان سال قدرت برابری دو ارز به همین اندازه کاهش خواهد یافت. بهطور دقیقتر باید گفت که اگر نرخ ارز در ابتدای سال ۳۰/ ۱ بوده و سپس در دوره پایانی سال به ۴۳/ ۱ رسیده است، کارمزد نیز به همین شکل از نرخ بهره بین دو ارز تاثیر خواهد پذیرفت. یک مثال دیگر این قضیه نرخ سود لیر ترکیه در مقابل دلار آمریکاست که اگر برای لیر هشت درصد باشد و برای دلار دو درصد، سال آینده لیر ترکیه نسبت به دلار آمریکا شش درصد تضعیف خواهد شد. در ایران هم اگر نرخ سود ریال ۲۰ درصد باشد و نرخ سود دلار دو درصد، در پایان سال آنچه باید اتفاق بیفتد افت ۱۸درصدی در ارزش ریال ایران است. گرچه با توجه به شرایط خاص اقتصاد ایران، تثبیت نرخ ارز، عوامل سیاسی دخیل، انتظارات تورمی و شوکهای خبری، این اتفاق معمولاً نعل به نعل محقق نمیشود و گاه نیز مثل دورههای زمانی ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ یا در دوره جدیدتر یعنی در سالهای ۹۶ و ۹۷ که شاهد شوکهای بزرگ بودیم، تا ۲۰۰ و حتی ۳۰۰ درصد تغییر مییابد.
با توجه به توضیحات ارائهشده که بهطور مفصل وضعیت حاکم بر نظامهای پوشش ریسک ارزی در ایران و جهان را بررسی کرد، باید پذیرفت که بسیاری از امکانات موجود در نظام پرداخت جهانی برای فعالان اقتصادی کشور در دسترس نیست. برخی از این مشکلات به دلیل مسائل تحریم و تنگنای سیاسی موجود است. برخی از مشکل هم به جهانروا نبودن ریال و ناشناخته ماندن آن در سطح بینالمللی برمیگردد، از اینرو پوشش ریسک تنها برای پنج ارز مهم و پایه جهانی صورت میگیرد. در چنین شرایطی باید راهکار دیگری را برای حل مشکلات پیشروی فعالان بخش صادرات پیشنهاد کرد چراکه امکان پوشش ریسک یک ارز در مقابل ریال هم به دلیل مسائل تحریم و هم از ناحیه جهانروا نبودن ریال مقدور نیست. حتی در دوره عادی روابط ایران با جهان هم که خبری از تحریم نبود، ریال ایران در چارچوب قراردادهای پوشش ریسک جای نمیگرفت گرچه روابط کارگزاری برخی از بانکهای بزرگ کشور با طرفهای بانکی خارجی زمینهساز ظهور قراردادهای پوششی برای ریال در چارچوب ارزهای پنجگانه جهانی شده در برخی دورهها است.
پوشش ریسک واردکننده
حال که این امکان فراهم نیست، باید روی راهحلی دیگر تمرکز کرد. از آنجا که فعالان اقتصادی کشور در مراودات مالی با طرفهای خارجی، اعم از واردات و خریدهای نحوه انجام هجینگ سیستم چیست؟ سفید، از دوره گشایش اعتبار تا سررسید پرداخت نیازمند پرهیز از نوسانات ارزی هستند، بانک مرکزی لاجرم باید تمهیداتی را برای این موضوع بیندیشد. این مهم که برای مسائلی نظیر یوزانس و خرید از طریق برات مدتدار هم مصداق دارد، نگرانی از نوسانات دوره خرید تا سررسید پرداخت را به حداقل میرساند. بهتر است تمهید بانک مرکزی به این طریق باشد که چنانچه کل مبلغ ریالی هنگام ثبت سفارش یا گشایش از مشتری دریافت شده، وی هنگام فرارسیدن سررسید پرداخت مشمول مابهالتفاوت نرخ گشایش یا نرخ سررسید پرداخت نشود.
پوشش ریسک صادرکننده
مسیر در این وضعیت متفاوت است. با توجه به اینکه صادرکننده، فرد دریافتکننده ارز از خارج است و در کشور ارز همواره نرخی افزایشی و رو به بالا را تجربه کرده، در روندهای عادی صادرکنندگان تمایلی به پوشش ریسک درآمدهای ارزی آتی خود ندارند. اما از آنجا که در سه مقطع زمانی ۱۳۸۱-۱۳۸۰، ۱۳۹۱-۱۳۹۰ و ۱۳۹۷-۱۳۹۶ برای یک دوره زمانی محدود نرخ ارز سیر نزولی در پیش گرفت، سیاست پوشش ریسک بایستی در دستور کار سیاستگذار قرار گیرد. مرور وقایع این سه دوره در بررسی شرایط فعلی راهگشاست. در مورد اول قیمت دلار به دلیل سیاست یکسانسازی نرخ ارز از ۸۲۰ به ۷۹۸ تومان کاهش یافت. در مورد دوم بهای دلار هزار تومان به چهار هزار تومان افزایش و سپس به سه هزار تومان کاهش یافت. در آخرین مورد نیز دلار از محدوده ۱۸ هزارتومانی به نرخ ۱۱۵۰۰ تومان تنزل کرد. از آنجا که سیستم بانکی کشور توان پوشش این قبیل ریسکها را نداشت، پای صندوق ضمانت صادرات به میان آمد. روند کلی این صندوق هم به این شکل بود که در صورت دریافت بیمهنامه از صندوق از سوی صادرکنندگان، با یک پرداخت جزئی بین سه تا ۳۵ درصد ریسک موجود کاهش مییافت که البته با توجه به توضیحات ارائهشده کمتر کسی حاضر به استفاده از چنین ابزاری است و از اینرو باید آن را سیاستی نه چندان مناسب برای شرایط فعلی در نظر گرفت.
در نهایت اینکه در مقطع فعلی این بانک مرکزی است که بایستی پا به میدان عمل بگذارد و در فضای واقعی به این مشکل صادرکنندگان رسیدگی کند. راهکار نیز از طریق حمایت دولتی با فراهم آوردن زمینه ورود بانکها و موسسات مالی به این بخش امکانپذیر است. روندی که کمک شایان توجهی به صادرکنندگان و واردکنندگان در راستای تمرکز روی فعالیت اقتصادی کرده و شر ریسکهای ناشی از نوسانات ارزی را از آنها دور میکند.
دیدگاه شما