انواع مختلف ریسک‌های مالی چیست؟

نرم ‌افزار حسابداری چیست؛ انواع و مهم‌ترین کاربردهای آن

مدیران مالی هر سازمانی موظفند در فواصل زمانی مختلف گزارش‌های مالی و مدیریتی را به شکل دقیق برای ذی‌نفعان مختلف ارسال کنند. از آنجا که محاسبات ذهنی انسان با خطا و اشتباه همراه است، بنابراین معمولا ابزارهای مختلفی به کمک مدیران می‌آیند که مهم‌ترین آنها نرم‌افزارهای حسابداری و مالی است.

بحث بر سر کاربرد نرم‌افزار حسابداری سال‌ها است که به ادبیات بخش مالی سازمان‌ها ورود پیدا کرده است. اما پیچیده‌تر شدن محیط کسب‌وکار باعث شده تا هر روز نیازهای جدیدی پیش‌روی مدیران مالی قرار گیرد. نیازهایی که پاسخ به آنها معمولا بدون استفاده از راهکارهای نرم‌افزاری عملا غیرممکن است.

برای استفاده از راهکارهای نرم‌افزاری مالی ابتدا بهتر است بدانیم که اساسا منظور از یک نرم‌افزار حسابداری چیست؛ انواع آن کدام است و چه مزایا و کاربردهایی دارد. در این مقاله با ما همراه باشید تا به این سوالات پاسخ دهیم. پاسخ به این سوالات به مدیران کمک می‌کند با دید بهتری نرم‌افزار مالی مورد نیاز سازمان خود را انتخاب کنند.

نرم ‌افزار حسابداری چیست و چه کاربردی دارد؟

کسب‌وکارهای مختلف از گذشته تاکنون برای محاسبات مالی خود از ابزارهای متنوعی استفاده کرده‌اند. تصویب قوانین مالی و مالیاتی مختلف در کنار گسترده‌ شدن سطح عملیات کسب‌وکارها؛ باعث شد تا آنها از ابزارهای دقیق‌تر از جمله انواع نرم‌افزارهای حسابداری استفاده کنند.

نرم‌افزار مالی یا حسابداری یک راهکار سیستمی است که براساس مفاهیم مختلف حسابداری طراحی شده و به عنوان یک دستیار مالی در اختیار حسابداران و مدیران مالی قرار می‌گیرد. یک نرم‌افزار حسابداری از یک طرف داده‌های خام اطلاعاتی را دریافت می‌کند تا روی آنها پردازش‌های مورد نیاز را انجام ‌دهد و از طرف دیگر خروجی‌های مورد نیاز سازمان و مدیران را در قالب گزارش‌های مالی مختلف ارائه می‌‌دهد.

یک نرم‌افزار مالی بر حسب مفاهیم مختلف حسابداری به ماژول‌های مختلفی از جمله حقوق و دستمزد، حساب‌های دریافتنی، حساب‌های پرداختی و سایر ماژول‌های دیگر تقسیم‌بندی می‌شود که هر کدام وظیفه‌ی خود را انجام می‌دهند. با استفاده از این ابزارها دیگر نیازی به ثبت حساب‌ها به روش سنتی و دستی نیست که همین مسئله یکی از اصلی‌ترین کاربردهای نرم‌افزار حسابداری انواع مختلف ریسک‌های مالی چیست؟ است.

نرم‌افزارهای حسابداری انواع مختلفی دارند که بر حسب ساختار و ویژگی‌های کسب‌وکارهای مختلف و نیازهای آنها طراحی شده‌اند. اما ثبت و بایگانی اطلاعات، پردازش داده‌ها، گزارش‌گیری و سیستماتیک کردن فرایندهای مالی از کارکردهای اصلی انواع نرم‌افزارهای حسابداری است.

کاربرد و مزایای نرم ‌افزارهای حسابداری و مالی چیست؟

امروزه استفاده از راهکارهای نرم‌افزاری مالی فقط یک انتخاب نیست. بلکه استفاده از آن یک ضرورت است. . این الزام هم از جانب سازمان‌های نظارتی و هم به دلیل نیازهای جدیدی است که واحدهای مالی سازمان‌ها با آنها روبه‌رو می‌شوند. با این حال، مهم‌ترین کاربرد و مزایای نرم‌افزار حسابداری برای یک سازمان را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

الزاامات سازمان‌های نظارتی

یکی از اصلی‌ترین دلایل استفاده از نرم‌افزارهای مالی الزامات سازمان‌های نظارتی مختلف از جمله سازمان امور مالیاتی، وزارت اقتصاد و بیمه است که معمولا هر چند وقت یکبار نرم‌افزارهای مورد تایید خود را اعلام می‌کنند.

از طرفی، روند رو به رشد تکنولوژی باعث شده تا دیگر روش‌های سنتی و دستی مورد قبول این سازمان‌ها نباشد و ثبت گزارش‌ها به شکل الکترونیک جای روندهای دستی گذشته را بگیرد. نرم‌افزارهای حسابداری به این روند کمک می‌کنند.

حذف خطاهای انسانی

یکی دیگر از مهم‌ترین مزایای نرم‌افزار حسابداری؛ کاهش خطاهای کاربر در ثبت و ضبط گزارش‌های مالی است. از آنجا که حتی جابجایی اعداد و ارقام نیز می‌تواند برای یک سازمان گران تمام شود؛ از این رو استفاده از انواع نرم‌افزارهای مالی بهترین جایگزین برای محاسبات پراشتباه دستی است.

افزایش سرعت روند انجام کارها

راهکارهای نرم‌افزاری نقش زیادی در سرعت بخشیدن به انجام کارها و حذف زمان‌های تلف شده دارند که نرم‌افزارهای حسابداری نیز از این قاعده مستثنی نیستند.

با این کار دیگر نیازی به صرف ساعت‌ها وقت برای ثبت و ضبط گزارش‌های مالی نیست و محاسبات به شکل سیستمی و خودکار توسط نرم‌افزار انجام می‌شود. بنابراین می‌توان زمان اضافه را صرف انجام امور مهم‌تری کرد.

تسهیل نظارت و کنترل داخلی

در گذشته که اطلاعات به شکل دستی و کاغذی ثبت می‌شد، معمولا حجم بالایی از اسناد کاغذی وجود داشت که یافتن اسناد مورد نیاز از بین آنها کار زمان بری بود. ضمن آنکه در برخی اوقات شناسایی داده‌های مهم در لابه‌لای پوشه‌های مختلف ممکن نبود.

اما یکی از مهم‌ترین مزایای نرم‌افزار حسابداری طبقه‌بندی اطلاعات و دسترسی سیستماتیک به آن در هر لحظه است. این قابلیت امکان نظارت و پایش عملکرد مالی را توسط مدیران مالی فراهم کرده است.

ارتقاء امنیت داده‌ها

ثبت سنتی اسناد با ریسک بالایی دارد.. چون هر آن این امکان وجود دارد که یک حادثه طبیعی نظیر آتش‌سوزی یا یک سهل‌انگاری کوچک موجب از بین رفتن اسناد باارزش شود.

اما نرم‌افزار مالی تا حد بسیاری زیادی این ریسک‌ها را برطرف کرده است. چرا که داده‌ها به شکل سیستمی و به شیوه‌ی صحیحی ثبت می‌شوند. ضمن آنکه با استفاده از نرم‌افزارهای ابری می‌توان در چند سرور مختلف نسخه‌های پشتیبان از داده‌ها را دراختیار داشت.

گزارش‌های دقیق و در لحظه

یکی از وظایف اصلی حسابداری تهیه صورت‌های مالی و ارائه‌ گزارش‌های مختلف از وضعیت مالی شرکت برای مدیران بالادستی یا سازمان‌های بیرونی است. در گذشته انجام این کار بسیار وقت‌گیر و البته همراه با خطا بود. نرم‌افزار حسابداری کمک می‌کند تا در اسرع وقت بتوان انواع گزارش‌های مالی و مدیریتی مورد نیاز را دریافت کرد.

برای نمونه فرض کنید مدیر مالی یک شرکت قصد دارد گزارشی از وضعیت بدهی‌های مجموعه را به مدیر بالادستی خود ارائه دهد و برای این کار تنها دو ساعت وقت دارد. طبیعی است که بدون استفاده از نرم‌افزار مالی انجام این کار بسیار زمان‌بر است.

انواع نرم ‎افزارهای حسابداری کدامند و چه تفاوتی دارند؟

نرم‌افزارهای حسابداری از ماژول‌ها یا سیستم‌های مختلفی تشکیل می‌شوند که در کنار هم یک نرم‌افزار جامع مالی را تشکیل می‌دهند. اینکه کدام نوع از آن برای کسب‌وکار ما مناسب است به موارد مختلفی بستگی دارد. از جمله اینکه کسب‌وکار مورد نظر در چه زمینه‌ای فعالیت می‌کند و از آن مهم‌تر نیاز نرم‌افزاری آن چیست.

با این حال، معمولا انواع نرم‎افزار حسابداری را می‌توان از چند نظر تقسیم‌بندی کرد. یک دسته‌بندی مربوط به کاربرد نرم‌افزار حسابداری در یک زمینه‌ یا بخش خاص است. از این نظر می‌توان چند نوع نرم‌افزار حسابداری را از هم تفکیک کرد:

نرم‌افزار حسابداری فروشگاهی: مناسب انواع فروشگاه‌های مختلف زنجیره‌ای، هایپرمارکت‌ها

نرم‌افزار حسابداری تولید: مناسب برای واحدهای تولیدی و کارخانه‌ها

نرم‌افزار حسابداری شرکتی: مخصوص شرکت‌های خدماتی، بازرگانی و تولیدی مختلف

نرم‌افزار حسابداری صنفی: مناسب برای اصناف مختلف

علاوه بر این دسته‌بندی می‌توان انواع نرم‌افزار حسابداری را از لحاظ مدل ارائه آن نیز تقسیم‌بندی کرد. معمولا نرم‌افزارها به دو شکل سنتی یا همان On Premises و به شکل ابری قابل عرضه هستند.

نرم‌افزار حسابداری ابری یا تحت وب: در این حالت تجهیزات و زیرساخت مورد نیاز برای نرم‌افزار توسط یک ارائه‌دهنده بیرونی عرضه می‌شود و شرکت خریدار صرفا براساس نیاز خود از راه دور و از طریق اینترنت از نرم‌افزار حسابداری استفاده می‌کند که طبیعتا این راهکار به لحاظ قیمتی به‌صرفه‌تر است.

نرم‌افزار حسابداری سنتی: در نسخه‌های سنتی از ارائه نرم‌افزار یا on premisesتمامی تجهیزات مورد نیاز برای پیاده‌سازی و استفاده از یک نرم‌افزار مثل سرور و تجهیزات سخت‌افزاری توسط خود شرکت آماده و نرم‌افزار به شکل فیزیکی خریداری و بر روی سیستم نصب می‌شود. این روش معمولا هزینه بیشتری نسبت به روش ابری برای سازمان‌ها دارد.

به دسته‌بندی‌های رایج انواع نرم‌افزارهای حسابداری اشاره کردیم، با این حال، همانطور که اشاره شد معمولا در یک پکیج نرم‌افزاری مالی چندین سیستم و نرم‌افزار مختلف از جمله نرم‌افزارهای دفتر کل، دارایی‌های ثابت، صورت‌های مالی، تسهیلات مالی، جبران خدمات دریافت و پرداخت، و مواردی از این قبیل در نظر گرفته می‌شود.

جمع‌بندی

در این مقاله در مورد اینکه نرم‌افزار حسابداری چیست، چه مزایا و کاربردهایی دارد و انواع آن کدام است؛ صحبت کردیم. بدون شک هر کسب‌وکاری از بدو شکل‌گیری تا پایان به راه‌حل‌های نرم‌افزاری برای ساماندهی امور مالی خود نیاز دارد.

همکاران سیستم سال‌ها است که راهکارهای مالی خود را در دو قالب نرم‌افزارهای یکپارچه راهکاران و راهکاران ابری به کسب‌وکارها عرضه کرده است. نرم‌افزار حسابداری تحت وب راهکاران ابری نرم‌افزاری به‌صرفه و با امکانات متنوع برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط است.

ریسک چیست انواع روش های ارزیابی و کنترل ریسک

ایمنی کار یعنی تلاش برای جلوگیری از آنچه که باعث کاهش میزان محصول یا نتیجه کار و پایین آمدن کیفیت آن و هدر رفتن نیرو و تلاش‌های صرف شده در انجام کار می گردد. امروزه ایمنی کار به صورت‌های مختلفی چون پیشگیری از حوادث یا داشتن سطح قابل قبول ریسک‌های مختلف موجود در انجـام کار تعریف شـده اسـت. یکـی از بهتـرین تعـاریف عبارتسـت از میـزان یا درجـه فرار از خطرات (Degree of freedom from hazards) قسمت اصلی در این تعریف، فرار از خطرات می‌باشد و کلمه میزان یا درجه برای تعیین محدوده و مرز بکار رفته است. به مثالی که در مورد بشر اولیه در مقدمه اشاره شد توجه کنید. بشر اولیه می‌توانست برای جلوگیری یا کاهش میزان صدمه به دست یک یا چند برگ درخت را روی دسته سنگ بپیچد. طبیعی است که هرچه تعداد برگ‌های درخت پیچیده شده بیشتر باشد میزان صدمه به دست در حین انجام کار کمتر می‌شود.

از طرف دیگر زیاد شدن تعداد برگ‌های پیچیده شده مانعی در انجام راحت و درست کار به شمار می‌آید. بنابراین به خود آن انسان اولیه بستگی داشت که تصمیم گرفته و از یک یا چند برگ درخت استفاده نماید. اگر دست‌هایش بزرگ و قوی بود بخوبی از عهده گرفتن دسته سنگ با چند لایه برگ برمی‌آمد و برعکس. پس می‌توان گفت که هر شخص، هر صنعت، هر کارخانه، هر سازمان و هر کشوری باید خود تصمیم بگیرد که میزان یا درجه فرار از خطرات یا ایمنی چقدر باشد. این بستگی درجه یا میزان ایمنی به خود هر سازمان و کشور یکی از عمده ترین دلایلی است که موجب شده تا امروزه ایمنی نتواند، همانند کیفیت و محیط زیست به صورت استاندارد‌های بین المللی مطرح شود. تصمیم گیری در مورد این میزان یا درجه ایمنی به عوامل مختلفی مربوط می‌شود که عبارتند از :

1) دانش و آگاهی: هرچه سطح دانش و آگاهی یک فرد، صنعت یا سازمان بالاتر باشد بیشتر تمایل خواهد داشت که میزان ایمنی را بالاتر ببرد. مثلا اگر در صنعتی میزان صدای موجود بالا باشد و افراد مشغول به کار و مسئولین صنعت، به موضوع آلودگی صدا و اثرات آن در سلامتی انسان‌ها و حد مجاز قرار گیری در معرض صدا در طول ساعات کار، آگاهی داشته باشند طبیعی است که به فکر رفع و کنترل صدا خواهند بود. در غیر این صورت اصلا به وجود صدا پی نخواهند برد.

2) توانایی‌های مختلف : اگر صنعت مورد نظر، امکانات مالی خوبی نداشته باشد با وجود تمایل مسئولین و افراد مشغول به کار در آن صنعت برای رفع و کنترل خطر آلودگی صوتی امکان انجام کار مهمی ممکن نخواهد بود. به همین ترتیب سایر امکانات نظیر امکانات فیزیکی، اجتماعی، سیاسی و تکنولوژیکی به صورت مانعی در بالا بردن درجه فرار از خطر خواهند بود. میزان یا درجه ایمنی، نشانگر آن است که ایمنی قابل اندازه گیری است. با تعیین مقدار آن هم می‌توان وضعیت ایمنی یک صنعت یا سازمان را در یک زمان خاص معین ساخت و هم با مقایسه وضعیت ایمنی موجود در دو زمان مختلف در مورد برنامه های ایمن سازی و ارتقاء سطح یا درجه ایمنی صنعت یا سازمان در دوره محدود به دو زمان مزبور اظهار نظر نمود.

شناسایی خطرات (Hazard Identification)

جایگاه و مقدمات شناسایی مخاطرات و ارزیابی ریسک

پس از روشن شدن مفهوم میزان یا درجه در ابتدای تعریف ایمنی به قسمت اصلی آن یعنی فرار از خطرات یا دوری گزیدن از خطرات می‌پردازیم. برای آنکه بتوان از خطرات دوری کرد یا باصطلاح از آن‌ها فرار کرد باید در وهله اول آن‌ها را شناسایی نمود و قبل از هر چیز باید خود خطر را تعریف کرد :

تعریف خطر

شرایطی که دارای پتانسیل یا بالقوه گی وارد آوردن آسیب بدنی و خسارت مالی به انسان باشد را خط می‌نامند. خطر دارای انواع مختلفی است که از آن جمله می‌توان به خطرات زیر اشاره نمود :

1. خطرات فیزیکی (Physical hazards) مانند تغییر فاز، انتقال گرما، تبخیر و ایجاد سرما
2. خطرات شیمیایی (Chemical hazards) مانند قابلیت اشتعال، قابلیت انفجار، ناپایداری و میل ترکیبی فراوان
3. خطرات تهدید کننده سلامتی (Health hazards) هر ماده شیمیایی یا هر جسم دیگری انواع مختلف ریسک‌های مالی چیست؟ که طبق مدارک علمی موجود می‌تواند در هنگام قرارگیری انسان در معرض آن‌ها اثرات سوء آنی (Acute effects) یا درازمدتی (Chronic effects) در سلامتی انسان داشته باشد. از جمله مواد شیمیایی مزبور می‌توان به انواع زیر اشاره کــرد: مـواد Carcinogen، مـواد سمـی (toxic agents) یا reproductive toxins، مواد تحریک کننده (irritants) مواد خورنده (Corrosives)، مواد حساسیت زا (Sensitizers)، مـوادی که بـه کبد صدمـه می‌زنند (hepatotoxins)، موادیکه به کلیه ها آسیب می‌رسانند (nephrotoxins)، موادی که روی سلول‌های عصبی اثر دارند (neurotoxins)، موادی که در مکانیسم تولید خون اثر سوء دارند، مواد آسیب رسان به ریه ها، پوست و چشم‌ها.

بنابراین شناسایی خطرات یعنی شناسایی و تشخیص شرایط موجود در محیط کار یا زندگی انسان. بعضا این شرایط به آسانی قابل تشخیص می‌باشند و متخصصین ایمنی، همانند یک پزشک به هنگام رویارویی با یک بیمار، با مشاهده دقیق یک فعالیت یا یک وضعیت یا محیط کار، بسیاری از خطرات را تشخیص می‌دهند. این نوع شناسایی خطر را اصطلاحا تحت عنـوانWalking, talking through method می‌خوانند که درست شبیه ویزیت و معاینه کردن بیمار توسط یک پزشک می‌باشد. بسیاری از شرایط هم هستند که به آسانی قابل تشخیص و شناسایی نبوده و نیاز به استفاده از روش‌های پیچیده، پرهزینه و زمان بر دارند. درست نظیر پزشکی که برای تشخیص بیماری نیاز به نمونه برداری و انجام آزمایش‌هایی دارد، در شناسایی خطرات هم روش‌های مشابهی وجود دارند. امروزه نزدیک به 127 روش یا تکنیک شناسایی خطرات وجود دارد که به تدریج و با گذشت زمان در جریان توسعه علم ایمنی ابداع و بکار برده شده اند. بعضی از این تکنیک‌ها خطرات خاصی را مورد شناسایی قرار می‌دهند و بعضی دیگر برای شناسایی خطرات بالقوه یک فعالیت یا دستگاه خاص بوجود آمده اند. در جدول شماره 1 ـ اسامی تعدادی از این تکنیک‌ها ارائه شده است.

جدول 1 ـ اسامی تعدادی از تکنیک‌های شناسایی خطر

نام تكنيک

در مورد مشاغلي چون جراحان، خلبانان و كنترل كننده هاي اطاق فرمان صنايع، كاربرد دارد.

رديابي انرژي و تجزيه و تحليل حفاظ‌ها و موانع
Energy Trace & Barrier Analysis

جريان انرژي‌هاي مختلف را رديابي كرده و جريان‌هاي ناخواسته را مشخص مي‌سازد

در كليه سيستم‌هايي كه داراي انرژي هستند كاربرد دارد. مانند فرايندهاي شيميايي

تجزيه و تحليل علت ـ پيامد Cause Consequence Analysis

تركيبي از روش‌هاي بالا به پايين و پايين به بالا مي‌باشد (Even Trace Fault Trace)

در مواردي ‌كه ريسک هاي تركيبي يك سيستم، ارزيابي مي‌شوند كاربرد دارد

تجزيه و تحليل تغييرات Change Analysis

اثرات اصلاحات و تغييرات را بررسي مي‌كند

در همه سيستم‌ها وقتي تغييري ايجاد شد و نكته اصلاحي انجام شد كاربرد دارد

تكنيک وقايع بحراني

Critical Incident Technique

روشي جهت شناسايي شرايط ناامن و خطاهاي انساني مي‌باشد

كادر بهره برداري وقتي اطلاعات كافي در مورد عمليات را جمع آوري كردند اين روش مورد استفاده قرار مي‌گيرد

تجزيه و تحليل انواع نقص‌ها و اثرات آن‌ها در سيستم
Failure Mode & Effect Analysis (FMEA)

يک تجزيه و تحليل قابليت اعتماد سيستم مي‌باشد

در مورد سيستم‌هاي الكتريكي، الكترونيكي هوا فضائی و سخت افزارهاي مختلف كاربرد دارد

تجزيه و تحليل غفلت‌ها و فراموشكاری هاي مديريتي
Management oversight and Risk Trace Analysis (MORT)

روشي جهت تجزيه و تحليل حوادث به صورت سيستماتيك مي‌باشد

در مورد همة حوادث، قابل اجرا است

ارزیابی خطرات (Hazard Assessment)

مفاهیم خطر، رویداد ناگوار و ریسک

پس از شناسایی خطرات برنامه کنترل خطرات اجراء می‌شود تا خطرات شناسایی شده به کلی از بین برده شده یا به نوعی تحت کنترل در آیند. اینکه برنامه کنترل خطر را باید از کدام خطر یا خطرات آغاز نمود نیاز به تعیین اولویت‌های خطرات دارد. برای تعیین اولویت خطرات، اولین کار محاسبه ریسک آنها می‌باشد. ریسک هر خطر از حاصل ضرب احتمال تبدیل شدن آن خطر به حادثه (احتمال وقوع حادثه) در پی آمد حاصله یا شدت حادثه به دست می‌آید.

هم احتمال وقوع و هم پی آمد حادثه هر دو به صورت عدد بیان می‌شوند و معمولا با توجه به گذشته و تاریخچه وقوع حوادث محاسبه می‌گردند. چنانچه در صنعتی حوادث اتفاق افتاده به طور دقیق ثبت نشده و در نتیجه محاسبه احتمال وقوع و پی‌آمد از حوادث امکان پذیر نباشد می‌توان با توجه به آمار صنایع مشابه در نقاط مختلف کشور یا حتی جهان این ارقام را محاسبه کرد. به همین دلیل است که ثبت حوادث و نگهداری اطلاعات مربوطه حائز اهمیت فراوان می‌باشد. آنچه که در محاسبه ارقام مورد بحث مهم است این است که اگر احتمال وقوع در مورد یک حادثه خاص یا در مورد یکی از خطرات شناسایی شده بر حسب مثلا درصد بیان شود باید در مورد بقیه خطرات نیز بر حسب درصد معین شود. پی آمد هم به همین ترتیب است یعنی اگر در مورد یکی از خطرات بر حسب مقدار کل خسارت وارده یا بر حسب تعداد کل روزهای از دست رفته محاسبه شود باید در مورد کلیه خطرات به همین ترتیب عمل شود. در غیر این صورت، ریسک هر خطر به صورت مجزا و یک عدد بیان می‌شود و قابل مقایسه با سایر ریسک‌ها نخواهد بود.

با محاسبه ریسک مربوط به کلّیه خطرات شناسایی شده لیستی تهیه می‌شود که در آن ریسک‌های بزرگتر یا بیشتر در اول و ریسک‌های کوچکتر یا کمتر در آخر لیست قرار می‌گیرند و بدین ترتیب اهمیت و اولویت خطرها نسبت به همدیگر تعیین می گردد. پس از آماده شدن این لیست با توجه به خط مشی ایمنی (Safety policy) صنعت یا سازمان مورد مطالعه به خطرات مختلف ضرایبی داده می‌شود. مثلا اگر خطرات مربوط به یک دستگاه خاص که با ارز خارجی خریداری شده و به دلیل کمبود منابع ارزی از اهمیت خاصی برخوردار است به آن‌ها ضریبی بیشتر از یک (در مقایسه با سایر خطرات و اهمیت آن‌ها) تعلق می‌گیرد. این نوع اهمیت دادن‌ها در خط مشی ایمنی مشخص می‌شود. حالا اگر خطری ضریب 2 داشته باشد ریسک مربوط به آن در 2 ضرب می‌گردد. پس از دادن ضرایب مربوط به تک تک خطرات لیست دقیق اولویتی آن‌ها با توجه به ریسک ضرب شده در ضریب تهیه می‌گردد.

امروزه سعی می‌شود که پس از تدوین خط مشی ایمنی، ماتریس ریسک (Risk matrix) نیز تهیه گردد. در ماتریس ریسک که نمونه ای از آن در شکل 1 نشانداده شده احتمال وقوع در محور X ‌ها و پی آمد حادثه در محور y ها برده می‌شود. از جمله نقاط لازم در خط مشی ایمنی تعیین سطح یا میزان ریسک پذیری یا ریسک قابل قبول صنعت یا سازمان می‌باشد که به صورت خطی در ماتریس ریسک مشخص می‌گردد. وقتی لیست ریسک‌های خطرات شناسایی شده تهیه شد همه آن ریسک‌ها را به ماتریس ریسک منتقل می‌کنند. آندسته از ریسک‌هایی که در پایین خط سطح ریسک پذیری قرار دارند خودبخود از لیست خطرات قابل کنترل حذف می‌شوند و ریسک‌های قرار گرفته در بالای سطح ریسک پذیری، مورد توجه قرار گرفته و بین خود به همان ترتیب فوق الذکر (با در نظر گرفتن ضرایب اهمیت آن‌ها) تعیین اولویت شده و برای اجرای برنامه کنترل خطرات آماده می‌شوند.

ماتریس ریسک ارائه شده توسط شرکت DNV

شکل 1 ـ ماتریس ریسک (Risk Assessment Matrix)

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

برای دیدن لینک دانلود در سایت ثبت نام و اکانت خود را ویژه کنید
ورود یا ثبـــت نــــام + فعال کردن اکانت VIP
مزایای اشتراک ویژه : دسترسی به آرشیو هزاران مقالات تخصصی، درخواست مقالات فارسی و انگلیسی، مشاوره رایگان، تخفیف ویژه محصولات سایت و .

روش‌ های اندازه‌ گیری ریسک

برای فردی که قصد سرمایه‌گذاری در هر نوع سرمایه‌گذاری و در هر نوع بازاری دارد اولین قدم مطمئن می‌تواند آشنایی با ریسک باشد. وقتی ریسک را بشناسید راحت‌تر و با استرس هرچه کم‌تر می‌توانید به مدیریت و سودگیری سرمایه خود مشغول شوید اما در صورتی که کورکورانه و بدون آگاهی وارد این مسیر شوید متاسفانه باید بگویم احتمال اینکه مشمول زیان شوید کم نیست. این مقاله را برای آگاهی دادن به شما درباره اندازه گیری ریسک تهیه کرده‌ایم، امیدواریم از آن نهایت بهره را ببرید.

فهرست عناوین مقاله:

ریسک چیست؟

ریسک تعاریف ساده تا پیچیده زیادی دارد، به طور خلاصه به احتمال اینکه چقدر نتیجه یک عمل می‌تواند زیان‌بار باشد ریسک گفته می‌شود. از سلامتی گرفته تا معاملات مالی کسر نسبت نتایج زیان‌بار به کل نتایج ریسک نامیده می‌شود، البته ریسک در تعریفی دیگر می‌تواند به دست آمدن سود کم‌تر از آن سودی باشد که انتظارش را داشتید. از دیدگاهی تخصصی‌تر ریسک انحراف معیار نرخ بازدهی است. اگر به خصوص درباره عوامل ریسک سرمایه‌گذاری صحبت کنیم می‌توان به نوسانات اقتصادی اشاره کرد که باعث تغییر در قیمت سهام‌ها، ارزش محصولات، نرخ ارز و نرخ بهره و غیره می‌شود. در ادامه با انواع روش اندازه گیری کردن ریسک آشنا خواهید شد.

انواع اندازه گیری ریسک

ریسک سیستمی و غیرسیستمی

در یک دسته‌بندی کلی و ابتدایی باید تعیین کنیم ریسک جز ریسک سیستمی یا ریسک غیر سیستمی است. ریسک سیستمی قابل دست‌کاری نیست اما ریسک غیرسیستمی را می‌توان از بین برد. ریسک سیستمی ناشی از تحولات گسترده بازار و اقتصاد کشور است و هر چقدر یک کشور از نظر اوضاع سیاسی متغییرتر باشد بیشتر تحت تاثیر قرار می‌گیرد و ریسک افراد آن جامعه برای سرمایه‌گذاری بیشتر است. ریسک غیرسیستمی زیرمجموعه سازمان‌های خاص است و قابلیت تغییر بیشتری دارد. نظریه‌ای با عنوان پرتفولیو وجود دارد که به وسیله آن ریسک غیرسیستمی را می‌توان از بین برد.

ریسک بازار

وقتی به طور غیرمنتظره قیمت محصولات یا نرخ‌ها تغییر می‌کنند این ریسک به طور مطلق (سنجیده با پول) یا به طور نسبی به شاخص معین ایجاد می‌شود. در اندازه گیری ریسک نسبی بر اساس انحراف از شاخص اعمال صورت می‌گیرد. این ریسک دارای زیرمجموعه‌های کوچک‌تری هم می‌شود مثل:

ریسک کالا: ریسک سرمایه‌گذاری درباره محصولاتی مثل محصول کشاورزی یا فلزات ساختمانی و… .

ریسک ارزی: مربوط به مسائل خارجی موثر روی آن.

ریسک اوراق بهاداری که دارای درآمد ثابت هستند. مانند ابزار حساس به نرخ بهره.

ریسک سهام: به بازار سهام ربط دارد.

ریسک اعتباری

این ریسک در صورتی است که شرایط یکی از طرفین قرارداد جوری دست‌خوش تغییرات می‌شود که نمی‌تواند به تعهدات ذکر شده در مفاد قرارداد عمل کند. معمولا در قراردادهایی مثل وام، اوراق مشتقه که عرضه‌کننده نتواند مبلغ را به سهام‌دار بازگرداند و اوراق قرضه بیشتر شاهد این ریسک هستیم.

ریسک نقدینگی

در بعضی از انواع سرمایه‌گذاری مثل اوراق مشتقه توان نقدینگی بالا یک مزیت محسوب می‌شود اما همیشه ممکن است بنا بر عرضه و تقاضا و حتی به دلیل وجود همین اوراق مشتقه اوضاع بازار به طور ناگهانی تغییر کند و محل سرمایه‌گذاری قادر نباشد مبلغ را به سهام‌دار تحویل دهد پس مجبور می‌شود برای نقدینگی خود محصولاتش را پایین‌تر از قیمت اصلی به بازار بفروشد.

ریسک عملیاتی

همان طور که از اسم متوجه شدید این ریسک شامل خطایی است که افراد یا سیستم‌های ناسالم یا یک سری عملکردهای داخل سازمانی اشتباه ناشی می‌شود. برای اندازه گیری ریسک باید سازمان‌ها و قیمت‌گذاری ها، پرداخت مبالغ و تسویه حساب‌ها همگی به دقت بررسی شوند. باید دید که این شرکت‌های سرمایه‌گذاری از چه سیستمی استفاده می‌کنند و اعتبار آن و تمامی فاکتورهای عملکردی دیگر برای اندازه گیری کردن ریسک بازنگری شوند.

ریسک نرخ بهره

خیلی رویداد رایجی است و هنگام تغییرات خیلی شدید نرخ بهره ایجاد می‌شود. این ریسک بر جنبه‌های مختلف بازار تاثیر می‌گذارد.

ریسک تورم در اندازه گیری ریسک

علت این ریسک نوسانات قیمت است. فرض کنید شما سهمی خریداری کرده‌اید که انتظار دارید ۳۰ درصد به شما سود برساند و نرخ تورم ۸ درصد است، اگر این نرخ به ۲۰ درصد افزایش پیدا کند ممکن است سود مدنظر شما دیگر ارزشی برای ادامه سرمایه‌گذاری نداشته باشد.

ریسک مالی

مربوط به میزان بدهی شرکت‌های عرضه‌کننده است، وقتی شرکتی بدهی بالایی داشته باشد ریسک آن بیشتر و احتمال ورشکستگی آن بیشتر است. پس قبل از سرمایه‌گذاری در هر شرکتی به طور کامل درباره آن تحقیق کنید.

روش‌های اندازه گیری ریسک

برای اندازه گیری کردن ریسک از شاخص و فرمول‌های خاص استفاده می‌شود. برخی از انواع شاخص عبارتند از: شاخص بتا، نیم انحراف معیار، انحراف معیار، نیم واریانس، واریانس، متوسط قدرمطلق انحرافات و ارزش در معرض خطر. دو روش اندازه گیری داریم که یکی قدیمی و دیگری جدیدتر است. انحراف معیار: اندازه گیری کردن ریسک کل یک دارایی با یک پرتفوی یا سبد سهام است و طبق این فرمول محاسبه می‌شود:

برای حساب کردن انحراف معیار به منظور اندازه گیری ریسک از بازده‌ها استفاده می‌شود.

شاخص بتا: روش اندازه‌گیری ریسک سیستمی در اوراق بهادار است. این ریسک را مثل سایر ریسک‌های سیستمی با متنوع‌سازی می‌توان اندکی کاهش داد. معمولا شاخص بتا غیرسیستمی/ بازار مساوی یک است و مقادیر بالاتر از ۱ نشان‌دهنده ریسک بسیار بالا و در صورت موفقیت سود بالا است. متقابلا شاخص بتا کمتر از ۱ ریسک کم‌تری دارند و متعاقبا در صورت موفقیت و ضرر نکردن سود کم‌تری دارند.

روش قدیمی اندازه گیری ریسک

شامل معیارهای آنالیز گپ، تحلیل سناریو، اندازه گیری ریسک مشتقه و آنالیز دیرش است.

1. آنالیز گپ: این روش ساده است اما تنها روی تغییرات نرخ تمرکز دارد و مناسب نوسانات انواع مختلف ریسک‌های مالی چیست؟ بازار مدرن نیست. در این روش در یک بازه زمانی مشخص میزان نرخ درآمد به نرخ بهره پیش‌بینی می‌شود، همین دارا بودن افق زمانی یک عامل محدود کننده است و به قیمت واقعی دارایی و بدهی توجه نمی‌شود.
2. تحلیل سناریو: همان طور که از اسم پیداست در این روش انواع سناریو فرض شده و بر طبق هر یک ریسک محاسبه می‌گردد. متاسفانه صحت این پیش‌بینی‌ها تایید شده نیست و محاسبات به نسبت زمانی که این روش کاربرد داشته است به شدت پیچیده‌تر شده‌اند.
3. ریسک اوراق مشتقه:

کاربرد اوراق مشتقه و همچنین دلیل به‌وجود آمدن آن‌ها کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی با ریسک بالای سهام است اما همچنان برای تغییرات کوچک مناسب هستند و تغییرات بزرگ را نمی‌توانند پوشش دهند. شاخص‌های اندازه گیری کردن ریسک این اوراق شامل:

1. پارامتر دلتا: تغییراتی که به ازای تغییر در اوراق اصلی نسبت به قیمت اوراق مشتقه به‌وجود بیاید.
2. پارامتر گاما: تغییر در پارامتر دلتا به ازای تغییری که در اوراق اصلی به‌وجود بیاید.
3. پارامتر رو: تغییراتی که به ازای تغییر در نرخ بهره در قیمت مشتقه ایجاد شود.
4. پارامتر وگا: تغییراتی که به ازای تغییر در حجم در قیمت مشتقه ایجاد شود.
5. پارامتر تتا: شاخص اندازه گیری ریسک که به ازای تغییر به ازای زمان در قیمت مشتقه ایجاد شود.

۴. آنالیز دیرش

شاخصی بسیار بهتر از آنالیز گپ است. بنا بر میانگین مقدار نقدینگی حساب می‌شود و به ارزش خالص دارایی تمرکز دارد. همچنان این روش هم امروزه نمی‌تواند کاربردی داشته باشد زیرا محاسبات پیچیده‌تر شده‌اند.

روش‌های جدید اندازه انواع مختلف ریسک‌های مالی چیست؟ گیری ریسک:

1. تئوری پورتفولیو (نظریه سبد سهام مدرن): نوع سرمایه‌گذاری به اسم تخصیص دارایی تاکتیکی در این تئوری استفاده می‌شود و با آن در سهام، اوراق بدهی و پول نقد سرمایه‌گذاری می‌کنند تا ریسک کاهش پیدا کرده و به تعادل بیشتری برسد واژه‌ی پرتفوری به معنی سبد سرمایه‌گذاری است و گزینه‌های پیش پای خریدار می‌گذارد که هم بتواند سود خود را دریافت کند و هم ریسک کمتری برایش به ارمغان بیاورد.

در اصل مجموعه‌ای از گزینه‌ها به نحو خاص پیش ‌روی خریدار قرار می‌گیرد و بیشتر تمایل و علاقه آن‌ها نیز برای انتخاب تا حدی مشخص است این گونه اندازه گیری کردن ریسک صورت می‌گیرد و بازار تجزیه و تحلیل می‌شود. البته این روش پیچیده‌تر از توضیحات فوق است. طبق آخرین تحقیقات نشان می‌دهد اگر تنوع سبد خرید بالاتر از ۱۶ باشد و انواع اوراق بهادار در آن موجود باشد ریسک غیرسیستمی به حد ریسک سیستمی ‌می‌رسد.

1. ارزش در معرض ریسک (سرمایه در معرض خطر): کاربرد آن در اندازه گیری ریسک دارایی‌های مالی است مثل سهام و کالا و… . برای توزیع نرخ بازدهی از آن استفاده می‌شود و به کل برای اندازه گیری امروزه کاربرد گسترده‌ای دارد. ۲ روش محاسبه دارد: روش پارامتری و غیرپارامتری.

A. روش پارامتری برای اندازه گیری فرضیاتی دارد مثل توزیع نرمال داشتن بازده دارایی و خطی بودن رابطه بین ریسک بازار و ارزش دارایی. و با این فرمول قابل اندازه گیری است: Var=M.ZaQT80.5

VAR= ارزش در معرض ریسک، M= ارزش بازار دارایی، a = سطح اطمینان، Q = انحراف معیار، T= طول دوره زمانی محاسبه بازده

این شاخص بسیار مناسبی برای پیش‌بینی سرمایه‌گذار است چون حتی در صورت ضرر، از پیش آماده جبران خسارت‌ها و عمل به تعهدات خود در قراداد خواهد بود این معیاری الزامی برای استفاده در بانک‌ها برای تعیین کفایت سرمایه است.

B. روش غیرپارامتری: ساده‌ترین روش غیرپارامتری روش تاریخی است. این روش فرض می‌کند رفتار بازدهی و سود مالی همانند رفتار گذشته آن‌ها است و دقیقا احتمال بازده جدید تابع پارامترهای پیشین است پس از تئوری پرتفوی اقدام به محاسبه می‌کند و ریسک را اندازه می‌گیرد.

فرمول روش پارامتری در این روش هم استفاده می‌شود با این تفاوت که انحراف معیارش با روش تاریخی حساب خواهد شد. به ترتیب محاسبه دارای این مراحل است: مشخص کردن دارایی مالی پایه، عواملی که بر دارایی مالی اثر دارند همانند نرخ بهره و نرخ ارز، سپس در صورتی که تنها یک دارایی در میان باشد سهام مورد نظر بر پایه داده‌های تاریخی باید حساب شوند و دوره محاسبه بازده به طور دقیق تعیین می‌گردد.

حال اگر تنها یک دارایی در میان نباشد و جمعی از دارایی‌ها باشند باید تاریخچه تاریخی که مورد استفاده پرتفوی است به روزرسانی شود. مشکل این روش داشتن فرض یکسان به گذشته و آینده است که خیلی نمی‌توان روی آن حساب کرد. یکی دیگر از روش‌های غیرپارامتریک اندازه گیری کردن ریسک روش مونت کارلو است، در این روش نیازی به فرض کردن اینکه توزیع بازده نرمال است نداریم و برای ابزارهایی با تابع غیر خطی کاربرد دارد. مونت کارلو به جای بهره‌گیری از تاریخ از نمونه‌های تصادفی و شبیه‌سازی شده بسیاری که از توسط رایانه ساخته شده‌اند، استفاده می‌کند.

مراحل این روش به این ترتیب هستند: تعیین کردن تمام فرآیندهای احتمالی و پارامترهای موثر در متغییرهای مالی، شبیه‌سازی کردن قیمت برای تمامی متغییرها، تکرار مراحل قبلی به اندازه‌ای که شبکه توزیع پرتفوری ساخته شود، محاسبه ارزش در معرض ریسک با فرمول خاص.

شاخص‌ها و پارامترهایی که اشاره کردیم چه مواردی هستند؟برای اندازه گیری ریسک بنا بر استفاده رایج در سازمان‌ها برای استفاده غیرمالی معمولا یکی از این موارد هستند:

EaR (مالیات در معرض ریسک است): حداکثر کاهش مالیاتی که در مقایسه با هدف از پیش تعیین شده با واسطه تاثیر اندازه گیری کردن ریسک بازار در یک بازه مشخص و سطح اطمینان خاص اندازه گیری می‌شود.

EPSAR (سود هر سهم در معرض ریسک است): در صورتی که مبنای مورد استفاده مبنی بر سود و سهم باشد سود هر سهم از روش محاسبه با بیشترین مقدار کاهش EPS نسبت به EPS هدف و تاثیر ریسک بازار به جریان مالیات اندازه گیری می‌شود.

CFAR (به جریان نقد در معرض ریسک گفته می‌شود): بیشترین مقدار کاهش جریان‌های نقدی خاص نسبت به هدف از پیش تعیین شده با واسطه ریسک بازار است که در دوره مشخص با سطح اطمینان خاص برای اندازه گیری کردن ریسک استفاده می‌شود.

سخن پایانی

شاید در ابتدا مطالب فوق پیچیده به نظر برسند و واقعا هم همین طور است اما نیازی نیست به تمامی مسائل ریاضی آن مسلط شوید، اگر هرکدام از مفاهیم را جداگانه مطالعه کنید و درباره آن‌ها اطلاعات به دست بیاورید به شما دیدگاهی خواهد داد که روی تصمیم‌گیری شما تاثیر مثبت می‌گذارد و کمتر در معرض ریسک و ضرر قرار خوهید گرفت. قبل از سرمایه‌گذاری درباره عرضه کننده تحقیق کنید و در صورتی که دارای بدهی زیادی است یا در بازاری فعالیت می‌کند که تورم شدید سرمایه شما را تهدید می‌کند بهتر است درباره آن تجدید نظر کنید و یا با خرید اوراق مشتقه از ریسک سرمایه‌گذاری خود بکاهید.

سوالات متداول اندازه‌ گیری ریسک

مراحل مدیریت ریسک چیست؟

اولین مرحله از مدیریت ریسک در بازار ارزهای دیجیتال، مشخص کردن هدف است. در مرحله بعد باید ریسک و خطر شناسایی شود. سپس با ارزیابی ریسک باید مشخص شود که معامله گر قصد دارد به ریسک چه واکنشی نشان دهد. در آخر نیز باید بر تمامی مراحل قبلی نظارت شود.

مزیت استفاده از مدیریت ریسک چیست؟

مدیریت ریسک باعث می‌شود که معامله گر در هنگام نوسانات شدید یا اتفاقات و حوادث بازار مالی واکنش هیجانی نداشته باشد و تصمیم‌گیری‌های درستی داشته باشد. گاهی اوقات در زمان بروز خطرات یا اشتباه بودن پیش بینی، ممکن است معامله‌گر نتواند از استراتژی درست کمک بگیرد. برای حل این مشکل می‌توان از مدیریت ریسک استفاده کرد.

ریسک بازاری چیست؟

با کمک ریسک بازاری معامله گر قادر است به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که در تمامی معاملات خود در بازار ارزهای دیجیتال یک حد ضرر مشخص کند. بنابراین نه تنها با انجام معاملات جایگاه قبلی خود را از دست نخواهد داد، بلکه به جایگاه بالاتری جابجا می‌شود.

مهم‌ ترین اقدام برای بررسی میزان ریسک چیست؟

برای بررسی میزان ریسک و خطا تمامی اخبار و اطلاعات روز مربوط به ارزهای دیجیتال را مورد بررسی قرار دهید. همین طور مشخص کردن سقف و کف قیمتی نیز به معامله‌گران کمک می‌کند که میزان ریسک را بهتر بررسی کنند.

آربیتراژ چیست؟

قصد داریم در مقاله آربیتراژ چیست؟ به بررسی و معرفی آربیتراژ، انواع استراتژی های آربیتراژ، آربیتراژ در بازار نقدی، مزایای آربیتراژ و. بپردازیم و اهمیت آربیتراژ رو برای شما مورد بررسی قرار بدیم تا اطلاعاتی در این زمینه داشته باشین و بتونین با استفاده از این روش سود به دست بیارین.

در ابتدا می تونیم بگیم که آربیتراژ عبارت هست از خرید و فروش همزمان یک دارایی در بازارهای مختلف برای بهره برداری از تفاوت های جزئی در قیمت اون ها.آبیتراژ یک نوع استراتژی معاملاتی در ارز های دیجیتال به حساب میاد و معاملات آربیتراژ در سهام، کالاها و ارزها هم انجام میشه. آربیتراژ از ناکارآمدی های اجتناب ناپذیر در بازارها استفاده می کنه.

هرگاه ممکن هست هر سهم، کالا یا ارز در یک بازار با قیمت معینی خریداری بشه و همزمان در بازار دیگه ای با قیمت بالاتر فروخته بشه، می توان از آربیتراژ استفاده کرد. این وضعیت فرصتی برای سود بدون ریسک برای معامله گر ایجاد می کنه. در ادامه به ارائه اطلاعات بیشتری در مورد آربیتراژ می پردازیم.

آربیتراژ:

آربیتراژ یکی از مفاهیم مهم علم در خرید و فروش همزمان یک دارایی در بازارهای مختلف به منظور کسب سود از تفاوت های جزئی در قیمت فهرست شده دارایی هست. از تغییرات کوتاه مدت در قیمت ابزارهای مالی یکسان یا مشابه در بازارهای مختلف یا به اشکال مختلف استفاده می کنه.

آربیتراژ در نتیجه ناکارآمدی های بازار وجود داره و هم از اون ناکارآمدی ها سوء استفاده می کنه و هم اونها رو برطرف می کنه. به عبارت دیگه آربیتراژ معامله ای هست که از تفاوت های کوچک در قیمت بین دارایی های یکسان در دو یا چند بازار استفاده می کنه.

تاجر آربیتراژ دارایی رو در یک بازار خریداری می کنه و همزمان در بازار دیگه ای می فروشه تا مابه التفاوت این دو قیمت رو به جیب بزنه. تغییرات پیچیده تری در این سناریو وجود داره، اما همه به شناسایی ناکارآمدی بازار بستگی داره.

داوران، که معامله گران آربیتراژ نامیده میشن، معمولا به نمایندگی از موسسات مالی بزرگ کار می کنن. معمولاً شامل مبادله مقدار قابل توجهی پول هست و فرصت‌های چند ثانیه‌ای رو که ارائه می‌کنه، تنها با نرم‌افزار بسیار پیچیده قابل شناسایی و عمل هست.

علت اهمیت آربیتراژ:

نوبت این رسیده تا در این قسمت از مقاله، اهمیت اربیتراژ رو برای شما مورد بررسی قرار بدیم. معامله گران آربیتراژ در مسیر کسب سود، کارایی بازارهای مالی رو افزایش میدن. همونطور که اونها خرید و فروش می کنن، تفاوت قیمت بین دارایی های یکسان یا مشابه کاهش می یابد. دارایی های با قیمت پایین تر پیشنهاد قیمت میشن، در حالی که دارایی های با قیمت بالاتر فروخته میشن.

به این ترتیب آربیتراژ ناکارآمدی در قیمت گذاری بازار رو برطرف می کنه و نقدینگی رو به بازار اضافه می کنه.در ادامه مقاله آربیتراژ چیست در مورد استراتژی های آربیتراژ توضیح میدیم.

• آربیتراژ زمانی

یکی از انواع استراتژی های آربیتراژ، استراتژی زمانی هست. آربیتراژ زمانی به فرصتی گفته میشه که سهام یک شرکت خوب به دلیل نرسیدن به هدف کوتاه مدتش، فروخته میشه. این اتفاق به این دلیل اتفاق میافته که یه شرکت نتونسته درآمد مدنظرش رو در مدت زمان مشخص، برآورد کنه و بنابراین همین موضوع باعث میشه که قیمت سهام این شرکت در کوتاه مدت، کاهش یابد.

سرمایه‌گذارانی مانند وارن بافت و پیتر لینچ از چنین آربیتراژی در بازار استفاده کردن. این نوع آربیتراژ استراتژی هست که به دنبال سود بردن از تغییرات قیمتی کوتاه‌ مدتی هست که با چشم‌انداز بلندمدت همخوانی نداره.

• آربیتراژ جغرافیایی یا فاصله ای (Spatial arbitrage)

یکی دیگه از انواع استراتژی های آربیتراژ، استراتژی جغرافیایی هست. در بین انواع مختلف استراتژی های آربیتراژ، آربیتراژ جغرافیایی مهم ترین استراتژی آربیتراژ به شمار میره. آربیتراژ جغرافیایی به اختلاف قیمت‌ها در سطح یک کشور یا بین‌الملل اشاره می کنه. که تفاوت قیمت سهام یک شرکت در کشورهای مختلف نمونه ای از اختلاف قیمت ها هست.

برای درک بهتر موضوع می تونیم این مثال رو بزنیم که فرض کنیم سهام شرکتی در بازار سهام لس آنجلس 35.07 دلار و در بازار سهام نیویورک 36 دلار باشه، در این صورت خریدار در صورت امکان اون سهام رو از بازار لس آنجلس خریداری می کنه و در بازار لندن می فروشه.

• آربیتراژ آماری (Statistical arbitrage)

یکی دیگه از انواع استراتژی های آربیتراژ، استراتژی آماری هست. آربیتراژ آماری به گروهی از استراتژی‌های مبادله‌ای گفته میشه که از تحلیل‌های آماری برای سرمایه‌گذاری‌ در پورتفوهای مخلتف استفاده می‌کنن. این استراتژی‌ها ممکن هست دوره‌های زمانی مختلفی رو پوشش بدن. هدف از اونها این هست که تا حد امکان نوسانات پورتفو رو کاهش بدن. این روش بسیار کمی و عددی هست.

• آربیتراژ مثلثی (Triangular arbitrage)

یکی دیگه از انواع استراتژی های آربیتراژ، استراتژی مثلثی هست. آربیتراژ مثلثی معمولا در بازار ارزهای دیجیتال شکل می گیره. در آربیتراژ مثلثی یک ارز رو با ارز دیگه ای مبادله می کنن، سپس ارزی که تازه خریداری شده رو با یک ارز دیگه مبادله می کنن و در نهایت ارزی رو که در آخر خریداری کردن با اولین ارز خریداری شده، مبادله می کنن.

به دلیل این روش مبادله، به این نوع از آربیتراژ، آربیتراژ مثلثی میگن، زیرا سه بار مبادله انجام میشه و در نهایت به ارز ابتدایی بر میگردن. در چنین معاملاتی هنگامی سود به دست میاد که تفاوت قیمت ارزها بیشتر از کارمزد خرید و فروش ارزهای مبادله شده باشه.

• آربیتراژ غیرمتمرکز (Decentralized arbitrage)

از این استراتژی در صرافی‌های غیرمتمرکز یا بازارساز خودکار (AMM) استفاده میشه که با کمک برنامه‌های خودکار و غیرمتمرکز به نام قراردادهای هوشمند، قیمت جفت‌های معاملاتی کریپتو تعیین میشن. اگه قیمت‌های جفت‌های معاملاتی کریپتو به طور قابل‌توجهی با قیمت‌های نقدی اون‌ها در صرافی‌های متمرکز متفاوت باشه، معامله‌گران آربیتراژ می‌تونن، وارد بشن و از طریق تبدیل ارز میان یک صرافی غیرمتمرکز و متمرکز، سود کسب کنن.

• آربیتراژ در بازار نقدی

1.بازار سهام جهانی

با عرضه سهام شرکت های بین المللی و چند ملیتی در بورس های بزرگ جهانی، این بازارها به همدیگه متصل شدن و به صورت یکپارچه فعالیت می کنن. بعضی وقت ها در مدت زمان کوتاهی، قیمت یک سهم در این بازارها متفاوت هست. که در چنین شرایطی، بخاطر رصد پیوسته بازار در جانب ربات های معامله گر یا سرمایه گذاران و ارسال سریع سفارشات در حجم بالا، فاصله قیمتی از بین میره و بازار به تعادل میرسه.

2. آربیتراژ در بازار آتی

بخش عمده ای از معاملات آربیتراژی در بستر بازار آتی انجام میشن. در واقع فلسفه اصلی این نوع آربیتراژ، اختلاف قیمت بین بازار آتی و بازار نقد هست. فرآیند انجام معاملات به این صورت هست که قیمت یک دارایی مثل سهام یا کالا در بازار آتی نسبت به قیمت جاری اون در بازار نقد بالاتر هست و فاصله قیمتی طوری هست که آربیتراژ این دارایی حاشیه سود مناسبی به همراه داره.

در این حالت معامله گر دارایی مد نظرش رو در بازار نقد خریداری می کنه و معادل اون، یک قرارداد در بازار آتی به فروش می رسونه، که فاصله بین نرخ خرید و فروش این دارایی، برابر سود ناخالص اون خواهد بود. قابل توجه هست که در شرایط معکوس که قیمت نقدی بالاتر از نرخ بازار آتی هست، سرمایه گذاران هم زمان اقدام به اخذ دو موقعیت معاملاتی خرید و فروش در بازار آتی می کنن، یا به منظور فروش نقدی در آینده نزدیک، صرفا دارایی مذکور رو پیش خرید می کنن.

3. آربیتراژ در بازار جهانی ارز (فارکس)

به واسطه حجم بالای تراکنش ها و گستردگی ابزار معاملاتی در بازار جهانی ارز (فارکس)، موقعیت های آربیتراژی فراوانی وجود داره، اما تعداد معامله گران و سرعت اجرای سفارشات باعث میشه که همچین فرصت هایی سریع پوشش داده بشن. به همین دلیل امروزه ربات های معاملاتی مخصوص پیدا کردن و انجام معاملات آربیتراژی طراحی و ایجاد شدن.

4. بازار غیر رسمی ایران

التهابات ارزی یک دهه اخیر، یکی از نمونه های آربیتراژ در ایران هست. زمانی که اختلاف قیمت ارز دولتی و بازار آزاد افزایش می یافت، بیشتر آربیتراژگران اقدام به خرید ارز سهمیه ای دولتی میکردن و در بازار آزاد به فروش می رسوندن.

اختلاف نرخ ارز بین بازارهای منطقه ای هم فرصت مناسبی برای معامله گران محسوب میشد، زیرا اختلاف قیمت بازار تهران و سایر کلان شهرها با مناطق داخلی و خارجی، سود بدون ریسک و نسبتا زیادی رو برای اونها فراهم میکرد. هر چند این تفاوت نرخ هموراه بین کشورهای همسایه وجود داره، اما آربیتراژ ارز در حالت عادی به دلیل اختلاف قیمت ها، زیاد مقرون به صرفه نیست.

توجه کنین که همچین فعالیت هایی منجر به خروج ارز و آسیب به نظام اقتصادی کشورها میشه و پیگرد قانونی داره. به طور کلی امروزه فرصت های آربیتراژی بازارهای نقدی، به خاطر گسترش تولید در سراسر دنیا، حذف از واسطه ها و تجارت الکترونیک، خیلی محدود شده و اغلب بازارها در شرایط تعادل قیمتی به سر می برن.

مزایای آربیتراژ چیست؟

در این پارت از مقاله آربیتراژ چیست؟ به بررسی برخی از مزایای آربیتراژ می پردازیم که از موضوعات انواع مختلف ریسک‌های مالی چیست؟ قابل اهمیت به شما میره.

• سود کم ریسک

یکی از مزایای آربیتراژ، سود کم ریسک هست. معاملات آربیتراژ مستلزم سود در برابر خطر بسیار کم هست، زیرا خرید و فروش به طور همزمان برای سود بردن از تغییرات قیمت انجام میشه. این احتمال وجود داره که معامله‌گران دیگه از همون فرصت آربیتراژ استفاده کرده و قیمت‌ها رو به طور نامطلوب بالا و پایین کنن. بنابراین زمان در معاملات آربیتراژ بسیار مهم هست و توسط مدیران صندوق‌ها و موسسات مالی اجرا و مدیریت میشه که می‌تونین از طریق اون ها سرمایه‌گذاری کنین.

• سیستم های قابل اعتماد

یکی دیگه از مزایای آربیتراژ این هست که سرعت، مبالغ هنگفت پول و حجم عظیمی از سهام در معاملات آربیتراژ نقش دارن. معامله‌گران به نرم افزارهای کامپیوتری پیچیده و بسیار کارآمد تکیه می‌کنن تا با تشخیص تغییرات جزئی قیمت و انجام معاملات خرید و فروش سهام در هزاران مورد، فرصت‌های آربیتراژ رو شناسایی کرده و کسب سود کنن.

• معاملات ایمن و سریع

یکی دیگه از مزایای آربیتراژ، معاملات ایمن و سریع هست. معاملات آربیتراژ به طور مطمئن و سریع توسط نرم افزارهای تجاری هوشمند انجام میشه که در برابر مداخله یا خطای انسانی نفوذ ناپذیر هست. اینها سرمایه ‌گذاری‌های کوتاه مدت هستن که ریسک پایینی دارن و میتونن سود رو تضمین کرده و از اختلاف قیمت موجود استفاده کنن. هیچ نقدینگی وجود نداره که تحت تاثیر نیروهای بازار قرار بگیره و دچار نوسان بشه.

خطرات آربیتراژ کدامند؟

در بازارهای اوراق بهادار مدرن، ریسک‌های روزمره نسبتا کم هستن، اما در موقعیت‌های خاص، به ویژه بحران‌های مالی، میتونه در معرض خطر خیلی زیادی باشه و میتونه منجر به ورشکستگی بشه. به صورت رسمی معاملات آربیتراژ دارای نقص منفی هستن.

• کارمزد آربیتراژ

یکی از خطرات آربیتراژ، کارمزدهای اون هست. فراموش نکنین که ترید در دو صرافی، احتمالا هزینه‌های برداشت، سپرده و ترید به همراه خواهد داشت. در برخی موارد ممکن هست مقدار کل این کارمزدها به‌اندازه‌ای زیاد بشه که از سود شما هم بیشتر باشه.

برای جلوگیری از پرداخت کارمزدهای کلان، تریدرها باید به دنبال صرافی‌هایی با کارمزدهای بسیار پایین و رقابتی باشن. علاوه بر این، بهتر هست دارایی خودتون رو در چند صرافی پخش کنین و از اختلاف قیمت موجود در بازار به نفع خودتون استفاده کنین.

• حساسیت آربیتراژ به زمان

یکی دیگه از خطرات آربیتراژ، حساسیت به زمان هست. بهتره بدونین استراتژی آربیتراژ به زمان حساس هست؛ هرچه تعداد معامله‌گرانی که از این مدل استفاده میکنن، بیشتر بشه، اختلاف قیمت بین دو صرافی هم کمتر میشه.

در ادامه به معرفی چند مورد که روی زمان اجرای معاملات آربیتراژ تاثیر منفی می زارن، می پردازیم.

• سرعت تراکنش بلاک‌چین:

مدت زمان لازم برای انجام اعتبارسنجی در بلاکچین های مختلف، یکی از عوامل تأثیرگذار در قیمت آربیتراژ هست.

• چک‌های AMLصرافی‌ها:

هر زمان که مبالغ هنگفتی توسط یک معامله‌گر جابه‌جا میشه، صرافی‌ها معمولا چک‌های ضد پول‌شویی (AML) رو انجام میدن. در برخی موارد، چنین بررسی‌هایی ممکن هست هفته‌ها طول بکشه.

• سرورهای صرافی آفلاین:

این احتمال وجود داره که گاهی اوقات، صرافی‌ها شرایط محدودکننده‌ای برای برداشت و سپرده‌گذاری ارزهای دیجیتال بنا به دلایل مختلف در نظر بگیرن. در این شرایط استفاده از استراتژی آربیتراژ عملاً به ضرر شما خواهد بود.

• امنیت استراتژی آربیتراژ:

از انواع مختلف ریسک‌های مالی چیست؟ اونجایی که معامله‌گران آربیتراژ باید وجوه زیادی رو در کیف پول‌های صرافی سپرده‌گذاری کنن، در معرض خطرات امنیتی مرتبط با هک صرافی و کلاهبرداری هستن؛ به عنوان مثال زمانی که یک صرافی به طور ناگهانی به فعالیت حرفه‌ای خودش پایان میده و سرمایه افراد از دست میره.

• ریسک طرف مقابل

یکی دیگه از خطرات آربیتراژ، ریسک طرف مقابل هست. آربیتراژ به ‌طور کلی شامل حرکت‌های بعدی پول نقد هست، که در معرض خطر ریسک متقابل هستن. اگه یه طرف قرارداد نتونه وظایف خودش رو نسبت به طرف مقابل انجام بده، این یک مشکل جدی محسوب میشه.

اگه یک تجارت منفرد یا بسیاری از معاملات مرتبط با یک طرف قرارداد واحد داشته باشن شکست یکی از طرفین تهدیدی هست که در صورت بحران مالی بسیاری از معامله گران شکست می خورن. این خطر به دلیل مقادیر زیاد اون باید جدی گرفته بشه تا بتونه به دلیل تفاوت قیمت‌های کوچک سود برسونه.

برای مثال اگه یه اوراق قرضه مورد ریسک رو خریداری می‌کنین، اون‌ها رو با CDSها بیمه کنین و از تفاوت بین گسترش پیوند اوراق قرضه و حق بیمه CDS سود ببرین. اما در بحران مالی اوراق قرضه به‌طور پیش‌فرض ممکن هست CDS نویسنده / فروشنده شکست بخوره. استرس بحران، باعث میشه معامله گران دائما با خسارات تند و تیز مواجه بشن.

نتیجه و جمع بندی:

تلاش کردیم در مقاله آربیتراژ چیست؟ به معرفی کامل آربیتراژ و مزایا و خطرات آربیتراژ، انواع استراتژی آربیتراژ و. ارائه کنیم. همونطور که گفتیم آربیتراژ خرید و فروش همزمان یک دارایی در بازارهای مختلف برای بهره برداری از تفاوت های جزئی در قیمت اون ها و کسب سود از این اختلاف قیمت هست.

شما نیز می تونین با کسب مهارت ها و اطلاعات بیشتر در مورد آربیتراژ از تغییرات کوتاه مدت در قیمت ابزارهای مالی یکسان یا مشابه در بازارهای مختلف یا به اشکال متفاوت کسب درآمد کنین.

تکنیک ارزیابی ریسک

سازمان در انواع و اندازه‌های مختلف با گستره‌ای از ریسک‌ها مواجه هستند که ممکن است بر دستیابی آن‌ها به اهدافشان تأثیر بگذارند. این اهداف می‌توانند با گسترهای از فعالیت‌های سازمان مرتبط باشند، از ابتکارهای راهبردی گرفته تا عملیات، فرآیندها و پروژه‌های سازمان می‌توانند به‌صورت پیامدهای اجتماعی، محیطی، فنّاورانه، ایمنی و امنیتی، اقدامات تجاری، مالی و اقتصادی و همچنین تأثیرات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اعتباری منعکس شوند.

تکنیک ارزیابی ریسک

مهم‌ترین تکنیک‌های ارزیابی ریسک به‌صورت خلاصه در این مطلب آمده است. تمام فعالیت‌های یک سازمان در ریسک‌هایی دخیل هستند که بایستی مدیریت شوند. فرآیند مدیریت ریسک از طریق به‌حساب آوردن عدم قطعیت و احتمال رخدادها و اوضاع‌واحوال آینده (خواسته و ناخواسته) و تأثیرات آن‌ها بر اهداف موردتوافق، به تصمیم‌گیری کمک می‌کند. مدیریت ریسک شامل به‌کارگیری روش‌های منطقی و سیستماتیک برای موارد زیر است: تبادل اطلاعات و مشاوره در کل این فرآیند؛ ایجاد فضایی برای شناسایی، تحلیل، سنجش و برخورد با ریسک مربوط به هر فعالیت، فرآیند، وظیفه یا محصول؛ پایش و بازنگری ریسک‌ها؛ گزارش دهی و ثبت مناسب نتایج . ارزیابی ریسک قسمتی از مدیریت ریسک است که فرآیندی ساختاریافته را فراهم می‌آورد تا چگونگی تحت تأثیر قرار گرفتن اهداف را شناسایی کند و ریسک را پیش از تصمیم‌گیری در این مورد که آیا به برخورد بیشتر نیاز است، از جنبه‌ی عواقب و احتمال آن تحلیل می‌کند. ارزیابی ریسک تلاش می‌کند به پرسش‌های اساسی زیر پاسخ گوید:

با شناسایی ریسک چه اتفاقی ممکن است رخ دهد و چرا؟

عواقب آن اتفاق کدم‌اند؟ احتمال وقوع آن‌ها در آینده چقدر است؟

آیا عواملی وجود دارند که عواقب ریسک را تخفیف دهند یا احتمال ریسک را کاهش دهند؟

آیا سطح ریسک قابل‌تحمل یا قابل‌قبول است و آیا نیاز به برخورد بیشتر است؟

تکنیک PHA

PHA روشی ساده و استنتاجی است که هدف آن شناسایی خطرات و موقعیت‌ها و رخدادهای خطرناکی است که می‌توانند به فعالیت، تسهیلات یا سیستمی معین آسیب برسانند. تکنیک ارزیابی ریسک PHP ، معمولاً در ابتدای تکوین پروژه، درزمانی مورداستفاده قرار می‌گیرد که اطلاعات کمی در مورد جزئیات طراحی یا روش‌های اجرایی بهره‌برداری موجود است و اغلب پیشرو مطالعات بیشتر یا ارائه اطلاعات برای مشخص نمودن طراحی سیستم است. همچنین در زمان تحلیل سیستم‌های موجود برای تعیین اولویت خطرات و ریسک‌ها برای تحلیل بیشتر یا درجایی که اوضاع ‌و احوال مانع استفاده از فنی گسترده‌تر می‌شوند، مفید است.

تکنیک ارزیابی ریسک HAZOP فن HAZOP در ابتدا برای تحلیل سیستم‌های فرآیند شیمیایی تکوین شد، اما به انواع دیگر از سیستم‌ها و عملیات پیچیده بسط داده‌شده است. این موارد عبارتند از سیستم‌های مکانیکی و الکترونیک، روش‌های اجرایی و سیستم‌های نرم‌افزار و حتی تغییرات سازمانی و طراحی و بازنگری قرارداد قانونی . فرآیند HAZOP می‌تواند به تمام اشکال انحراف از مقصود طراحی بنا به نقص‌های طراحی، جزء /اجزاء، روش‌های اجرایی طراحی‌شده و اقدامات انسانی، بپردازد. در حال حاضر این تکنیک ارزیابی ریسک بیشتر در فرآیندهای عملیاتی پالایشگاه و پتروشیمی‌ها استفاده می‌شود.

تکنیک BIA

تکنیک ارزیابی ریسک BIA ، تحلیل پیامد بر کسب‌وکار که ارزیابی پیامد بر کسب‌وکار نیز نامیده می‌شود، تحلیل می‌کند که چگونه ریسک‌های مخل و مخرب کلیدی می‌توانند بر بهره‌برداری‌های سازمان اثر بگذارند و توانمندی‌هایی را شناسایی و کمی سازی می‌کند که برای مدیریت آن موردنیاز هستند.

تکنیک ارزیابی ریسک تحلیل علت ریشه‌ای (RCA (Root cause analysis تحلیل ضرر و زیانی بزرگ برای ممانعت از وقوع مجدد آن معمولاً تحلیل علت ریشه‌ای (RCA)، تحلیل وقوع یا تحلیل زیان نام می‌گیرد. RCA روی از دست دادن دارایی‌ها به علت انواع 2 خرابی علت ریشه‌ای (RCFA) مختلف وقوع خرابی متمرکز است، درحالیکه تحلیل زیان بیشتر مربوط به زیان‌های مالی یا اقتصادی به علت عوامل خارجی یا فجایع است. این تحلیل تلاش می‌کند، به‌جای این‌که تنها به نشانه‌های واضح فوری بپردازد، علل ریشه‌ای یا اصلی را شناسایی کند.

تکنیک حالات خرابی فرآیند FMEA

تحلیل حالت‌های وقوع خرابی و تأثیرات (FMEA)، تکنیک ارزیابی ریسک است برای شناسایی نحوه عدم موفقیت اجزاء، سیستمها یا فرآیندها در انجام مقصود موردنظر است. این تکنیک باِ صورت کمی با بررسی وقوع ، شدت و کنترل موضوعات را بررسی می نماید. تکنیک ارزیابی ریسک تحلیل درخت خرابی FTA فنی است برای شناسایی و تحلیل عواملی که می‌توانند به رخداد نامطلوب مشخصی (به نام رخداد بالا) کمک کنند.

عوامل عِلی به‌صورت استقرایی شناسایی می‌شوند، به صورتی منطقی سازمان‌دهی می‌شوند و به‌طور تصویری در نموداری درختی نمایش داده می‌شوند که عوامل علمی و رابطه منطقی آن‌ها را با رخداد بالا ترسیم می‌کند تکنیک ارزیابی ریسک ، تحلیل علت و معلولی تحلیل علت و معلولی روشی ساختاریافته برای شناسایی علل احتمالی رخدادی نامطلوب یا یک مشکل است. این تحلیل انواع مختلف ریسک‌های مالی چیست؟ عوامل کمک‌کننده احتمالی را در دسته‌های گسترده سازمان‌دهی می‌کند تا تمام فرض‌های ممکن بتوانند بررسی شوند.

با این ‌حال به‌خودی‌خود علل حقیقی را نشان نمی‌دهد، چراکه این علل را تنها می‌توان با شواهد حقیقی و آزمون تجربی فرض‌ها تعیین نمود. اطلاعات در یک نمودار استخوان ماهی (که ایشیکاوا نیز نام دارد) یا گاهی نمودار درختی سازمان‌دهی می‌شود

تکنیک تحلیل لایه‌های حفاظت (LOPA )

Layers of protection analysis LOPA روشی نیمه کمی برای برآورد ریسک‌های مربوط به رخداد یا سناریویی نامطلوب است. این روش تحلیل می‌کند که آیا اقدامات کافی برای کنترل یا تخفیف ریسک موجود هستند.

تکنیک ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی (HRA)

Human reliability assessment ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی (HRA) به پیامد انسان‌ها بر عملکرد سیستم می‌پردازد و می‌توان آن را برای سنجش تأثیرات خطای انسانی بر سیستم به کاربرد. بسیاری از فرآیندها دارای قابلیت خطای انسانی هستند، به‌ویژه هنگامی‌که زمان موجود برای تصمیم‌گیری اپراتور، کوتاه است. احتمال این‌که مشکلات به‌قدر کافی گسترش‌یافته و جدی شوند، می‌تواند پایین باشد. بااین‌حال گاهی اقدام انسانی تنها دفاع برای ممانعت از پیشروی وقوع خرابی اولیه در جهت سانحه است.

تکنیک نگهداری مبتنی بر قابلیت اطمینانRCM

Reliability centered maintenance روشی است برای شناسایی خط‌مشی‌هایی که بایستی برای نگهداری مبتنیی بر قابلیت اطمینان (RCM) مدیریت وقوع خرابی‌ها پیاده‌سازی شوند تا به‌طور کارآمد و اثربخش به ایمنی، آمادگی و اقتصاد موردنیاز بهره‌برداری برای تمام انواع تجهیزات دست یابند. RCM در حال حاضر یک متدولوژی به اثبات رسیده و پذیرفته‌شده است که در گستره وسیعی از صنایع به کار می‌رود.

این مطلب توسط مهندس پیام خرازیان تهیه‌شده است انتشار مطلب با ذکر نام پیام خرازیان و آدرس سایت بلامانع است