اوراق بهادار چیست و چه انواعی دارد؟

جرایم بورسی

اوراق بهادار چیست؟ + انواع و شیوه معامله آن‌ها

اوراق بهادار مثل اوراق مشارکت، سود تضمینی قابل دریافت ماهانه و پرداخت اصل مبلغ در سررسید دارد. از انواع اوراق بهادار می‌توان به اوراق بدهی، اوراق سهام و ابزارهای مشتقه اشاره کرد.

ستاره | سرویس علوم – اوراق بهادار، یکی از ابزارهای مالی (leverage) برای تامین نیازهای مالی و سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی، تجاری و بازرگانی است. هم سرمایه‌گذار و هم اوراق بهادار چیست و چه انواعی دارد؟ سرمایه‌پذیر، از طریق این اوراق که ضریب و تضمین نقدشوندگی آن توسط نهادهای دولتی یا خصوصی اعتباردهی شده است، از این کسب و کار سود می‌برند.

شرکت یا مجموعه‌ای که اوراق را منتشر می‌کند، ناشر نامیده می‌شود. اوراق بهادار، با نام یا بی نام است و بستگی به اهداف و ماموریت آن، کارکرد و قیمت مختلف دارد. سهام شما در صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک یا اسناد خزانه ایکه دولت منتشر می‌کند، مثل اوراق مشارکت یا اوراق قرضه،‌ همگی اوراق بهادار هستند.

در واقع، هر برگه ای که دارنده آن را مشمول حق و حقوقی قانونی و مالی کند، اوراق بهادار است و ارزش مالی برای دارنده آن به ارمغان می آورد. پس، اوراق بهادار، یک ابزار مالی قابل داد و ستد است. ارزش مالی دارد و به انواع مختلفی دسته بندی می‌شود. اما برای سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار بهتر است با انواع این اوراق و طریقه معامله آن آشنا گردید.

انواع اوراق بهادار

اوراق بهادار را به سه دسته کلی می‌توان تقسیم کرد.

• اوراق بدهی: مثل سند بدهی بانک، اوراق قرضه و سهام قرضه
• ابزارهای مشتقه: مثل قراردادهای آتی، اختیار معامله و صکوک و امثالهم
• اوراق حقوق صاحبان سهام: مثل سهام عادی، حق تقدم، سهام ممتازه و غیره

طریقه معامله اوراق بهادار و تفاوت آن با یک برگه سهم

اوراق بهادار را می‌توان در بازار بورس ایران، مورد معامله قرار داد. فرق اوراق بهادار با یک برگه سهم، آن است که دارنده یک برگه سهم الزاما مالک سهام نیست و باید اصالت وی راستی آزمایی و احراز صلاحیت شود. یعنی اگر شما برگه سهم دوست خود را داشته باشید و به کارگزاری بروید برای فروش و نقد کردن آن، (چون مالک اصلی، شما نیستید) این برگه برای شما بی ارزش است. اما معمولا در اوراق بهادار، دارنده برگه مالک آن است. مخصوصا در اوراق بی نام و قابل انتقال به غیر که معاف از مالیات است.

در واقع اوراق بهادار، نشان دهنده یک نوع طلب‌کاری است. چه از نهاد دولتی، چه از شهرداری یا نهاد خصوصی. اوراق بهادار از هر نوع که باشد خواه به صورت سهام، اوراق قرضه یا مشارکت و یا اختیار معامله، در بازار سرمایه ارزش مالی دارد. حتی اگر مثل نمونه ای که درباره برگه سهام ذکر کردیم، کارکرد متفاوتی داشته و روش معامله‌گری آن فرق کند.

۱. اوراق بدهی

منظور از اوراق بدهی، همان اوراق قرضه است. اوراقی است که شرکت ناشر، یعنی صادر کننده و تولید کننده برگه، تضمین می‌کند که مبلغ مشخصی در زمان مشخصی، به دارنده برگه پرداخت کند و در سررسید، اصل مبلغی که برای خرید اوراق پرداخت شده است را به صاحب اوراق عودت دهد. معمولا دولت‌ها برای تامین مالی پروژه‌ها و طرح‌های صنعتی، از این روش استفاده می‌کنند.

شما به عنوان دارنده اوراق، بستانکار بوده و اصل و سود سرمایه خود را دریافت خواهید کرد. اما، توجه داشته باشید که در این حالت، هیچ مالکیتی روی پروژه یا طرحی که به واسطه آن نسبت به خرید اوراق اقدام کردید ندارید. مثلا اگر اوراق مشارکت طرح توسعه پتروشیمی فلان نقطه کشور را خریداری کنید، هیچ مالکیتی در سود و زیان پروژه نداشته و فقط در سررسید، سود دریافت می‌کنید. اگر خواهان مالکیت و سرمایه گذاری در یک پتروشیمی هستید،‌ باید نسبت به خرید و فروش سهام شرکت‌های پترو-پالایشی در بورس ایران اقدام کنید.

انواع اوراق بدهی

اوراق بدهی انواع مختلفی دارد:

• اوراق خزانه دولتی
• اوراق صکوک شرکتی
• اوراق مشارکت دولتی
• اوراق مشارکت شرکتی
• اوراق مرابحه
• اوراق استصناع
• اوراق منفعت
• اوراق سلف موازی استاندارد
• گواهی سپرده
• سهام ممتاز
• اوراق بهادار وثیقه ای

علت این که به این اوراق، بدهی گفته می‌شود آن است که تامین مالی بنگاه‌ها را انجام می‌دهند و به این طریق بنگاه‌ها را به دارنده اوراق، بدهکار می‌کنند. متقاضی اصلی اوراق بدهی؛ دولت‌ها، شهرداری‌ها و نهادهای وابسته به دولت هستند و تضمین‌هایی هم از طرف بانک مرکزی برای نقدشوندگی آن داده می‌شود. در واقع خریداران اوراق بدهی، به نهادها وام می‌دهند و از این طریق سود ثابتی به دست می آورند.

اوراق قرضه و ماده ۵۲ قانون تجارت

ورقه قرضه، عبارت است از برگه قابل معامله که مبلغی وام با بهره معین را معرفی می کند که کلیه یا بخشی از آن در موعد معین باید مسترد شود. اوراق قرضه طبق قانون تجارت، قابل تعویض با سهام شرکت در بازار بورس است.

شرایط صدور اوراق قرضه

برای صدور اوراق قرضه، رعایت شرایط زیر از طرف شرکت سهامی الزامی است:

• نوع شرکت باید شرکت سهامی عام باشد، بنابراین شرکت‌های سهامی خاص از صدور اوراق قرضه محروم شده‌اند.
• از تاریخ ثبت شرکت دو سال تمام گذشته باشد.
• اجازه انتشار و صدور اوراق قرضه باید در اساسنامه شرکت قید شده باشد. در صورت عدم تصریح این موضوع در اساسنامه، بنا به پیشنهاد هیئت مدیره و اجازه و تصویب مجمع عمومی فوق العاده و اصلاح اساسنامه می‌توان به صدور اوراق قرضه اقدام کرد.

۲. قراردادهای مشتقه

از دیگر انواع اوراق بهادار، قراردادهای مشتقه است و به نوعی از قراداد اطلاق می‌شود که ارزش خود را از دارایی پایه مثل کالای فیزیکی می‌گیرد. در واقع، اوراق مشتقه، نوعی اوراق بهادار محسوب می‌شود که ارزش آن، مرتبط با یک یا چند دارایی وابسته است و از آن، مشتق می‌گیرد. در این قرارداد، دو شخص حقیقی یا حقوقی، نسبت به یک یا چند کالا، معامله می‌کنند.

قراردادهای مشتقه در بورس استانداردسازی شده و روش و کارکرد خرید و فروش و پرداخت کارمزد کارگزاری و بورس و مالیات آن مشخص است. اوراق مشتقه اصلی به شرح زیر است:

اوراق بهادار چیست و چه انواعی دارد؟
• قراداد سلف
• قرارداد آتی
• قرارداد اختیار معامله
• قرارداد معاوضه

چگونه اوراق بهادار خرید و فروش کنیم؟

برای خرید و فروش اوراق بهادار در بورس، موارد زیر را در نظر داشته باشید:

• به یکی از ۱۰۶ کارگزاری رسمی بورس در ۳۱ استان کشور مراجعه کنید. هیچ فرقی با هم ندارند.
• شناسنامه و کارت ملی را همراه برده و فرم درخواست کد بورس را تکمیل کنید.
• ظرف ۲۴ ساعت،‌ کد بورس و دسترسی معاملات آنلاین برای شما صادر خواهد شود.
• وارد سایت tsetmc.com شده و با کارکرد آن آشنا شوید.
• از طریق گزینه ذره بین بالای صفحه، انواع اوراق بهادار را جستجو کنید و وارد نماد مربوطه شوید.

یکی از انواع اوراق بهادار، اوراق سلف موازی استاندارد است. اگر شما، کلمه «سلف» را در سامانه tsetmc وارد کنید، فهرست کلیه اوراق سلف و اوراق سلف موازی استاندارد به نمایش در می‌آید. هر اوراق، مثل هر شرکت در بورس ایران با یک نماد شناخته می‌شود.

• سلف موازی استاندارد نفت کوره ۹۸۱ با نماد سمانک ۹۸۱
• سلف موازی استاندارد نفت کوره ۹۸۲ با نماد سمانک ۹۸۲
• سلف موازی استاندارد نفت کوره ۹۹۱ با نماد سمانک ۹۹۱
• سلف موازی برق ماهتاب گستر۹۹۱ با نماد سماه ۹۹۱
• سلف نفت خام سبک داخلی۹۸۱ با نماد سنفت ۹۸۱
• اوراق سلف سیمان خوزستان با نماد عخوز

شرکت‌های مختلف در بازار، دارای اوراق سلف و اوراق سلف موازی استاندارد گوناگون هستند که هر یک، قیمت و کارکرد و ماموریت خاص خود را داشته و شما بایستی با آگاهی از هر نماد، نسبت به خرید و فروش اوراق اقدام کنید.

مثلا نماد سمانک۹۸۱ را نگاه کنید. مربوط به نفت کوره است که ۱.۱۱ میلیون قطعه اوراق است و قیمت هر برگه نیز ۴ میلیون و ۵۴۳ هزار و ۳۷۲ ریال در ۹ خرداد ماه ۹۸ اعلام شده است.
توجه کنید که اوراق بهادار در بورس، بر خلاف قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بازار بورس و فرابورس که دامنه نوسان ۵ تا ۱۰ درصد در روز دارند، دامنه نوسان نداشته و حجم مبنا هم ندارند.

در واقع با یکی از تفاوت‌های معامله گری سهام و اوراق بهادار در بورس آشنا شدید که در اوراق سلف، دامنه نوسان قیمتی نداریم. اما در صکوک، داریم.

همان طور که گفتیم، صکوک هم از جمله اوراق بهادار است. کافی است کلمه صکوک را در سامانه tsetmc.com وارد کنید. انواع و اقسام صکوک شرکت‌ها را مشاهده خواهید کرد. مثل صکوک مرابحه سایپا با نماد صایپا۰۱۲ که ۳ ماهه و نرخ سود ۱۶ درصد دارد.

عکس بالا، تابلوی مربوط به نماد صایپا۰۱۲ را در تاریخ ۷ خرداد ماه ۹۸ نشان می‌دهد. این اوراق بدهی، قیمت ۶۹۶ هزار و ۲۶ ریال برای هر برگه اوراق بدهی معرفی کرده است و ۳.۵ میلیون برگه است. دامنه نوسان قیمتی هم در این تاریخ، بین ۶۷هزار تومان تا ۷۴ هزار تومان دارد.

در عکس بالا، نوع دیگری از اوراق بهادار را در حوزه اوراق مشارکت دولتی مشاهده می‌کنید. هر یک، سررسید خاص داشته و سود مختلفی را در اختیار دارنده اوراق می‌دهد. این اوراق، در بازار فرابورس معامله می‌شود نه بورس انرژی یا بورس کالا. هر اوراق، یک نماد دارد و یک قیمت مشخص که با کلیک روی هر نماد، اطلاعات تکمیلی در اختیار شما قرار می‌گیرد.

مثلا همان طور که در عکس بالا مشاهده می‌کنید، نماد اشاد۳، مربوط به اوراق مشارکت دولتی۳ با شرایط خاص است با سر رسید سیزدهم مهر ماه سال نود و هشت. قیمت هر برگه، ۱ میلیون ریال است و ۸.۹ میلیون برگه هم برای خرید در دسترس است. دامنه نوسان نیز ۵ درصد است. چرا؟ چون قیمت مجاز، همان طور که در عکس و در قاب نارنجی مشاهده می‌کنید، بین ۹۵ هزار تومان تا ۱۰۵ هزار تومان تعیین شده است. اوراق مشارکت دولتی، در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس عرضه می‌شود و شما می‌توانید با خرید آن، هم در افزایش قیمت اوراق سهیم شوید و هم در سررسید سود دریافت کنید.

همان طور که در عکس بالا مشاهده می‌کنید، شرکت‌هایی که بیش‌ترین تعداد اوراق بهادار از نماد اشاد۳ را دارند لیست شده است. صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت امید اوراق بهادار چیست و چه انواعی دارد؟ انصار، ۲ میلیون برگه و صندوق سرمایه گذاری مشترک آتیه نوین و افق کارگزاری بانک خاور هم هر یک، ۱ میلیون برگه دارند. معمولا این برگه‌ها چون سود تضمین شده دارند، محبوب صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت یا صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک هستند.

همان طور که در عکس بالا مشاهده می‌کنید، اوراق مشارکت، سررسید چند ماهه ندارد و مثل اوراق مشارکت حکمت ایرانیان با نماد حکمت۰۱، سررسید آن در هفتم فروردین ماه سال ۱۴۰۱ هجری خورشیدی است. این نماد شامل ۲۰۰ هزار برگه اوراق است و دامنه نوسان ۱۰ درصدی روزانه دارد.

قیمت هر برگه نیز در ۸ خرداد ۹۸، ۹۴ هزار و ۳۸۹ تومان تعیین شده است. شرکت واسپاری حکمت ایرانیان، به منظور تامین بخشی از منابع مالی مورد نیاز جهت اعطای تسهیلات لیزینگ خودرو پس از پذیره نویسی اوراق مذکور در نماد حکمت ۰۱۱، از ۲۳ مهر ۹۷ وارد بازار فرابورس شد. این اوراق، ۴۸ ماهه با نرخ سود سالانه ۱۶ درصد عرضه شده و موعد پرداخت سود،‌ ماهانه است.

اگر این برگه را خرید و فروش کنید، ظرف ۲۴ ساعت مبلغ حاصل از فروش، به حساب بانکی شما واریز خواهد شد.

سخن آخر

اگر به دنبال سرمایه گذاری با سود تضمینی هستید، اوراق مشارکت با روش‌هایی که در بالا گفتیم را در نظر داشته باشید. اگر با بورس آشنا نیستید، از صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک استفاده کنید و فقط در «عرضه اولیه» ها شرکت کنید. شما می‌توانید تجربیات یا سوالات خود را از طریق بخش «ارسال نظر» با ما و خوانندگان مجله ستاره در میان بگذارید. در صورتی که می‌خواهید در بازار بورس ایران سرمایه گذاری کنید، پیشنهاد می‌کنیم مطلب حداقل سرمایه برای ورود به بازار بورس ایران را نیز بخوانید.

براساس تجارب ۳۰ ساله‌ی دکتر کرمانی رژیم گروهی بهترین راه‌حل برای حفظ انگیزه‌ی افراد طی رژیم و رسیدن به وزن دلخواه در مدت کوتاهه. رژیم گروهی رو می‌تونی از برنافیت با ضمانت بازگشت وجه دریافت کنی و تا 2 هفته بعد از رژیم به هر دلیلی می‌تونی پولت رو پس بگیری.

سود سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار چقدر است؟

همه افرادی که به دنبال درآمدزایی از بازار بورس هستند، به این فکر می‌کنند، میزان سود سرمایه گذاری در بورس چقدر است و برای داشتن یک درآمد بالا چگونه باید اقدام به مدیریت سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار کنند؟ اگر برای شما هم مهم است که از این بازار سرمایه، پول به دست آورید، لازم است که تمرکز کنید و خودتان وارد این فرایند شوید!

امروز سعی می‌کنیم برای تمام علاقه‌مندانی که به مقدار جزئی یا کلی وارد بازار بورس سرمایه شده‌اند به‌صورت کامل مسئله میزان درآمد ماهیانه از بورس را بررسی کنیم. اگر احتمالاً شما هم از این مسئله اطلاعات کافی به دست آورید، خواهید توانست که به‌زودی میزان درآمد و سودی که از ورود به این بازار برای شما حاصل می‌شود را چند برابر کنید. در ادامه با ما همراه باشید تا هرآن چه که در این زمینه لازم است بدانید را برای شما بازگو کنیم.

قبل از پرداختن به سرمایه‌گذاری در بورس به این موارد توجه کنید!

در اکثر کشورهای دنیا که بازار سرمایه فعال است، توجه به این نکته که دامنه نوسانی قیمت به چه صورت است، می‌تواند مهم باشد. این‌که در یک روز قیمت سهام یک شرکت ۱۰۰ هزارتومان باشد و فردای آن روز قیمت به ۱۰ هزارتومان کاهش پیدا کند، احتمالاً شما هم متوجه خواهید شد که سرمایه شما به‌صورت کامل به ۱۰ درصد کاهش پیداکرده است.

این موضوع باعث می‌شود که شما زیاندهی شدیدی را تجربه کنید و دچار مشکلات بزرگی در زمینه بازار سرمایه شوید. در اکثر بازارهای دنیا، این موضوع بررسی می‌شود که نوسان قیمت چقدر است و نباید از چه مقداری بیشتر باشد! طبق بررسی‌های انجام‌شده دامنه نوسانی قیمت سهام بورس و فرابورس (که در دیگر مقالات به‌صورت کامل آن را بررسی کرده‌ایم) حدود ۵ درصد است!

این موضوع به آن معناست که هرکسی که قادر به مدیریت سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار است، می‌داند که دامنه نوسان قیمت یک سهام ۱۰۰ هزارتومانی، ۹۵ تا ۱۰۵ هزارتومان خواهد بود! حال اگر برخی از سهم‌ها دارای پتانسیل‌های افزایش چند برابری داشته باشند، باید روزانه ۵ درصد مثبت باشند.

حداقل میزان سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار چقدر است؟

ازجمله سؤالات متداول مشتریان این است که حداقل میزان سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار چقدر است! این سؤال ازآن‌جهت که برای ورود به بازار سرمایه، یک سؤال اساسی است، باید بر اساس قانون شرکت بورس به آن پاسخ داد. بر طبق قانون موجود در شرکت بورس اوراق بهادار، میزان و حجم معامله انجام‌شده در شرکت بورس اوراق بهادار، اوراق بهادار چیست و چه انواعی دارد؟ حداقل ۵۰۰ هزارتومان (معادل ۵ میلیون ریال) است!

شما می‌توانید برای ورود به بازار سرمایه از طریق معاملات حضوری و یا تلفنی، عدد ۵۰۰ هزارتومان (معادل ۵ میلیون ریال) را در نظر بگیرید. شما وقتی توانستید که با این میزان سرمایه، اطلاعات خود را در مورد شیوه انجام معاملات، شیوه محاسبه میزان سود و زیان و … آشنا شوید، نوبت آن است که حالا وارد بازار معامله با سرمایه‌های کلان‌تر شوید.(پیشنهاد میکنم مقاله پول هوشمند در بورس و مقایسه کارگزاری مفید و آگاه را هم مطالعه کنید)

چرا باید در بورس سرمایه‌گذاری کنید؟

آیا سرمایه‌گذاری در خوب است؟ چرا باید سرمایه‌ام را در بورس درگیر کنم؟ حقیقت این است که پاسخ این سؤالات کاملاً به شما و دیدگاهتان نسبت به بورس بستگی دارد! هرچقدر که دیدگاه شفاف‌تر و بهتری نسبت به موضوع بازار سرمایه داشته باشید، بهتر خواهید توانست که خودتان را برای سرمایه‌گذاری‌های کلان در بازار سرمایه قانع کنید. برای این‌که در این زمینه تصمیم‌گیری بهتری داشته باشید، چند توصیه زیر را برای شما آماده کرده‌ایم:

(توصیه میکنم در ادامه مقاله نرخ تورم را هم بخوانید)

• تنها قسمتی از سرمایه و پول خود را وارد بورس کنید که برای آن برنامه و یا پلن خاصی ندارید! (این موضوع مخصوصاً برای اوایل شروع سرمایه‌گذاری در بازار بورس، ضروری و مهم به نظر می‌رسد!)
• با بالا رفتن اطلاعات و سطح دانشتان، سرمایه خود را در شرکت بورس افزایش دهید! (تنها افرادی می‌توانند از سرمایه‌گذاری خود در بورس سود کسب کنند که اطلاعات کافی در این زمینه داشته باشند!)
• این ذهنیت را داشته باشید که سرمایه‌گذاری و کسب سود در بازار سرمایه لحظه‌ای نیست و نباید احساسی عمل کنید! شما باید صبور باشید و منتظر نتیجه نهایی باشید!(در ادامه مقاله بازار بورس چین،روسیه و ترکیه را هم مطالعه کنید)

سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار چیست و چه انواعی دارد؟ اوراق بهادار یک راه بسیار عالی برای درآمدزایی است و شما می‌توانید از این راه به سودهای بالایی دست پیدا کنید. این نتیجه درخشان درگرو شناخت بورس اوراق بهادار و راه‌های سرمایه‌گذاری در آن است. سرمایه‌گذاران حرفه‌ای بورس اوراق بهادار سعی می‌کنند با شناخت بورس، منطقی و درست تصمیم بگیرند. البته نگران نباشید مثل هر حرفه دیگری در بورس اوراق بهادار نیز راه و روش‌های مختلفی وجود دارد که شما می‌توانید با اتکا به آن‌ها محکم‌تر قدم بردارید.(در ادامه مقاله تفاوت اوراق قرضه با اوراق مشارکت را هم بخوانید)

به این راه و روش‌ها استراتژی سرمایه‌گذاری در بورس گفته می‌شود و شما دیگر لازم نیست که طبق احساسات یا گفته‌های دیگران که امکان خطای آن‌ها بسیار است، دست به انتخاب بزنید. شما با یادگیری استراتژی سرمایه‌گذاری در بورس می‌توانید مثل یک سرمایه‌گذار کارکشته در بورس اوراق بهادار اقدام به سرمایه‌گذاری کنید. در این متن به این موضوع بسیار مهم خواهیم پرداخت و به این پرسش پاسخ خواهیم گفت که:

• با چه روش‌هایی می‌توان سهام مناسب را برای سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار پیدا کرد؟
• چه انواعی از استراتژی سرمایه گذاری در بورس وجود دارد؟

با چه روش‌هایی می‌توان سهام مناسب را برای سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار پیدا کرد؟

هر چند که روش‌های بسیاری در این زمینه وجود دارد، در اینجا به دو تحلیل بنیادی و تکنیکال خواهیم پرداخت:

۱٫ تحلیل بنیادی بازار بورس اوراق بهادار

در این نوع از تحلیل صورت‌ها و گزارش‌های مالی شرکت‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد و با وضعیت فعلی شرکت مقایسه می‌شود. حال از این تحلیل می‌توان پیش‌بینی کرد که وضعیت شرکت در آینده به چه صورتی خواهد بود.(در ادامه مقاله آیا بیت کوین قانونی است را هم بخوانید)

این تحلیل هم به دو صورت انجام می‌گیرد که یکی از این دو تحلیل کیفی و دیگری تحلیل کمی است. همان‌طور که از نامشان هم مشخص است. در تحلیل کمی نتیجه پیش‌بینی‌ها و تحلیل‌ها به صورت عددی بیان می‌شود و بیشتر عملکرد مالی شرکت مورد بررسی قرار می‌گیرد اما در تحلیل کیفی وضع مدیریتی و سازمانی شرکت مورد بررسی قرار می‌گیرد که قابل بیان در قالب اعداد نیست.

۲٫ تحلیل تکنیکال بازار بورس اوراق بهادار

تمرکز اصلی تحلیل تکنیکال بر روی رفتارهای بازار است و در این روش الگوی قیمت‌های سهام شرکت در طول زمان بررسی می‌شود. البته این الگو می‌تواند بر روی نمودارهای مختلفی سنجیده شود که از آن‌ها می‌توان به میانگین متحرک قیمت‌ها، حجم معاملات باز و مواردی از این قبیل اشاره کرد. بر اساس تحلیل که از روند این نمودارها به دست می‌آید. می‌توان اتفاقات آینده را حدس زد.

جرایم بورسی و مراجع رسیدگی به آنها

با گسترش بازار بورس شکل‌گیری نهادهای مالی جدید، گسترش دامنۀ فعالیت و تنوع فعالیت شرکت‌های کارگزاری، ورود ابزارهای جدید مالی به معاملات بورس، گسترش حجم بازارسرمایه و توسعۀ عملیات و معاملات اوراق بهادار ناهنجاریها و جرایم خاصی تحت عنوان جرایم بورسی را ایجاد نموده که باید تحت عناوین مجرمانه مورد حکم قانونگذار قرار گیرند و مجازاتهایی در قانون برای آنها در نظر گرفته شود.

در ادامه به انواع جرایم بورسی و مراجع رسیدگی به آنها می پردازیم.

جرایم بورسی

انواع جرایم بورسی

حسب قانون بازار اوراق بهادار مصوب ۱۳۸۴ و قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید به منظور تسهیل اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی مصوب ۱۳۸۸ قانونگذار برخی از افعال و ترک فعل ها در حوزه بازار اوراق بهادار را جرم شناخته و برای آن مجازات تعیین کرده است .که به شرح ذیل می باشند:

1. جرم معامله مبتنی بر اطلاعات نهانی : اطلاعات نهانی: “بند ٣٢ ماده یک این قانون نیز اطلاعات نهانی را هرگونه اطلاعات افشا نشده‌ای برای عموم می‌داند که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به اوراق بهادار، معاملات یا ناشر آن مربوط می‌شود و در صورت انتشار، بر قیمت یا تصمیم سرمایه‌گذاران برای معامله اوراق بهادار مربوط تأثیر می‌گذارد.” اعضای شورا، اعضای هیات مدیره سازمان، مدیران وشرکاء موسسه حسابرسی سازمان و اشخاص تحت تکفل آنها را دارنده اولیه اطلاعات نهانی می باشند.
2. جرم سوء استفاده از اطلاعات نهانی :سوءاستفاده از اطلاعات نهاني زمانی اتفاق میافتد كه دارنـدة اطلاعـات بـا علـم بـه اينكه اطلاعات اوراق بهادار چیست و چه انواعی دارد؟ مذكور هنوز در بازاربورس منتشر نشده و در دسـترس عمـوم قـرار نگرفتـه است و در صورت انتشار، بر قيمت اوراق بهادار شركت تأثير خواهـد گذاشـت، آن اطلاعات را به ديگران ارائه مي كند تا بر اساس آن به خريد يا فروش آن اوراق اقدام نمایند. چراکه این جرم می تواند منجر به سلب اعتماد از بازار و خسارت به سرمایه گذاران وسلب اعتماد سرمایه گذاران به بازار سرمایه گردد.
3. جرم فراهم کردن موجبات افشاء و انتشارات در غیر موارد مقرر :مبنای تصمیم‌گیری در معاملۀ اوراق بهادار و به طور کلی سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار وابسته به اطلاعاتی است که شخص معامله‌کننده یا سرمایه‌گذار آن اطلاعات را درخصوص اوراق بهادار خاص کسب می‌کند. بنابراین اطلاع رسانی در فرآیند پذیره‌نویسی اوراق بهادار و یا معاملات ثانویه مربوط به آنها اهمیت به‌سزایی دارد. بخش عمده‌ای از جرایم و مجازاتها نیز به اقدامات مجرمانه مربوط به افشا یا عدم افشای اطلاعات یا سوء استفادۀ از اطلاعات در غیر موارد مصرح قانونی اختصاص دارد.
4. جرم دستکاری بازار :توسل به اقداماتی مانند معاملات صوری، سفارش چینی در یک حجم مشخص، افزایش قیمت سهام یک شرکت خاص با شایعه سازی و جمع‌آوری سهام در قیمت پایین به منظور کسب سود از مصادیق بارز جرم دستکاری در قیمت ها است که خود باعث تاثیر گذاری برقیمت و یا تصمیم سرمایه گذاران می گردد.
5. جرم انتشار آگهی یا اعلامیه پذیره نویسی بدون تائید سازمان بورس : با تصویب قانون اوراق بازار اوراق بهادار در آذر ماه1384انتشار هر گونه آگهی یا اعلامیه پذیره نویسی به قصد عرضه عمومی اوراق بهادار باید پس از اخذ تاییدیه سازمان بورس و اوراق بهادار انجام شود در غیر اینصورت موسسان شرکت ویا مدیران ناشر مرتکب جرم شده اند
6. جرم عدم ارائه اطلاعات مهم به سازمان بورس یا بورس مربوطه :در بازار سرمایه، ارایه اطلاعات توسط شرکت های پذیرفته شده در بورس ها از دو لحاظ بررسی می گردد اول از لحاظ تأثیر آن بر تصمیم سرمایه گذاران برای معامله اوراق بهادار خاص با تکیه بر اطلاعات مالی منتشر شده؛ دوم از لحاظ رعایت اصل عدالت و برابری و عدم تبعیض کلیه سرمایه گذاران در استفاده به موقع از اطلاعات مالی شرکت .
7. جرم سوء استفاده کارگزاران ، معامله گران ، یا بازارگردانان از اوراق بهادار و وجوه مشتریان : بدین صورت که کارگزار، معامله گر یا بازارگردان از اوراق بهادار و وجوهی که برای انجام معامله به وی سپرده شده به نفع خود یا دیگری برخلاف قانون استفاده نماید.

برخی دیگر از مصادیق جرایم بورسی ..

• جرم سوء استفاده از اطلاعات، اسناد و یا گزارش های خلاف واقع مربوط به اوراق بهادار
• جرم مبادرت به فعالیت های مستلزم اخذ مجوز یا معرفی خود تحت آن عناوین
• جرم افشای مستقیم یا غیر مستقیم اطلاعات نهانی توسط اعضای شورا ، سازمان ، مدیران و شرکای موسسه حسابرسی سازمان
• جرم عدم ارائه گزارش لازم به سازمان توسط کارگزاران ، معامله گران ، بازارگردانان ، مشاوران سرمایه گذاری و سایر تشکل های مشابه
• مبادرت به انجام فعالیت کارگزاری ، معامله گری ، بازارگردانی، مشاوره بدون اخذ مجوز
• جرم تخلف از مقررات در تهیه ، بررسی اظهارنظر و تصدیق اسناد و مدارک جهت ارائه به سازمان
• تخلف درتهیه گزارش های مورد نظر قانون بازار اوراق بهادار و عدم رعایت مقررات قانونی،استانداردهای حسابداری و گزارش دهی مالی،آیین نامه ها ودستورالعمل های اجرایی ابلاغی سازمان بورس و اوراق بهادار

مجازات کیفری و مدنی متخلفین در بازار اوراق بهادار

مجازات کیفری هر یک از جرایمی که ذکر شد به موجب بند 3 ماده 46 قانون بورس و اوراق بها‌دار مصوب آذرماه 1384 :

“3 ماه تا 1سال حبس تعزیری یا پرداخت جزای نقدی معادل دو تا پنج برابر سود بدست آمده یا زیان متحمل نشده یا هر دو مجازات پیش بینی شده است”.

در خصوص ضمانت اجرای مدنی یا حقوقی به موجب ذیل ماده 52 قانون بازار اوراق بهادار هم چنانچه در اثر جرایم مذکور ، ضرر و زیانی متوجه سایر اشخاص شود، شخص زیان دیده می‌تواند برای جبران آن به مراجع ذی‌صلاح قضایی مراجعه و وفق مقررات آئین دادرسی مدنی دادخواست ضرر و زیان تسلیم کند.

مراتب تعقیب جرایم بورسی

بنا به ماده ۵۲ قانون بازار اوراق بهادار ، سازمان بورس و اوراق بهادار مکلف است مستندات و مدارک مربوط به جرایم را حسب اعلام وصول گزارش و اخبار از فعالان مشمول قانون و یا سایر اشخاص و یا مقامات قضایی و انتظامی و اداری و معاونت حقوقی سازمان را گردآوری کرده و به مراجع قضایی ذی صلاح اعلام نموده و حسب موضوع مورد را به عنوان شاکی پیگیری نماید.

تفاوت جرم با اختلاف در بورس اوراق بهادار

• جرم نقض قوانین کیفری موضوعه مجلس است در حالی که اختلاف از نقض قراردادهای طرفینی یا قوانین غیر کیفری همچون مدنی بازرگانی و مالیاتی شکل می گیرد
• ضمانت اجرایی که برای شخصی که مرتکب جرم در بازار بورس شود، مجازات کیفری در نظر گرفته می شود در حالی که ضمانت اجرا برای اختلاف جبران خسارت و ضرر زیان محکوم یا درنهایت رد دعوای خواهان است.

مرجع رسیدگی به جرایم و اتهامات دربازار بورس

مرجعی که صلاحیت رسیدگی به جرایم در این خصوص را دارد، مراجع قضایی اعم از دادسرا و دادگاه عمومی کیفری است حال آنکه اختلافات در حوزه بازار اوراق بهادار در مراجع اختصاصی غیر دادگستری چون هیات داوری حل و فصل می گردند مانند اختلافات بین کارگزاران و بازارگردانان و مشاوران سرمایه گذاری و ناشران و دیگر سرمایه گذاران و اشخاص ذی ربط در راستای فعالیت حرفه ای آنها که در اوراق بهادار چیست و چه انواعی دارد؟ صورت عدم سازش در کانون ها توسط هیات داوری رسیدگی می شود.بنابراین کاربران و اشخاصی که در اثر جرایم بورسی ضرر و زیان دیده باشند می توانند برای جبران خسارت به مراجع قضایی مراجعه نمایند و وفق مقررات دادخواست ضرو زیان تسلیم نمایند

بر این اساس به موجب ماده 32 قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی همچنین اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی، قوه قضاییه مکلف گردید تا شعب ویژه ای به نام « شعبه اول بازپرسی دادسرای امور اقتصادی در مجتمع قضایی امور اقتصادی » برای رسیدگی نمودن به دعاوی و شکایات حاصل از تخلفات و جرایم در راستای اجرای قانون بازار اوراق بهادار تعیین نماید.

اما در خصوص اتهامات، علاوه بر مرحله تعقیب جرایم در دادسرای ویژه، به اتهامات نیز در « دادگاه بدوی و تجدیدنظر مجتمع قضایی امور اقتصادی » رسیدگی می گردد.

بورس کالا چیست؟ تفاوت بورس کالا با بورس اوراق بهادار

امروز در این مطلب از وب‌سایت پارسیان بورس، قصد داریم ببینیم که بورس کالا چیست؛ پس در ادامه همراه ما باشید. بورس کالا، یکی از انواع مارکت در بازار سرمایه ایران است. در این بورس، کالاهایی در زمینه‌های کشاورزی، پتروشیمی، تجهیزاتی، دارویی و غیره مورد داد و ستد قرار می‌گیرد. هر فردی با داشتن کد بورس کالا، می‌تواند از طریق کارگزاری‌های دارای مجوز از بورس کالا، وارد سامانه معاملاتی آنلاین شده و نسبت به ثبت سفارش خرید یا فروش کالا در حوزه‌های مختلف بر اساس قیمت و وزن و تاریخ مشخص، اقدام کند.

پیش از این‌که ادامه مطلب را مطالعه کنید، درصورتی که قصد دارید در بازار بورس تهران حرفه‌ای شوید و در یک دوره عملی صفر تا صد بورس را آموزش ببینید، پیشنهاد می‌کنیم حتما در دوره آموزش آنلاین بورس شرکت کنید.

بورس کالا چه ویژگی هایی دارد؟

در بورس کالا، چهار ویژگی مهم داریم که در کمتر بازار خرده فروشی یا عمده فروشی شاهد هستیم:

1. در بازار بورس کالای ایران، نوسانات کاذب قیمت و فروشنده یا خریدار مصنوعی نداریم.
2. امکان مدیریت ریسک و محافظت از نوسانات آتی قیمت فراهم است.
3. نظام قیمت گذاری شفاف بر اساس تعادل میزان عرضه و تقاضا وجود دارد.
4. سیستم اجرایی و نظارت بر حسن انجام تعهدات طرفین معامله وجود دارد و تضمین نقد شوندگی و حسن اجرای تعهدات طرفین اوراق بهادار چیست و چه انواعی دارد؟ را شاهد هستیم.

تفاوت های بورس کالا با بورس اوراق بهادار

این ۴ فاکتور، اصلا در بورس اوراق بهادار که قیمت به صورت لحظه‌ای مثل بازار بورس و فرابورس تعیین می‌گردد، دیده نمی‌شود. از طرفی در بورس کالا، شما نمی‌توانید اوراق بهادار خرید و فروش کنید و هر چه مورد داد و ستد قرار می‌گیرد، کالا با وزن مشخص، قیمت مشخص، تاریخ تحویل مشخص، کیفیت و کمیت مشخص بر اساس تاییدیه‌های مراجع ذی‌صلاح است و نیاز به ارائه تضمین برای شرکت در قراردادها دارد. در حالی که در خرید و فروش اوراق بهادار، کالایی به صورت مستقیم، مد نظر نیست و قیمت هم لحظه‌ای تغییر می‌کند.

حالا که صحبت از قراردادها شد؛ شایسته است با انواع و اقسام قراردادها در بورس کالا آشنا شویم تا تفاوتشان با اوراق بهادار بیشتر مشخص گردد.

انواع قراردادها در بورس کالا

• قرارداد نقدی: یکی از فرق‌های بورس کالا با اوراق بهادار آن است که در آن خرید و فروش کالا و تجهیزات به صورت نقدی انجام می‌شود.
• قرارداد سلف: از مهم‌ترین تفاوت ‌های بورس کالا با اوراق بهادار را بایستی در قرارداد سلف دانست. یعنی این‌ که در بورس کالا شما کالایی را با قیمت معین در تاریخ و آینده معین، داد و ستد کنید. اما چنین چیزی اصلا در خرید و فروش اوراق بهادار وجود ندارد.
• قرارداد نسیه: خرید کالا، مشروط به پرداخت بهای کالا در تاریخ سررسید است؛ در حالی که چنین چیزی در اوراق بهادار معنی ندارد.
• قرارداد اختیار معامله: از دیگر موارد تفاوت بورس کالا و اوراق بهادار آن است که در قرارداد اختیار معامله در بورس کالا، سمتی از معامله، اختیار یا حق خرید و فروش کالا را از طرف دیگر داشته باشد. شما در خرید و فروش اوراق بهادار، اختیار خاصی نسبت به خریدار یا فروشنده ندارید.

دیگر تفاوت های بورس کالا و بورس اوراق بهادار

از دیگر بحث‌هایی که در حوزه تفاوت بورس کالا با اوراق بهادار می‌توان مطرح کرد، نحوه فعالیت در بازار و میزان کارمزد کارگزاری، بورس و میزان مالیات است که در این مبحث، وارد این حوزه نمی‌شویم.

یکی دیگر از موارد تفاوت بورس کالا و اوراق بهادار آن است که برگشت سرمایه در بورس اوراق بهادار، معمولا ۷۲ ساعت تا ۱ هفته به طول می‌انجامد، در حالی که در بورس کالا، بازگشت سرمایه معمولا ظرف بیست و چهار ساعت انجام خواهد شد.

نکته مهم دیگری که باید به آن توجه کنید، افت و خیز قیمت‌ها در بورس کالاست. در اوراق بهادار مثل خرید و فروش سهام، شما از افت قیمت، هیچ سودی نمی‌برید؛ اما در بورس کالا، بر اساس انواع قراردادهایی که در بالا به اختصار توضیح داده شد، می‌توانید از پایین آمدن قیمت هم بر اساس توافق قبلی سود ببرید.

تفاوت دیگر، میزان اعتباری است که کارگزاری‌ها در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهند.

حتما بازدید کنید:

• دوره آموزش تابلو خوانی بورس
• دوره آموزش فارکس در مشهد

چه کسانی به بورس کالا مراجعه می‌کنند؟

۱- گروه اول كسانی هستند كه می‌خواهند از ريسک نوسان كاذب قيمت‌ها در امان باشند. در واقع بورس‌های كالا به عنوان عاملی موثر برای کاهش ریسک توليدكنندگان كالا و مصرف‌ كنندگان عمده در بازار شناخته می‌شود.

۲- گروه دوم بر خلاف گروه اول، از نوسانات قيمت استفاده كرده و سود خود را حداكثر می‌كنند. در بورس‌های كالا، اين گروه با نام سوداگران (Speculator) شناخته می‌شوند.

تفاوت های بورس کالا و بورس اوراق بهادار ؟

اولا”: در بورس اوراق بهادار، سرمایه گذار سرمایه خود را به حساب کارگزار واریز می‌کند ولی در بورس کالا شاخه معاملات آتی سکه، سرمایه شخص در حساب بورسی خودش می‌ماند و بورس کالا بر اساس اعتبار حساب شخص به او اجازه خرید و فروش می‌دهد.

دوما”: برگشت سرمایه در بورس اوراق بهادار به فاصله سه الی 7 روز کاری می‌باشد ولی در بورس کالا، بازگشت سرمایه از حساب بورسی به حساب شخصی فقط 24 ساعت زمان می‌برد.

سوما”: در بورس اوراق بهادار فقط می‌توان از بالا رفتن قیمت ها سود برد ولی در بورس کالا هم می‌شود از بالارفتن قیمت و هم از ریزش قیمت سود گرفت.

چهارما”: در بورس کالا ضریب اهرمی 10برابری اوراق بهادار چیست و چه انواعی دارد؟ به سرمایه معامله گر تعلق می‌گیرد ولی در بورس اوراق بهادار این گونه نیست.

و در آخر حسابی که در بورس کالا از اعتبار کافی در مدت زمان مورد نظر سازمان برخوردار باشد می‌تواند تا 200میلیون تومان اعتبار از کارگزاری دریافت کند

که همه این تفاوت ها باعث جذاب تر شدن بورس کالا نسبت به بورس اوراق بهادار شده است.

لازم به ذکر است شاخه معاملات آتی سکه گردش چند برابری نسبت به بورس اوراق بهادار دارد که با توجه به تک محصولی بودن این شاخه نشان دهنده جذابیت بالای این بازار می‌باشد.

آموزش بورس در مشهد – آکادمی تخصصی پارسیان بورس
همچنین اگر علاقمند به شناخت 3 مفهوم پرکاربرد در بورس هستید ویدیو زیر که در لیست پخش آپارات آکادمی پارسیان بورس قرار دارد و توسط استاد صادق صفری تهیه شده است را مشاهده فرمایید

اوراق بهادار با درآمد ثابت از تعریف تا معرفی انواع آن

همانطور که می‌دانید سرمایه‌گذاری در بازار بورس، گزینه‌ای بسیار مناسب برای افراد دارای روحیه ریسک پذیری بالا می‌باشد. اما آیا روشی وجود دارد که افرادی که اهل ریسک نیستند نیز بتوانند به بازار بورس راه یابند؟ آیا راهی وجود دارد که علاوه بر حفظ اصل سرمایه سرمایه‌گذاران، سودهایی را نیز برای آنها رقم بزند؟ برای پاسخ به این سوال‌ها می‌بایست شما را با اوراق بهادار با درآمد ثابت که یکی از بهترین راهکارهای سرمایه‌گذاری با پرداختی‌های با بازه زمانی از پیش تعیین شده است، آشنا سازیم. اگر شما نیز به دنبال آشنایی با این روش سرمایه‌گذاری کم ریسک هستید، پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را از دست ندهید.

اوراق بهادار با درآمد ثابت چیست؟

اوراق بهادار با درآمد ثابت (Fixed-Income Security) نوعی روش سرمایه‌گذاری بوده که در آن فرد سرمایه‌گذار در تاریخ‌های مشخص، مبالغی را دریافت می‌نماید. این روند تا زمان پایان تاریخ سررسید این اوراق ادامه خواهد داشت. در تاریخ سررسید نیز اصل مبلغ سرمایه‌گذاری شده توسط فرد به وی بازگردانده می‌شود.

در واقع، در این سبک از سرمایه‌گذاری یک جریان درآمدی برای فرد ایجاد می‌گردد و در پایان نیز اصل مبلغ سرمایه به وی بازگردانده می‌شود. توجه داشته باشید که عبارت ثابت در عنوان این اوراق، به معنای دریافتی‌های با مقادیر ثابت نیست. بلکه به جنبه اجباری بودن برنامه زمانی پرداخت‌ها اشاره دارد. بازده این اوراق نسبت به سهام کمی کمتر بوده و در مقایسه با سپرده‌های بانکی، اندکی بیشتر است.

اوراق بهادار با درآمد ثابت را می‌توان یکی از ابزارهای بر پایه بدیهی دانست. به عبارتی، این اوراق نوعی قرض به دولت و یا بانک‌ها بوده که آنها نیز در قبالش، سودهایی کوپنی به سرمایه‌گذاران پرداخت و در پایان نیز اصل مبلغ را به آنها باز می‌گردانند. سرمایه‌گذارانی که به دنبال تحمل ریسک کمتر و برخورداری از جریان تضمین شده نقدینگی هستند، از این اوراق به شدت استقبال می‌نمایند.

مزایای ‌سرمایه گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت

همانطور که گفتیم، اوراق بهادار با درآمد ثابت را می‌توان یک روش سرمایه‌گذاری تقریبا بدون ریسک به حساب آورد. از اصلی‌ترین مزایای این اوراق می‌توان به اولویت پرداخت پول دارندگان آن در زمان انحلال یا ورشکستگی یک شرکت اشاره کرد. علاوه بر این، 3 مورد دیگر از مزایای کلیدی این اوراق عبارتند از:

1. سرمایه گذاری مطمئن با درجه ریسک بسیار پایین

اوراق بهادار با درآمد ثابت را می‌توان یکی از کم ریسک‌ترین گزینه‌ها جهت سرمایه‌گذاری به حساب آورد. در این روش به دلیل سرمایه‌گذاری در بخش‌های مطمئن و با ریسک پایین، نوسانات و نرخ سود کم می‌باشد. از این رو می‌توان ریسک آن را نیز به همان نسبت پایین دانست.

2. حفظ اصل سرمایه ضمن برخورداری از پرداخت سودهای دوره ای

سرمایه‌گذاران در حوزه اوراق با درآمد ثابت، علاوه بر دریافت مبالغی در دوره‌های معین، در تاریخ سررسید این اوراق نیز اصل سرمایه خود را دریافت می‌نمایند. از این رو، از یک جریان درآمدی تقریبا بدون ریسک بهره خواهند برد. همچنین معین بودن زمان سررسید نیز به افراد این امکان را می‌دهد که برای سایر سرمایه‌گذاری‌های مورد نظر خود در آینده نیز یک برنامه زمانی مشخص داشته باشند.

3. تضمین اعتبار و بازگشت سرمایه

کلیه اوراق با درآمد ثابت، توسط شرکت‌هایی اعتبارسنجی می‌گردند. این امر به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که انتخاب بهتری با توجه به ثبات اقتصادی هر یک از آنها داشته باشند. علاوه بر این، با توجه به اینکه دولت پرداخت این اوراق را تضمین می‌کند، بازگشت سرمایه افراد نیز امری بدون ریسک و قطعی خواهد بود.

معایب و ریسک‌های ‌اوراق بهادار با درآمد ثابت

همانطور که گفته شد، این اوراق کمترین میزان ریسک را دارند اما این امر به معنای صفر بودن درجه ریسک آنها نیست. در واقع هر نوع سرمایه‌گذاری ریسک‌های احتمالی خود را خواهد داشت. اوراق بهادار با درآمد ثابت نیز از این قاعده مستثنی نیستند. از جمله اصلی‌ترین ریسک‌های این اوراق می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. ریسک مربوط به تورم

یکی از ریسک‌های اوراق با درآمد ثابت را می‌توان، نرخ تورم دانست. در واقع ممکن است شرایط به گونه‌ای پیش رود که نرخ بهره پرداختی، نتواند نرخ تورم را پوشش دهد و این امر برای سرمایه‌گذاران مشکل ساز گردد.

2. ریسک مربوط به نرخ بهره

به طور معمول، بین نرخ بهره و ارزش اوراق بهادار با درآمد ثابت، رابطه‌ای معکوس حاکم است. به عبارتی، با کاهش نرخ بهره، سرمایه‌گذاران تمایل به خروج پول خود از بانک را خواهند داشت. در این شرایط، سرمایه‌گذاری ایمن در بورس مورد استقبال بیشتری قرار خواهد گرفت. از این رو، با کاهش نرخ بهره، به ارزش اوراق با درآمد ثابت افزوده خواهد شد و بالعکس.

3. ریسک مربوط به وقایع غیر منتظره

رویدادهای غیرمنتظره همچون سیل، جنگ، زلزله و… می‌توانند ارزش اوراق با درآمد ثابت را تحت تاثیر قرار دهند. البته این امکان وجود دارد که رویداد مربوطه تنها در یک بخش خاص اتفاق بیافتد و ارزش اوراق آن بخش را تحت تاثیر قرار دهد.

انواع ‌اوراق بهادار با درآمد ثابت

به طور کلی، اوراق بهادار با درآمد ثابت به دو دسته اوراق بدهی و گواهی سپرده قابل تقسیم می‌باشند. البته در این بین، اوراق بدهی رایج‌تر از دسته دیگر بوده و از محبوبیت بیشتری نیز برخوردار هستند. به طوری که در بسیاری کشورهای دنیا، اکثر سرمایه‌گذاران پول خود را به طور معمول به خرید اوراق بورسی با ریسک کم و همینطور اوراق بدهی اختصاص می‌دهند. در ادامه با هر دو نوع اوراق با درآمد ثابت به طور کامل آشنا خواهیم شد.

1. اوراق بدهی

اوراق بدهی را می‌توان یکی از رایج‌ترین انواع اوراق با درآمد ثابت دانست. به طور معمول این اوراق با هدف تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی انتشار می‌یابند. به عبارتی، شرکت‌ها و دولت‌ها با فروش این اوراق به عموم مردم، به نوعی از آنها وام گرفته و از این طریق منابع مالی مورد نیاز خود جهت اجرای پروژه‌ها را تامین می‌نمایند.

لازم است به این نکته اشاره کرد که سرمایه‌گذاران اوراق بدهی، سهمی در مالکیت شرکت‌ها ندارند. از این رو، حق رای در تصمیم گیری‌های شرکت را نیز نخواهند داشت. این احتمال وجود دارد که اوراق بدهی کوپن پرداخت سود داشته باشند. در این صورت، می‌بایست در بازه‌های زمانی مشخصی به دارندگان این اوراق، مقادیر از پیش تعیین شده‌ای پرداخت گردد.

اوراق بدهی به دو دسته اوراق قرضه با نرخ بهره ثابت و اوراق قرضه با نرخ بهره شناور تقسیم می‌گردد. از جمله مشخصه‌های مشترک تمامی انواع اوراق بدهی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• تاریخ سررسید
• ارزش اسمی
• قیمت فروش
• بازده تا تاریخ سررسید (YTM)
• ارزش اسمی
• نرخ سود اسمی

در ادامه، به منظور آشنایی با انواع اوراق بدهی، ابتدا شما را با تعریف اوراق قرضه آشنا ساخته و سپس به تشریح هر یک از انواع اوراق بدهی خواهیم پرداخت.

اوراق قرضه چیست؟

طبق ماده 52 اصلاحیه قانون تجارت، تعریف اوراق قرضه به شرح زیر می‌باشد:

“ورقه قرضه، ورقه قابل معامله‌ای است که معرف مبلغی وام است با بهره معین که تمام یا اجزای آن در موعد معین باید مسترد گردد.”

به عبارتی، شرکت‌ها با انتشار این اوراق به نوعی از عموم مردم وام گرفته و منابع مورد نیاز خود را تامین می‌نمایند. در واقع، با این روش، شرکت‌ها مبالغ بالایی را از تعداد زیادی سرمایه‌گذار قرض نموده که هر کدام از آنها تنها بخش کوچکی از اوراق را خریداری نموده‌اند.

سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه در مقایسه با سهام از ریسک کمتری برخوردار می‌باشد و این یک مزیت بزرگ برای این اوراق به حساب می‌آید. البته باید اشاره کرد که این اوراق برخلاف دیگر اوراق، معافیت مالی نداشته و شاید بتوان این را نیز یکی از اصلی‌ترین معایب آن به شمار آورد.

اوراق قرضه با نرخ بهره ثابت

از انواع اوراق قرضه با نرخ بهره ثابت می‌توان به اوراق قرضه قابل تبدیل، اوراق قرضه رهنی، اوراق قرضه درآمدی، اوراق قرضه تضمین شده و… اشاره نمود.

اوراق قرضه با نرخ بهره شناور

منظور از شناور بودن نرخ بهره در این اوراق آن است که در بازه‌های زمانی مختلفی (به طور معمول هر سه ماه یکبار) نرخ بهره این اوراق مجددا مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. بانک‌ها اینگونه اوراق را منتشر کرده و تحت عنوان گواهی سپرده با نرخ شناور از آنها یاد می‌شود.

اوراق مشارکت

اوراق مشارکت را می‌توان نوعی اوراق قرضه دانست که جهت اجرای طرحی معین از طریق عرضه عمومی واگذار می‌گردد. دارندگان این اوراق به نسبت مبلغ اسمی سود حاصل از اجرای طرح ها در آن سهیم می‌شوند.

این اوراق می‌توانند به هر دو صورت بی نام و یا با نام باشند. به طور کلی، اوراق مشارکت بورسی با نام بوده و اوراق غیر بورسی از جمله اوراق بی نام به حساب می‌آیند. قیمت، طول دوره سرمایه‌گذاری و همینطور هدف از انتشار این اوراق معین می‌باشد.

اوراق مشارکت خود به دو دسته زیر قابل تقسیم می‌باشند:

1. اوراق مشارکت ساده

به طور کلی، اکثر اوراق منتشر شده در ایران جز دسته اوراق مشارکت ساده به حساب می‌آیند. این اوراق می‌توانند بی نام و یا با نام باشند. معاملات این اوراق طبق مکانیزم‌های حقوقی مشخصی که تضمین بازپرداخت اصل و سود ورقه را پیش بینی نموده‌اند، انجام می‌گردد.

این اوراق پس از انتشار، غیر قابل تغییر می‌باشند. دارندگان این اوراق در یک طرح اجرایی مشخص سهیم بوده و در زمان سررسید، دارندگان و منتشر کنندگان آن، ضمن دریافت سودهای حاصل از اجرای طرح‌های مربوطه، اصل سرمایه خود را نیز دریافت می‌نمایند. به این ترتیب، ارتباط آنها با شرکت ناشر از آن پس پایان می‌یابد.

2. اوراق مشارکت مرکب

انتشار اوراق مشارکت مرکب، به وسیله شرکت‌های سهامی عام صورت می‌گیرد. این اوراق، به دو نوع اوراق مشارکت قابل تعویض با سهام یا اوراق مشارکت قابل تبدیل با سهام تقسیم بندی می‌گردند. در نوع اول، اوراق در تاریخ سررسید نهایی خود با سهام سایر شرکت‌های پذیرش شده در بورس تعویض می‌شوند. در نوع دوم نیز، با فرا رسیدن زمان سررسید و یا افزایش سرمایه، اوراق به سهام شرکت‌های منتشر کننده اوراق تبدیل می‌گردند. (همانطور که ذکر شد، این نوع از اوراق مشارکت مرکب، در صورت افزایش سرمایه شرکت قابل انتشار می‌باشند.)

لازم است توجه داشته باشید که به طور معمول این نوع اوراق در ایران منتشر نمی‌گردند.

2. گواهی سپرده

علاوه بر اوراق بدهی، گواهی سپرده نیز یکی از انواع اوراق بهادار با درآمد ثابت به حساب می‌آید. گواهی سپرده، توسط بانک‌ها منتشر و عرضه می‌شود و تضمین اصل سپرده و سودهای پرداختی نیز به عهده خود بانک می‌باشد.

سرمایه‌گذاران سودهای خود را از طریق کوپن‌های گواهی سپرده و به صورت دوره‌ای دریافت می‌نمایند. این گواهی‌ها دارای تاریخ سررسید و نرخی ثابت برای سود هستند و به شخص دارنده یا حامل، این اجازه را می‌دهند که سود سپرده را مسترد نماید.

دو نوع گواهی سپرده عبارتند از:

• گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری عام

این نوع گواهی به سپرده‌هایی گفته می‌شود که با سررسید مشخص نزد بانک‌ها افتتاح می‌شوند. بانک‌ها نیز در قبال دریافت این سپرده‌ها، گواهی تحت عنوان گواهی سپرده مدت دار ویژه سرمایه‌گذار عام صادر می‌نماید. این نوع گواهی دربردارنده شرایط قرارداد سپرده گذاری بود و می‌تواند به صورت با نام و یا بی نام باشد.

• گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری خاص

این نوع گواهی به سپرده‌هایی اطلاق می‌گردد که بانک به منظور تامین منابع مالی اجرای پروژه‌های ساختمانی، خدماتی، تولیدی و… افتتاح می‌نمایند. این نوع گواهی‌ها نیز دارای سررسیدی مشخص می‌باشند.

جمع بندی

در این مقاله سعی شد تا شما را با اوراق بهادار با درآمد ثابت آشنا سازیم. دریافتیم که این اوراق از ریسک بسیار پایینی برخوردار بوده و ضمن حفاظت از سرمایه اصلی سرمایه‌گذاران، سودهایی را نیز به صورت دوره‌ای برای آنها به ارمغان می‌آورد. از این رو چنانچه به دنبال تجربه ریسک‌های بالا نیستید، خرید این اوراق می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای شما باشد.

امیدواریم این مقاله برای شما خوانندگان گرامی مفید واقع شده باشد. پیشنهاد می‌کنیم چنانچه سوالی در خصوص این اوراق و یا تجربه‌ای از استفاده از آن را دارید، در قسمت دیدگاه با ما در میان بگذارید.

در پایان لازم دیدیم تا با توجه به استقبال روز افرون افراد جامعه از بورس و اهمیت مبحث انتخاب کارگزار، شما را با یکی از شناخته شده ترین کارگزاران بازار سرمایه آشنا سازیم. پیشنهاد ما به شما کارگزاری مدبر آسیا است. این کارگزاری با دارا بودن تیمی فعال و با تجربه، آماده است تا شما را در مسیر پر نشیب و فزار سرمایه‌گذاری در بورس همراهی کند. می‌توان گفت کارگزاری مدبر آسیا، سقف خواسته‌های شما از یک کارگزار را برآورده ساخته و بدون شک بالاترین کیفیت خدمت رسانی را در این کارگزاری تجربه خواهید نمود.