ارزش دفتری چگونه محاسبه می‌شود؟

به طور کلی تفاوت ارزش دفتری و ارزش بازار را می‌توان در این موارد خلاصه کرد:

مفهوم ارزش دفتری سهام بورس چیست؟ + آموزش محاسبه ارزش دفتری

امروز در این مقاله می خواهیم درباره ی ارزش دفتری سهام که یک ارزش یا بهای خالص یک دارایی است صحبت کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای مطالب همرا سایت ایران بورس باشید.

ارزش دفتری سهام چیست؟

ارزش دفتری سهام به معنای ارزش یا بهای خالص یک دارایی است که در یک قسمت مخصوص از شرکت ثبت می ‌شود و از این طریق می توان هزینه هرگونه استهلام انباشته از قیمت خرید یک دارایی محاسبه شود.

به بیان ساده تر می شود این تعریف کرد که برای سهمداران آن مانند یک کلید است که با می توانند ارزش سهام خود را اندازه گیری کنند،این معیار برای سهامدارن که سهام دارند بسیار مهم و حائز اهمیت است.

ارزش دفتری سهام ممتاز

به این گونه است که هر شرکت دارایی که دارد توسط ترازنامه ی شرکت، عددی به عنوان مقدار دارایی آن شرکت ثبت می شود که این عدد همان ارزش دفتر داراریی است.

در حالت کلی به این صورت است که برای تعیین آن یک شرکت می شود به این گونه محاسبه کرد که ارزش دفتر دارایی های آن شرکت بعد از کم شدن تمام بدهی هایش است.

ارزش دفتری سهام ایران خودرو

برای ارزش ایران خودرو می توانیم این گونه بگوییم که 526 ریال هر سهم در ایران خودرو اگر با دلار 12 تومنی حساب شود چیزی حدود 55.839.197.500.000 جمع دارایی می شود ولی بلغ برای سال 1398 است.

حال اگر بخواهیم سال 1399 را با دلار 24 تومن حساب کنیم این گونه می شود که مبلغی حدود 111.678.394.000.000 بدست می آید.

ارزش دفتری سهام ایران خودرو طبق استانداراد هایی بدست می آید که ما دو نمونه از آن را در قسمت بالا گذاشته ایم تا کسانی که می خواهند بتوانند این گونه با دلار روز مبالغی که می خواهند را بدست آورند.

البته این مبالغی که بدست آمده است به دلیل نوسانات دلار و هم چنین تحریم های ایران همیشه در حال افزایش است.

ارزش دفتری سهام فولاد

یکی از قوی ترین شرکت هایی که در بورس نیز فعالیت می کند شرکت فولاد مبارکه اصفهان است، به گفته پایگاه خبری این شرکت در ماه های اخیر در ایران یکی از پر بیننده ترین نماد های بازار سهام بدل شده است. یکی از موفقیت هایی که این شرکت داشته است کسب بازده 453 درصدی یک سال گذشته است که بسیار مورد توجه سهامداران قرار گرفته است.

با این حال به علت شدت گرفتن جریان نقدینگی و جا ماندن قیمت هر سهم فولاد مبارکه به رقم حدود 26 درصدی و رشدی 384 درصدی داشته است.

ارزش دفتری سهام شرکت

به این گونه است که هر شرکت دارایی که دارد توسط ترازنامه ی شرکت، عددی به عنوان مقدار دارایی آن شرکت ثبت می شود که این عدد همان ارزش دفتر داراریی است.

ارزش سهام شرکت به این گونه است که اگر مبلغ حقوق صاحبان سهام شرکت را بر تعداد سهام تقسیم کنیم، عدد حاصل بیانگر ارزش دفتری هر سهم است، همیشه این فرمول برای گرفتن ارزش دفتری ثابت است و تغییری نمی کند.

ارزش دفتری سهم چیست

به این گونه است که هر شرکت دارایی که دارد توسط ترازنامه ی شرکت، عددی به عنوان مقدار دارایی آن شرکت ثبت می شود که این عدد همان ارزش دفتر داراریی است.

گاهی اوقات خیلی ها می پرسند که چگونه بین ارزش اسمی و ارزش دفتری تفاوت ایجاد می شود؟ باید بگوییم که این تفاوت ها در گذر زمان و به دلیل عملکرد شرکت مانند سود انباشته شده، اندوخته و یا مانند این موارد است که وجود می آید و در ابتدا هیچ تفاوتی ندارند و مشابه هم هستند.

ارزش دفتری سهم چگونه محاسبه می شود

می توان برای محاسبه از این فرمول استفاده کرد که، سهام دفتری مساوی است با کسر شدن بدهی ها و دارایی ها از یک دیگر بعد از آن جواب بدست آمده را از تعداد سهام ممتاز کسر کنید سپس حاصل عدد بدست آمده را تقسیم بر تعداد سهام متشر شده کنید، این بهترین فرمول برای بدست آوردن ارزش است که سهامداران از این فرمول استفاده می کنند.

این ارزش کافی نیست

در حالت کلی می توانیم این گونه بگوییم که ارزش دفتری خوب است اما کافی نیست علت کافی نبودن آن این می باشد که درست است به عنوان یکی از معیاری مهم تلقی می ‌شود که از آن به‌ طور گسترده ای برای تعیین ارزش یک شرکت استفاده می شود و هم چنین این که آیا قیمت سهام آن بالا تر یا پایین‌ تر از ارزش واقعی ‌اش است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اما این را هم بهتر است که بدانید به طور طبیعی در زمان ارزیابی، باید همه‌ گزارش ‌های مالی به‌ دقت مطالعه شوند و گزینه‌ های دیگری نیز در کنار این ارزش مثل ماهیت دارایی ‌ها و بدهی‌ ها، این که آیا شرکت در حال حاضر سود آور است یا سودهی کمی دارد و رو به افت است، نسبت بدهی به دارایی و نمونه های دیگر مانند این ها نیز مورد بررسی قرار بگیرند. که این موارد شامل کار هایی که ارزش دفتری می کند نیست به همین دلیل می گوییم که کافی نمی باشد.

محاسبه ارزش دفتری سهام

برای محاسبه ارزش سهام دفتری می توانید از این فرمول استفاده کنید، سهام دفتری مساوی است با کسر شدن بدهی ها و دارایی ها از یک دیگر بعد از آن جواب بدست آمده را از تعداد سهام ممتاز کسر کنید سپس حاصل عدد بدست آمده را تقسیم بر تعداد سهام متشر شده کنید.

از این فرمول سهامداران برای محاسبه ی ارزش سهام دفتری خود استفاده می کنند. ارزش بازار به ارزش دفتری سهام به این صورت است که قیمت هر سهم در شرکت را ارزش دفتری می گویند.

نحوه محاسبه ارزش دفتری سهام به این صورت است که سهامداران از یک فرمول ثابت برای محاسبه ی آن استفاده می کنند این فرمول به این صورت است که سهام دفتری مساوی است با کسر شدن بدهی ها و دارایی ها از یک دیگر بعد از آن جواب بدست آمده را از تعداد سهام ممتاز کسر کنید سپس حاصل عدد بدست آمده را تقسیم بر تعداد سهام متشر شده کنید. هم چنین از این فرمول برای محاسبه ارزش دفتری سهام عادی نیز استفاده می شود.

ارزش دفتری سهام ممتاز

جالب است که بدانید هنگام تاسیس شرکت سهامی، به طور معمول این گونه است که ارزش اسمی و هم چنین ارزش دفتری سهام آن با هم برابر هستند. بعضی اوقات در مواردی که سهام به کسر و یا به صرف فروخته شده باشد این دو با هم برابر نیستند البته در بیشتر مواقع به جز این موارد مشابه هم هستند.

برای خیلی ها سوال پیش می آید که ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام چست؟ باید بگوییم که اگر تمام دارایی ها فروخته شود و بدهی پرداخت شود و هیچ بدهی باقی نماند آن گاه ارزش دفتری یک شرکت با تخمین کل مبلغی که یک شرکت در آن ارزش دارد محاسبه می شود.

البته باز هم به گفته خیلی ها این یک مفهوم گیج کننده ای است که به راحتی نمی توان آن را درک کرد، برای فهمیدن و درک بهتر این موضوع می توانید مقاله ها و یا کتاب های مرتبط به این موضوع را مطالعه کنید. حتی امروزه برای این مباحث می توانید مطالب زیادی در سایت های مختلف پیدا کنید که به طور کامل این مباحث را توضیح داده اند.

ارزش بازار به ارزش دفتری سهام به این صورت است که به قیمت هر سهم در شرکت را ارزش دفتری می گویند. برای بدست آوردن ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام ما مطالبی در قسمت بالا گذاشته ایم که می توانید آن ها را مطاله کنید.

محاسبه ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام

به زبان ساده تر می توانیم این مفهوم را این گونه بیان کنیم که ارزش کل دارایی‌های شرکت از بدهی ها کسر شود که معمولا این ارزش در مبنای هر سهم در شرکت است بیان می شود. هم چنین اگر مبلغ حقوق صاحبان سهام شرکت را که در یک دوره زمانی مشخص برای آن ها واریز می شود را بر تعداد سهام تقسیم کنیم، عدد حاصل ارزش هر سهم بیان می کند.

یکی از مشکلات ارزش دفتری این است که دارایی‌ های پنهان مثل حقوق مالکیت معنوی را به‌ درستی نشان نمی‌دهد که این یکی از مشکلات بزرگی است که در هنگام کار و فعالیت به وجود می آید.

سوالات متداول درباره ی ارزش دفتری سهام

1. ارزش دفتری چه مشکلاتی دارد؟

یکی از مشکلات ارزش دفتری این است که دارایی‌ های پنهان مثل حقوق مالکیت معنوی را به‌ درستی نشان نمی‌دهد.

می توانید از این فرمول استفاده کنید، سهام دفتری مساوی است با کسر شدن بدهی ها و دارایی ها از یک دیگر بعد از آن جواب بدست آمده را از تعداد سهام ممتاز کسر کنید سپس حاصل عدد بدست آمده را تقسیم بر تعداد سهام متشر شده کنید.

به این دلیل که طور طبیعی در زمان ارزیابی، باید همه‌ گزارش ‌های مالی به ‌دقت مطالعه شوند و گزینه‌ های دیگری نیز در کنار این ارزش مثل ماهیت دارایی ‌ها و بدهی‌ ها، این که آیا شرکت در حال حاضر سود آور است یا سودهی کمی دارد و رو به افت است و غیره موررد بررسی قرار بگیرند.

ارزش دفتری سهم چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

ارزش دفتری سهم که در زبان انگلیسی book value خوانده می‌شود، همان ارزش و بهای خالصی است که به‌جهت محاسبات حسابداری در ترازنامه‌ی شرکت‌ها برای سهام یک شرکت ثبت می‌گردد. در این مطلب به طور مفصل در رابطه ارزش دفتری چگونه محاسبه می‌شود؟ ارزش دفتری چگونه محاسبه می‌شود؟ با تعریف ارزش دفتری سهم و چگونگی محاسبه‌ی آن صحبت می‌کنیم؛ همچنین در خصوص مزایا و معایب این پارامتر در ارزیابی ارزشمندی سهم از دیدگاه خریدار سهام مطالبی را بیان خواهیم نمود.

ارزش دفتری سهم چیست؟

طبق ساده‌ترین تعریف، ارزش دفتری عبارت است از ارزش کل دارایی آن شرکت، منهای بدهی‌های شرکت. ارزش دفتری شرکت می‌تواند به‌عنوان معیار مناسبی برای اندازه‌گیری ارزش سهام آن شرکت مورد استفاده قرار بگیرد. بنابراین با محاسبه‌ی ارزش دفتری چگونه محاسبه می‌شود؟ ارزش دفتری سهم، شرکت‌ها قابل ارزیابی و مقایسه با هم خواهند شد؛ البته این معیار، نواقصی نیز دارد که در پایان مطلب به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
علّت نام‌گذاری این پارامتر به نام ارزش دفتری، آن است که در حسابداری شرکت‌ها، ترازنامه‌ی شرکت به‌عنوان یک «دفتر» در نظر گرفته می‌شود.

محاسبات ارزش دفتری کل سهام

شرکت‌ها از زمان تأسیس خود، یک ترازنامه دارند که در آن ارزش دارایی خود را مکتوب می‌کنند. از طرف دیگر با گذشت زمان کسب درآمد، افزایش سرمایه و… باعث می‌شود تا دارایی‌های شرکت تغییر داشته باشند؛ به‌عنوان مثال، برخی از شرکت‌ها در طول زمان عملکرد خود، با ذخیره‌ی درآمدهای حاصله در حساب اندوخته‌شان و افزودن آن به حساب سرمایه یا خرید ماشین‌الات، املاک، برندها و… دارایی‌های خود را گسترش می‌دهند. از طرف دیگر، دارایی‌ها می‌توانند در معرض استهلاک نیز قرار بگیرند و شرکت‌ها ناچار به صرف هزینه برای تعمیرات آن باشند؛ به این ترتیب هرسال درصدی از دارایی‌های شرکت کاسته خواهد شد. خلاصه این‌که ارزش دارایی شرکت‌ها در طی زمان ثابت نیست!

شرکت‌ها از زمان تأسیس خود، یک ترازنامه دارند که در آن ارزش دارایی خود را مکتوب می‌کنند. از طرف دیگر با گذشت زمان کسب درآمد، افزایش سرمایه و… باعث می‌شود تا دارایی‌های شرکت تغییر داشته باشند؛ به‌عنوان مثال، برخی از شرکت‌ها در طول زمان عملکرد خود، با ذخیره‌ی درآمدهای حاصله در حساب اندوخته‌شان و افزودن آن به حساب سرمایه یا خرید ماشین‌الات، املاک، برندها و… دارایی‌های خود را گسترش می‌دهند. از طرف دیگر، دارایی‌ها می‌توانند در معرض استهلاک نیز قرار بگیرند و شرکت‌ها ناچار به صرف هزینه برای تعمیرات آن باشند؛ به این ترتیب هرسال درصدی از دارایی‌های شرکت کاسته خواهد شد. خلاصه این‌که ارزش دارایی شرکت‌ها در طی زمان ثابت نیست!

۷۰۰ – ۳۰ = ۶۷۰ میلیون تومان ارزش دفتری دستگاه مورد نظر است. اگر این محاسبات را برای تک‌تک دارایی‌های شرکت انجام دهیم، ارزش دفتری خالص دارایی‌های آن شرکت را محاسبه کرده‌ایم.

محاسبات ارزش دفتری هر سهم

همان‌طور که گفتیم کم‌کردن بدهی‌های شرکت از مجموع دارایی‌های آن، سبب می‌شود تا ارزش دفتری کل سهام شرکت (حقوق صاحبان سهام) به دست آید.

حقوق صاحبان سهام = دارایی‌ها – بدهی‌ها

حال برای محاسبه‌ی ارزش دفتری برای هر سهم، ارزش خالص دارایی‌های شرکت در ترازنامه (حقوق صاحبان سهام یا همان سهام‌داران شرکت)، بر تعداد سهام منتشرشده‌ی شرکت تقسیم خواهد شد:

به‌عنوان نمونه شرکتی که دارایی‌هایی به ارزش ۲۴ میلیارد تومان داشته باشد و بدهی‌های آن مجموعاً ۸ میلیارد تومان باشد طبق روش اول، ارزش دفتری کل حقوق صاحبان سهام برابر با ۲۴-۸ = ۱۶ میلیارد تومان محاسبه می‌شود. برای محاسبه‌ی ارزش دفتری هر سهم، این رقم به‌عنوان حقوق صاحبان سهام می‌بایست بر تعداد سهام جاری آن شرکت تقسیم شود؛ اکنون اگر تعداد سهام منتشرشده در این شرکت، ۱۲ میلیون سهم باشد. بنابراین:

۱۶۰۰۰۰۰۰۰۰۰/۱۲۰۰۰۰۰۰= ۱۳۳۳.۳۳ تومان که این رقم برابر با ارزش دفتری هر سهم خواهد بود.

فواید و ایرادهای ارزش دفتری سهم

در این مطلب بیان کردیم که ارزش دفتری چیست و چطور می‌توان آن را برای مجموع سهام و هر سهم محاسبه کرد. در این قسمت قصد داریم تا این پارامتر ارزیابی شرکت را مورد بحث قرار دهیم و بدانیم مزایا و معایب ارزش دفتری سهم چیست.

ازآنجاکه ارزش دفتری سهام، از کسر بدهی‌ها از کل دارایی شرکت به دست می‌آید، بسیار شفاف است؛ یعنی هم ارزش دارایی شرکت عیناً در ترازنامه نقل شده است، هم بدهی‌های شرکت کاملاً شفاف در دسترس خواهد بود. بنابراین، امکان دست‌کاری این محاسبات وجود ندارد. درنتیجه سرمایه‌گذارانی که برای معاملات سهام، به پارامتر ارزش دفتری سهم آن شرکت توجه دارند، با یک عدد واقعی روبه‌رو خواهند بود. این دسته از سرمایه‌گذاران زمانی که برای خرید سهام، با قیمت بازاری سهام کم‌تر از ارزش دفتری آن سهم مواجه می‌شوند، آن را یک فرصت خرید مناسب می‌بینند.

اما از طرف دیگر، در محاسبات ارزش دفتری سهم، هیچ‌گونه خبری از حقوق مالکیت معنوی و دارایی‌های نامشهود شرکت نیست! بنابراین این محاسبات برای شرکت‌هایی که صنعتی نیستند، مثل شرکت‌های خدماتی، رقم پایین و ناچیزی خواهد بود. به‌عبارت‌دیگر، سهام شرکت‌هایی که سرمایه‌ی تجهیزات زیادی ندارند،‌ در حالی‌که کارمندان آن شرکت جزو سرمایه‌ی آن هستند، ارزش دفتری محاسبه‌شده برای سهم آن‌ها ناچیز و غیرواقعی خواهد بود. برای حل این مشکل گفته می‌شود که ارزش دفتری سهم را تنها برای مقایسه‌ی سهام شرکت‌های هم‌رده در نظر بگیرید؛ یعنی ارزش دفتری سهم برای مقایسه‌ی شرکت‌هایی که خدمات و محصولات مشابهی ارائه می‌دهند، قابل استفاده خواهد بود.

مشکل دیگری که در خصوص ارزش دفتری سهم به چشم می‌خورد این است که دارایی شرکت‌ها که در ترازنامه‌ی شرکت ثبت شده‌اند، به‌روز نیستند و هنگام محاسبات، ممکن است به تغییرات چشمگیر و عجیب برسیم! این امر به خصوص در شرایط اقتصاد تورمی دیده می‌شود.

ارزش سهام در بازار و ارزش دفتری سهم

فکر می‌کنید ارزش سهام شرکت در بازار از ارزش دفتری آن بالاتر باشد یا پایین‌تر؟ به‌طورکلی در بیش‌تر مواقع، ارزش سهام در بازار، رقمی بالاتر از ارزش دفتری آن سهم است، علّت این امر به نحوه‌ی محاسبه‌ی ارزش دفتری باز می‌گردد. همان‌طور که در این مطلب توضیح دادیم، محاسبات ارزش دفتری سهم از در نظر گرفتن دارایی‌های نامشهود مانند اختراعات شرکت، مالکیت معنوی، برند، منابع انسانی و … عاجز است. این در حالی است که این موارد روی قیمت سهام شرکت در بازار، تأثیرگذار خواهند بود؛ بنابراین معمولاً ارزش دفتری چگونه محاسبه می‌شود؟ مشاهده می‌شود نرخ بازاری سهام ، رقمی بالاتر از ارزش دفتری محاسبه شده برای آن سهم داشته باشد.

ارزش دفتری سهم و اهمیت و کاربرد ارزیابی شرکت‌ها

اکنون می‌خواهیم اهمیت این مقایسه بین شرکت‌ها را بررسی کنیم. از دیدِ یک سرمایه‌گذار، در بازار بورس فرصت‌های فراوانی برای خریدوفروش سهام شرکت‌های مختلف وجود دارد. امّا انتخاب گزینه‌ی مناسب برای خرید سهام، کمی گیج‌کننده است؛ به‌عبارت‌دیگر سرمایه‌گذار باید بداند که پول و سرمایه‌ی خود ارزش دفتری چگونه محاسبه می‌شود؟ را برای خرید سهام کدام شرکت به کار بگیرد، یعنی سرمایه‌گذار باید وضعیت سوددهی یا زیان‌دهی شرکت‌های مختلف را محاسبه کرده، تخمین بزند کدام شرکت برای وی سوددهی بیشتری خواهد داشت. بنابراین، سرمایه‌گذار به پارامترهایی نیاز دارد تا بتواند شرکت‌ها را از نظر ارزش سهام مقایسه کند. این پارامتر، باید به سرمایه‌گذار بفهماند که خرید و معامله‌ی سهام کدام شرکت، منطقی‌تر و پرسودتر است.

معیارهای متنوع ارزیابی شرکت‌ها، به سرمایه‌گذار کمک می‌کنند تا بتواند شرکت‌ها را از منظرهای مختلف با هم مقایسه کند؛ البته برای داشتن یک مقایسه‌ی جامع، باید پارامترهای مختلف را در کنار هم به کار برد؛ چرا که هر پارامتر، نقاط ضعفی دارد که توسط پارامتر دیگر پوشش‌دهی می‌شود. در این مطلب نقاط قوت و ضعف معیار ارزش دفتری سهم را بررسی می‌کنیم.

جمع‌بندی آکادمی دانایان

مطالعه‌ و محاسبات برای به‌دست‌آوردن ارزش دفتری سهام شرکت، پارامتر مناسبی برای ارزیابی ارزش آن شرکت است و با این پارامتر می‌توانید تا حدودی شرکت‌ها را با هم مقایسه کنید. امّا اگر قصد دارید مقایسه‌ی دقیق‌تری انجام دهید، می‌بایست سایر منابع مالی شرکت از جمله گزارش‌های مالی، ترازنامه، دارایی‌ها و بدهی‌های آن شرکت را نیز مطالعه کنید. در هر یک از این منابع، اطلاعاتی درج می‌شود که می‌تواند به شما نشان دهد وضعیت فعلی و آتی شرکت از نظر سوددهی یا زیان‌دهی چگونه است.

مطالعه‌ و محاسبات برای به‌دست‌آوردن ارزش دفتری سهام شرکت، پارامتر مناسبی برای ارزیابی ارزش آن شرکت است و با این پارامتر می‌توانید تا حدودی شرکت‌ها را با هم مقایسه کنید. امّا اگر قصد دارید مقایسه‌ی دقیق‌تری انجام دهید، می‌بایست سایر منابع مالی شرکت از جمله گزارش‌های مالی، ترازنامه، دارایی‌ها و بدهی‌های آن شرکت را نیز مطالعه کنید. در هر یک از این منابع، اطلاعاتی درج می‌شود که می‌تواند به شما نشان دهد وضعیت فعلی و آتی شرکت از نظر سوددهی یا زیان‌دهی چگونه است.

ارزش دفتری چیست؟

ارزش دفتری بهای خالص یا ارزش یک دارایی است که معمولاً در ترازنامه شرکت ثبت می‌شود و به واسطه کم کردن تمامی هزینه‌های استهلاک انباشته از بهای تاریخی یا قیمت خرید یک دارایی محاسبه می‌شود. در حقیقت ارزش دفتری فاکتوری کلیدی است که تمامی سرمایه‌گذاران آن برای سنجش و اندازه‌گیری ارزش سهام آن را در نظر می‌گیرند. شاید این سؤال به ذهن‌تان خطور کرده که چرا از واژه دفتر برای این دارایی استفاده می‌شود؟ دلیل آن احتمالاً مربوط به ثبت شدن ارقام و اعداد دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت در دفتر حسابداری شرکت مورد نظر است.

آیا ارزش دفتری همان ارزش دارایی‌های شرکت یا ارزش دفتری دارایی‌های ثابت است؟

اگر بخواهیم ارزش دفتری سهام عادی را به بیان ساده‌تر تعریف کنیم بایستی از فرمول ارزش دفتری استفاده کنیم. ارزش کل ارزش دفتری چگونه محاسبه می‌شود؟ دارایی‌های شرکت منهای بدهی‌های شرکت مساوی با ارزش دفتری است. معمولاً این بهای خالص یا ارزش برمبنای سهم بیان می‌شود و اگر میزان حقوق سهامداران شرکت را بر تعداد سهم تقسیم کنیم، عددی که به دست می‌آید معرف ارزش دفتری هر سهم خواهد بود.

اجازه بدهید برای روشن‌تر شدن ارزش دفتری یک مثال ساده بزنیم. تصور کنید که شما برای شرکت خود دستگاهی به ارزش ۲۰۰ میلیون تومان خریده‌اید. علاوه بر این مبلغ ۲۰ میلیون تومان هم اضافی برای افزایش ظرفیت تولید آن دستگاه خرج کرده‌اید. از زمان خرید دستگاه تا کنون مبلغ ۵۰ میلیون تومان هزینه استهلاک انباشته این دستگاه و حدود ۲۵ میلیون تومان هزینه تعمیرات جانبی دستگاه شده است. در نتیجه ارزش دفتری این دستگاه چیزی حدود ۱۴۵ میلیون تومان خواهد بود. مطمئناً با این مثال ساده به مفهوم ارزش دفتری پی برده‌اید.

یا فرض کنید که ارزش دارایی یک شرکت به علاوه سود فعالیت آن در آخر سال مساوی شانزده میلیارد تومان است، اما شرکت به خاطر دریافت وام و تسهیلات بانکی و یا خرید دستگاه و مواد اولیه به دیگر شرکت‌ها مبلغ نه میلیارد تومان بدهکار است. در این حالت مجموع حقوق صاحبان سهام برابر با هفت میلیارد تومان است. اگر تعداد سهام منتشر شده توسط شرکت فرض شده سی میلیون سهم باشد، ارزش دفتری سهام عادی یا مبلغ هر سهم معادل ۲۳۳ تومان می‌شود.

ارزش دفتری منفی چیست؟

اگر میزان بدهی‌ها و یا سایر هزینه‌های شرکت از دارایی‌های شرکت بیشتر باشد، ارزش دفتری به دست آمده منفی می‌شود که در این صورت شرکت زیان دیده است.

فرمول ارزش دفتری سهام ممتاز

برای محاسبه ارزش دفتری سهام ممتاز، ارزش تصفیه را به علاوه کلیه سود‌های معوق می‌کنیم. حال اگر میزان ارزش تصفیه را مداشته باشیم، ارزش اسمی سهام ممتاز را با کلیه سود‌های معوق جمع می‌کنیم.

چرا محاسبه ارزش دفتری مفید است؟

از آنجایی که از ارزش دفتری به عنوان مبنای سنجش یک شرکت استفاده می‌شود که هیچ گونه برداشت شخصی در محاسبه آن دخیل نیست، این فاکتور بسیار مهم است.

هنگامی که دارایی را می‌خرید هزینه خرید یا قیمت آن به‌عنوان ثبت ارزش دارایی خریداری شده وارد ترازنامه می‌شود. با گذشت زمان طبیعتا دارایی خریداری شده مورد استفاده قرار می‌گیرد و تدریجاً هزینه‌های استهلاک، ارزش دارایی ثبت شده را در ترازنامه کاهش می‌دهد.

اگرچه شیوه‌های محاسبه استهلاک معمولاً افت واقعی ارزش دارایی در مدت زمان استفاده را نشان نمی‌دهد، اما محاسبه ارزش دفتری دیدگاه تقریباً دقیقی از ارزش فعلی دارایی می‌دهد.

چه موقع سرمایه‌گذاران از ارزش دفتری به عنوان یک فرصت خرید استفاده می‌کنند؟

تمامی سرمایه‌گذارانی که معاملاتشان را مطابق با ارزش دفتری یک شرکت انجام می‌دهند، به عدد این ارزش بسیار توجه می‌کنند. اگر ارزش یک سهام چیزی کمتر از مبلغ ارزش دفتری‌اش باشد، معامله‌گران یا سرمایه‌گذاران از آن به عنوان یک فرصت استثنایی برای خرید زیر قیمت دارایی استفاده می‌کنند.

خطری که در این گونه معامله‌ها وجود دارد این است که اگر ارزش دارایی‌های خریداری شده در برگه‌های ترازنامه دستکاری شده باشد و با رقم بالاتری ثبت شده باشد مبلغ ارزش آن صحیح نیست و در نتیجه قیمت سهام معامله را به درستی نشان نمی‌دهد.

مزایای ارزش دفتری

از مهمترین مزایای ارزش دفتری عدم دخالت استنباط شخصی در محاسبه آن است. معمولاً به مرور زمان از دارایی مورد نظر استفاده می‌شود و ارزش ثبت شده دارایی در ترازنامه به خاطر هزینه‌های استهلاک کاهش پیدا می‌کند.

هرچند که روش دقیقی برای تخمین میزان استهلاک و یا محاسبه افت ارزش دارایی با گذشت زمان وجود ندارد اما این تخمین نسبی، دیدگاه تقریباً دقیقی از ارزش فعلی دارایی ارائه می‌دهد.

ارزش دفتری معمولاً برای سرمایه‌گذارانی که بر اساس ارزش یک شرکت دست به معامله می‌زنند بسیار حائز اهمیت است. چرا که اگر ارزش دفتری یک شرکت بیشتر از ارزش سهم آن شرکت باشد بهترین فرصت برای سرمایه‌گذاری است.

البته این در صورتی است که ارزش دفتری ثبت شده موجود در ترازنامه رقم واقعی را نشان دهد.

معایب ارزش دفتری

• یکی از مشکلات بزرگ ارزش دفتری این است که ارزش دفتری چگونه محاسبه می‌شود؟ ارزش دفتری، دارایی‌های نامشهود مثل حقوق مالکیت را به درستی نشان نمی‌دهد. شرکت‌هایی که ماشین آلات یا دستگاه‌ها و همچنین ابزار‌های زیادی دارند، معمولاً ارزش دفتری بالایی دارد. در مقابل شرکت‌هایی که خدماتی هستند ارزش دفتری ناچیز یا کمی دارند، چراکه سرمایه‌های این گونه شرکت‌ها تخصص افرادی است که در آنجا کار می‌کنند و تجهیزات‌شان معمولاً بهای زیادی ندارد.
• استفاده از این ارزش یا ارزش دفتری برای سنجش میزان دارایی شرکت‌های گروه دوم خیلی مفید نیست، اما برای گروه اول یا شرکت‌هایی که سر و کار زیادی با ماشین آلات و دستگاه‌های سنگین دارند بسیار مهم است. چرا که معیاری مهم برای ارزش سهم محسوب می‌شود که سهامداران معمولاً به این مسأله بسیار توجه می‌کنند.
• ایراد دیگر ارزش دفتری این است که معمولاً ارزش دارایی‌های شرکت که در ترازنامه موجود است به روز نیستند و قیمت دارایی‌ها با توجه به تورم و شرایط اقتصادی جامعه در زمان محاسبه مطمئناً تغییر چشمگیری پیدا کرده است.

اگر بخواهیم در مورد سایر معایب ارزش دفتری صحبت کنیم بایستی بگوییم که ارزش دفتری سهام یا ارزش دارایی‌ها مانند حقوق مالکیت معنوی قابل رؤیت نیست.

کدام شرکت‌ها ارزش دفتری کمتری دارند؟

معمولاً شرکت‌هایی ارزش دفتری زیادی دارند که ماشین‌آلات گسترده و ابزار‌های مالی زیادی داشته باشند.

شرکت‌های فاقد این تجهیزات معمولاً ارزش دفتری کمتری دارند. چرا که ساز و کار آن‌ها صرفاً بر اساس منابع انسانی‌شان است و از ماشین آلات و تجهیزات خاصی استفاده نمی‌کنند از این رو می‌توان از این ارزش به عنوان معیاری مقایسه‌ای در یک صنعت استفاده کرد.

چرا از ارزش دفتری به عنوان معیار مقایسه استفاده می‌شود؟

برای حل این مشکل و یا ایراد ارزش دفتری می‌توانید از میزان ارزش دفتری به عنوان معیاری مقایسه‌ای استفاده کنید. مثلاً اگر میزان ارزش دفتری یک شرکت فناوری نسبت به شرکتی دیگر بسیار پایین‌تر است، در این شرایط انجام معامله تقریباً یک فرصت محسوب می‌شود، چرا که قیمتی زیر خرید دارد و سودآور به نظر می‌رسد.

در مثال‌های مشابه این امکان وجود دارد که یک شرکت صنعتی با ابزار آلات و ماشین آلات گسترده ارزش دفتری کمتری نسبت به یک شرکت تکنولوژ‌ی محور داشته باشد. اما اگر نسبت قیمت به ارزش دفتری یک شرکت نسبت به سایر شرکت‌های دیگر که در یک زمینه صنعتی کار می‌کنند، بیشتر باشد مطمئناً ارزش دفتری شرکت مذکور بیش از ارزش واقعی‌اش قیمت‌گذاری شده است.

ارزش دفتری، خوب است اما کافی نیست

اگر چه ارزش رفتاری از منظر سنجش و ارزیابی معیاری بسیار مهم تلقی می‌شود که از آن به عنوان مبنای مشخصی برای تعیین ارزش یک شرکت استفاده می‌شود و اینکه آیا قیمت سهام شرکت پایین‌تر یا بالاتر از ارزش واقعی‌اش است، اما در زمان ارزیابی باید همه گزارش‌های مالی به دقت مطالعه شود و گزینه‌های دیگری مانند ماهیت بدهی‌ها و دارایی‌ها، سودآوری شرکت یا زیان‌ده بودن آن، نسبت بدهی به دارایی و موارد دیگر نیز مورد بررسی قرار بگیرد.

نکات معاملاتی مربوط به ارزش دفتری

به طور کلی ارزش دفتری برای آن دسته از سرمایه‌گذارانی که می‌خواهند بر اساس ارزش دارایی‌های شرکت معامله کنند، بسیار مفید است. در واقع هنگامی که ارزش دفتری یک شرکت نسبت به ارزش دفتری شرکت دیگر که هر دو در یک زمینه صنعتی کار می‌کنند پایین‌تر باشد یعنی اینکه یک فرصت خوب معامله‌ای وجود دارد و در واقع انجام این معامله سود‌آور خواهد بود.

ارزش دفتری چیست و چگونه محاسبه می شود؟

ارزش دفتری، ارزش یا بهای خالص یک دارایی است که در ترازنامه‌ شرکت ثبت می‌شود و از طریق کم کردن هرگونه هزینه‌ استهلاک انباشته از قیمت خرید یا بهای تاریخی یک دارایی محاسبه می‌شود. در حقیقت، ارزش دفتری معیاری کلیدی است که سرمایه گذاران برای اندازه‌گیری ارزش سهام از آن استفاده می‌کنند. در این مقاله از خانه سرمایه به بررسی ارزش دفتری می‌پردازیم.

ارزش دفتری چگونه محاسبه می‌شود؟

به زبان ساده‌تر می‌توان ارزش دفتری یک شرکت را این‌گونه تعریف کرد: «ارزش کل دارایی‌های شرکت منهای بدهی‌هایی که دارد.» معمولا این ارزش بر مبنای هر سهم بیان می‌شود و اگر مبلغ حقوق صاحبان سهام شرکت را بر تعداد سهام تقسیم کنیم، عدد حاصل بیانگر ارزش دفتری هر سهم خواهد بود. اجازه دهید با یک مثال، این موضوع را روشن‌تر کنیم. تصور کنید که شما برای شرکت خود یک دستگاه به ارزش ۱۰۰،۰۰۰،۰۰۰ تومان خریدید. علاوه بر این، ۲۰،۰۰۰،۰۰۰ تومان اضافی هم برای گسترش ظرفیت تولید آن دستگاه هزینه کرده‌اید. از آن زمان تاکنون ۵۰،۰۰۰،۰۰۰ تومان هزینه‌ استهلاک انباشته‌ این دستگاه و ۲۵،۰۰۰،۰۰۰ تومان هزینه‌ تعمیر ایرادهای آن برآورد شده است. درنتیجه ارزش دفتری این دستگاه ۴۵،۰۰۰،۰۰۰ تومان خواهد بود.

(۵۰،۰۰۰،۰۰۰+۲۵،۰۰۰،۰۰۰) – (۱۰۰،۰۰۰،۰۰۰+۲۰،۰۰۰،۰۰۰۰) =۴۵،۰۰۰،۰۰۰ تومان

چرا ارزش دفتری مفید است؟

مزیت اصلی استفاده از ارزش دفتری به‌عنوان مبنایی برای ارزیابی یک شرکت این است که هیچ‌گونه استنباط شخصی در محاسبه آن دخیل نمی‌شود. هنگامی‌ که دارایی را خریداری می‌کنید، هزینه‌ خرید آن برای ثبت ارزش آن دارایی وارد ترازنامه می‌شود. با گذشت زمان، آن دارایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به‌ تدریج هزینه‌ استهلاک، ارزش ثبت شده دارایی در ترازنامه را کاهش می‌دهد. اگرچه روش‌های محاسبه‌ استهلاک معمولا افت واقعی ارزش دارایی در طول زمان را نشان نمی‌دهند، اما این تخمین، دیدگاه نسبتاً دقیقی از ارزش فعلی دارایی به شما ارائه می‌دهد. سرمایه‌گذارانی که معاملات سهامشان را بر مبنای ارزش یک شرکت انجام می‌دهند به رقم این ارزش توجه زیادی می‌کنند. اگر ارزش یک سهام کم‌تر از مبلغ ارزش دفتری‌اش باشد، معمولا سرمایه گذاران آن را به چشم فرصتی برای خرید زیر قیمت یک دارایی می‌بینند. خطر بالقوه این است که اگر ارزش دارایی‌ها در برگه‌ ترازنامه با دست‌کاری رقم بالاتری ثبت شده باشد، مبلغ ارزش آن کاملا قابل توجیه است و درنتیجه قیمت سهام معامله را نشان نمی‌دهد.

ارزش دفتری چه ایرادهایی دارد؟

یکی از مشکلات عمده ارزش دفتری، این است که ارزش دارایی‌های نامشهود مانند حقوق مالکیت معنوی را به‌ درستی نشان نمی‌دهد. شرکت‌هایی که ماشین آلات یا ابزارهای مالی زیادی دارند، معمولاً ارزش دفتری بالایی دارند. در مقابل، شرکت‌های معاملاتی، خدماتی یا طراحی ممکن است ارزش دفتری کم یا ناچیزی داشته باشند. چون سرمایه‌ آن‌ها افرادی هستند که در آنجا کار می‌کنند و تجهیزاتشان ممکن است بهای زیادی برایشان نداشته باشد. استفاده از این ارزش در ارزیابی‌ها برای گروه دوم خیلی مفید نیست اما برای گروه اول، معیاری مهم است که بسیاری از سرمایه گذاران آن را در نظر می‌گیرند. برای حل این مشکل می‌توانید از ارزش دفتری به‌ عنوان « معیاری مقایسه‌ای در یک صنعت مشخص» استفاده کنید. مثلا اگر نسبت قیمت به ارزش دفتری یک شرکت فناوری از شرکتی دیگر بسیار پایین‌تر باشد، ممکن است این یک معامله تقریبا زیر قیمت و سودآور به نظر برسد. در نمونه‌های مشابه، این امکان وجود دارد که یک شرکت صنعتی ارزش دفتری چگونه محاسبه می‌شود؟ که به‌شدت به دارایی‌هایش وابسته است، ارزش دفتری کمتری نسبت به یک شرکت تکنولوژی محور داشته باشد. اما اگر نسبت قیمت به ارزش دفتری آن شرکت، بیشتر از سایر شرکت‌های موجود در همان بخش از صنعت باشد، ممکن است بیش از ارزش واقعی‌اش قیمت‌گذاری شده باشد. کاستی دیگر ارزش دفتری این است که ارزش دارایی‌های شرکت در ترازنامه به‌روز نیستند و قیمت دارایی‌ها ممکن است در زمان محاسبه، تغییر چشم‌گیری پیدا کرده باشند.

ارزش دفتری، خوب است اما کافی نیست

ارزش دفتری از منظر ارزیابی، معیاری مهم تلقی می‌شود که از آن به‌طور گسترده‌ای برای تعیین ارزش یک شرکت و اینکه آیا قیمت سهام آن بالاتر یا پایین‌تر از ارزش واقعی‌اش است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما به طور طبیعی در زمان ارزیابی، باید همه‌ گزارش‌های مالی به‌دقت مطالعه شوند و گزینه‌های دیگری نیز در کنار این ارزش مانند ماهیت دارایی‌ها و بدهی‌ها، اینکه آیا شرکت در حال حاضر سودآور است یا زیان ده، نسبت بدهی به دارایی و غیره نیز مورد بررسی قرار بگیرند.

ارزش دفتری چیست و چه تفاوتی با ارزش بازار دارد؟

ازرش دفتری نحوه ارزیابی وضعیت مالی یک کسب و کار یک مهارت ضروری است که هم برای حسابداران و هم برای سرمایه گذاران بالقوه از اهمیت خاصی برخوردار است. ارزش دفتری و ارزش بازار دو روش متفاوت برای سنجش ارزش یک شرکت هستند. سرمایه گذارانی که سعی در تعیین ارزش سهام یک شرکت دارند تا ببینند آیا ارزش سرمایه گذاری و خرید دارد یا خیر، باید این دو روش را با هم استفاده کنند. تمایز بین ارزش دفتری و مفاهیم مشابه مانند ارزش بازار و ارزش انتقالی بسیار مهم است. در این مطلب با مفهوم ارزش دفـتری و ارزش بازار بیشتر آشنا می‌شویم و نحوه محاسبه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

فهرست مطالب

ارزش دفتری چیست؟

ارزش دفتری (Book Value) به ارزش دارایی ثبت شده در ترازنامه اشاره دارد – یعنی ارزش دارایی‌ها پس از حسابداری برای استهلاک انباشته. یکی از راه های ارزیابی یک کسب و کار، تجزیه و تحلیل ارزش دفـتری دارایی‌های آن است. هر کسب و کاری دارای چندین دارایی است. بنابراین، هر کسب و کار و شرکتی دارای ارزش دفـتری است که نشان دهنده ارزش جاری دارایی‌های آن منهای دیون یا بدهی‌های معوقه آن است. به عبارت دیگر، ارزش دفتری یک کسب و کار، کل مقدار پولی است که یک شرکت در صورت انحلال بدون فروش هیچ دارایی با ضرر، تولید می‌کند.

ارزش دفتری نام خود را از زبان حسابداری می‌گیرد که در آن ترازنامه به عنوان “دفتر” یک شرکت شناخته می‌شود. در واقع زمانی حسابداری را دفترداری می‌نامیدند. بنابراین، ارزش دفتری را می‌توان با ارزش حسابداری یکسان دانست.

هنگامی که یک شرکت منحل می‌شود، پول بین سهامداران آن توزیع می‌گردد. وقتی سرمایه‌گذار سهام یک شرکت را خریداری می‌کند، اساساً بخشی از آن شرکت و در نتیجه ارزش دفـتری آن شرکت را می‌خرد. به همین دلیل، ارزش دفتری را می‌توان «حقوق صاحبان سهام» نیز نامید و برای تک تک سهام قابل محاسبه است. ارزش دفتـری یک سهم “ارزش دفتری هر سهم (BVPS)” نامیده می‌شود.

ارزش دفتری ارزش حقوق صاحبان سهام شرکت است که در صورت‌های مالی آن گزارش شده است. رقم ارزش دفـتری معمولاً در رابطه با ارزش سهام شرکت (سرمایه بازار) مشاهده می‌شود و با گرفتن ارزش کل دارایی‌های شرکت و کسر هر یک از بدهی‌هایی که شرکت هنوز بدهکار است تعیین می‌شود.

در ترازنامه شرکت‌ها، استهلاک نیز در ارزش دفـتری دارایی‌ها درج می‌شود. در ترازنامه سعی می‌شود ارزش دفتری را با ارزش واقعی شرکت مطابقت دهند. ارزش دفتری معمولاً به ازای هر سهم نشان داده می‌شود و با تقسیم تمام حقوق صاحبان سهام بر تعداد سهام عادی موجود در بازار تعیین می‌شود.

فرض کنید کل دارایی یک شرکت 20 میلیارد تومان است که 5 میلیارد تومان آن دارایی‌های نامشهود است. همچنین فرض کنید این شرکت 8 میلیارد تومان بدهی دارد. ارزش دفـتری این شرکت 7 میلیارد تومان خواهد بود:

20 میلیارد تومان منهای 5 میلیارد تومان منهای 8 میلیارد تومان برابر است با 7 میلیارد تومان.

ارزش دفتری برای شرکت‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که دارایی‌های فیزیکی قابل توجهی دارند، مانند تولیدکنندگان و کارخانه‌هایی که ماشین آلات سنگین و تجهیزات زیادی دارند. برای شرکت‌هایی که دارایی‌هایشان عمدتاً دارایی‌های نامشهود هستند، مانند شرکت‌های فناوری اطلاعات یا دیجیتال که دارایی‌هایشان عمدتاً در مالکیت معنوی، فرمول‌ها، سیستم‌ها، الگوریتم‌ها و غیره نهفته است، ارزش دفتری به درستی کار نمی‌کند.

آیا از اهمیت ارزش دفتری اطلاع دارید؟

ارزش دفتری به لحاظ ارزش گذاری مهم تلقی می‌شود زیرا تصویری منصفانه و دقیق از ارزش یک شرکت را نشان می‌دهد. این رقم با استفاده از داده‌های تاریخی شرکت تعیین می‌شود و اصولا یک رقم ذهنی و بدون پشتوانه نیست. این بدان معناست که سرمایه گذاران و تحلیلگران بازار، درک و بینش موثق و معقولانه‌ای از ارزش واقعی یک شرکت به دست می‌آورند.

ارزش دفـتری در درجه اول برای سرمایه‌گذارانی که از استراتژی سرمایه‌گذاری ارزشی استفاده می‌کنند مهم است، زیرا آن‌ها را قادر می‌سازد تا سهام مقرون به صرفه‌تری برای سرمایه گذاری بیابند، به‌ویژه در موارد مشکوک که ارزش یک شرکت کمتر از ارزش‌ واقعی آن بیان شده و یا یک شرکت آماده رشد است و ارزش سهام آن در حال افزایش است.

سهامی که کمتر از ارزش دفتری معامله می‌شوند، اغلب به عنوان یک معامله خوب در نظر گرفته می‌شوند، زیرا پیش‌بینی می‌شود که ورق برگردد و با قیمت بالاتری معامله شوند. سرمایه‌گذارانی که بتوانند سهام یک شرکت را در حالی که هزینه‌های آن نسبت به ارزش دفـتری شرکت پایین‌تر است تصاحب کنند، در موقعیت ایده‌آلی برای کسب سود قابل‌توجه و قرار گرفتن در موقعیت تجاری خوب در آینده هستند.

ارزش دفتری به تنهایی فقط حقوق صاحبان سهام یک شرکت را بازتاب می‌دهد، یعنی چیزی که شرکت مالک آن است. برای اینکه بتوان از ارزش دفتری به عنوان یک ابزار تصمیم گیری استفاده کرد باید با ارزش بازار شرکت مقایسه شود.

از تفاوت ارزش دفتری با ارزش انتقالی چه می‌دانید؟

ارزش دفتری و ارزش انتقالی (Carrying Value) عباراتی هستند که اغلب هنگام ارزیابی دارایی‌ها به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. از نظر ریاضی، این دو عبارت یکسان هستند. با این حال، سرمایه گذاران معمولاً هنگام ارزیابی ارزش کل یک شرکت یا کسب و کار، از «ارزش دفتری» به جای «ارزش انتقالی» استفاده می‌کنند. دلیل آن در تفاوت مفهومی بین این دو واژه نهفته است.

هنگام تهیه ترازنامه، حسابداران می‌توانند از تکنیکی به نام “استهلاک در حسابداری” برای تقسیم بهای تمام شده دارایی در مدت زمانی که برای شرکت مفید است استفاده کنند. به عبارت دیگر، آن‌ها می‌توانند بهای تمام شده دارایی را در چندین دوره حسابداری حمل کنند و انتقال دهند – از این رو، ارزش انتقالی یا ارزش پولی اختصاص داده شده به آن دارایی را به ترازنامه منتقل کنند.

هنگام برخورد با دارایی های مشهود مانند تجهیزات، از نظر ریاضی، استهلاک با کاهش بها یکسان است. با این حال، این روشی مفید برای تخمین ارزش فعلی دارایی‌هایی مانند مجوزها یا اختراعات است که از نظر فنی ارزش خود را از دست نمی‌دهند و مستهلک نمی‌شوند. صرف نظر از این، ارزش دفـتری و ارزش انتقالی یک رقم مشابه را در ترازنامه توصیف می‌کنند.

ارزش بازار چیست؟

ارزش بازار (Market Value) یک دارایی قیمتی است که آن دارایی در بازار آزاد به آن قیمت فروخته می‌شود. ارزش بازار یک کسب و کار، مجموع قیمت تمام سهامی است که در دست سهامداران آن است. ارزش بـازار یک کسب و کار یا یک شرکت اغلب بالاتر از ارزش دفتری آن است زیرا برخی از عوامل مؤثر بر تقاضا برای سهام در ترازنامه آن ظاهر نمی‌شوند. به عنوان مثال، اگر مدیر عامل یک شرکت به عنوان یک تاجر معتبر و موفق شهرت یابد، ممکن است آن شرکت بیشتر از ارزش دفتری خود معامله داشته باشد. شهرت دارایی نیست که حسابداران بتوانند برای آن در ترازنامه کمیتی تعیین کنند، اما می‌توان از آن برای جذب سرمایه و سرمایه گذاران استفاده کرد.

ارزش بازار را می توان با ضرب کردن قیمت سهم در تعداد کل سهامی که در حال معامله هستند محاسبه کرد. به عنوان مثال، اگر قیمت فعلی سهام شرکت الف 105 تومان باشد و شرکت دارای 80 میلیون سهم موجود باشد، ارزش بـازار آن 8.4 میلیارد تومان است:

105 ضربدر 80 میلیون تومان برابر است با 8.4 میلیارد تومان.

ارزش بازار می‌تواند رقمی بی ثبات باشد. این عدد در طول روز تغییر می‌کند زیرا همچنان که سرمایه گذاران و معامله گران سهام را خرید و فروش می‌کنند، قیمت سهام یک شرکت دائماً در نوسان است.البته، در بیشتر موارد، این عدد تغییر شدیدی ندارد مگر در صورتی که اخبار خوب یا بد قابل توجهی در ارتباط با شرکت یا صنعتی که در آن فعالیت می‌کند اتفاق بیافتد. کل سهام موجود نیز تقریباً هرگز تغییر نمی‌کند، مگر در موارد نادری که شرکت اقدام به بازخرید سهام یا انتشار سهام بیشتر می‌کند.

تفاوت ارزش دفتری با ارزش بازار چیست؟

به طور کلی تفاوت ارزش دفتری و ارزش بازار را می‌توان در این موارد خلاصه کرد:

مقایسه ارزش دفتری با ارزش بازار

همان طور که گفتیم، مزیت اصلی ارزش دفتری و ارزش بازار این است که سرمایه گذاران می‌توانند این دو را با هم مقایسه کنند تا به ارزش واقعی سهام یا دارایی‌های یک شرکت پی ببرند و نیازی نیست از بین این دو یکی را انتخاب کرد.

اگر ارزش دفتـری بالاتر از ارزش بازار باشد، می‌تواند به معنای این باشد که سهام یک شرکت کم‌تر از ارزش واقعی آن معامله می‌شود. اگر ارزش دفتری کمتر باشد، می‌تواند به معنای این باشد که سهام شرکت بیشتر از ارزش آن قیمت دارد. بنابراین اگر ارزش دفـتری یک شرکت بالاتر از ارزش بـازار آن باشد، به این معنی است که سرمایه‌گذاران به عوامل مالی واقعی آن – قدرت عملیاتی و ترازنامه – توجه نمی‌کنند. این می‌تواند به این معنا باشد که فرصت خوبی برای خرید سهام یک شرکت است، زیرا قیمت سهام آن، زمانی که بازار به قدرت ذاتی شرکت پی ببرد، به احتمال زیاد افزایش می‌یابد.

برعکس، اگر ارزش بازار یک شرکت بالاتر از ارزش دفتری آن باشد، اغلب نشان دهنده این است که ارزش یک شرکت بیش از حد قیمت گذاری شده است و ارزش واقعی آن با ارزش درک ارزش دفتری چگونه محاسبه می‌شود؟ شده‌اش مطابقت ندارد. این زمان مناسبی برای فروش سهام یا اجتناب از خرید آن خواهد بود زیرا به احتمال زیاد اصلاحی در بازار رخ می‌دهد و باعث کاهش قیمت سهام می‌شود.

اگر ارزش بـازار یک شرکت بالاتر از ارزش دفـتری آن باشد، اما شروع به کاهش کند و در نهایت به زیر ارزش دفـتری آن برسد، می‌تواند نشان دهنده از دست دادن اعتماد سرمایه گذار به شرکت باشد که هنوز در ارزش دفتری آن لحاظ نشده است.

فرمول ارزش دفتری

برای محاسبه ارزش دفتری سه فرمول اساسی وجود دارد:

1- ارزش دفتری یک دارایی = کل هزینه – استهلاک انباشته

2- ارزش دفتری یک شرکت = دارایی ها – کل بدهی ها

3- ارزش دفتری هر سهم (BVPS) = (حقوق صاحبان سهام – سهام ممتاز) / میانگین سهام موجود

نحوه محاسبه ارزش دفتری

برای یافتن ارقام لازم برای محاسبه ارزش دفتری یک دارایی یا شرکت می‌توانید به ترازنامه آن شرکت مراجعه کنید. ترازنامه شامل بخشی برای دارایی ها (و مقدار استهلاک آن‌ها) و بخشی برای بدهی‌ها است. برای محاسبه ارزش دفتری می‌توانید این مقادیر را در فرمول مناسب جایگزین کنید.

زمانی که حسابداران یک دارایی را که قابل استهلاک نیست مستهلک ثبت می‌کنند، آن استهلاک را در ارزش دارایی در ترازنامه لحاظ می‌کنند. بنابراین، ارزش دفتری چنین دارایی با ارزش آن در ترازنامه یکسان است.

برای محاسبه ارزش دفتری هر سهم (BVPS)، حقوق صاحبان سهام شرکت (یعنی ارزش دفـتری) را بر تعداد سهام موجود تقسیم می‌کنید. شما می‌توانید تعداد سهام موجود یک شرکت را در وب‌سایت‌هایی که داده‌های موثق و قابل اعتماد بازار ارائه می‌دهند بیابید. همه شرکت‌ها سهام ممتاز ارائه نمی‌دهند، اما اگر این کار را انجام دهند، باید قبل از تقسیم، ارزش کل سهام ممتاز آن را از ارزش دفـتری کم کنید. شما می‌توانید ارزش کل سهام ممتاز یک شرکت را در بخش حقوق صاحبان سهام ترازنامه آن بیابید.

داشتن ارزش دفتری منفی به چه معناست؟

ارزش دفتری منفی به این معنی است که بدهی‌های یک شرکت بیشتر از دارایی‌های آن است. این نشان می‌دهد که یک شرکت احتمالاً ورشکسته است، اما بدان معنا نیست که این شرکت سرمایه گذاری بدی است. برای درک اینکه چرا ارزش دفتری یک شرکت منفی است، باید بیشتر تحقیق و تفحص کرد.

محدودیت های ارزش دفتری

یکی از مسائل مهم در رابطه با ارزش دفتری این است که شرکت‌ها این رقم را به صورت فصلی یا سالانه گزارش می‌کنند. تنها پس از گزارش است که یک سرمایه گذار می‌داند که چگونه در طول ماه‌ها تغییر کرده است. ارزش گذاری دفتری یک مفهوم حسابداری است، بنابراین در معرض تعدیل است. درک و ارزیابی برخی از این تعدیل‌ها، مانند استهلاک، ممکن است آسان ارزش دفتری چگونه محاسبه می‌شود؟ نباشد.

اگر شرکت در حال کاهش ارزش دارایی‌های خود بوده است، سرمایه‌گذاران ممکن است برای درک تأثیر آن به چندین سال صورت‌های مالی نیاز داشته باشند. علاوه بر این، قوانین مرتبط با استهلاک و شیوه‌های حسابداری می‌تواند مسائل دیگری را ایجاد کند. به عنوان مثال، یک شرکت ممکن است مجبور باشد ارزش بسیار بالایی را برای برخی از تجهیزات خود گزارش کند.

ارزش دفتری همیشه شامل تأثیر کامل ادعاها بر دارایی‌ها و هزینه‌های فروش آن‌ها نمی‌شود. اگر شرکت کاندید ورشکستگی باشد و حق رهن دارایی‌هایش را نیز داشته باشد، ممکن است ارزش دفتـری آن بسیار بالا باشد. علاوه بر این، اگر بستانکاران دارایی‌های شرکت را در رکود بازار با قیمت‌های بسیار بالا بفروشند، باز هم دارایی‌ها ارزش کامل خود را به دست نمی‌آورند.

ارزش بازار از چه محدودیت هایی برخوردار است؟

در حالی که ارزش بازار نشان دهنده درک بازار از ارزش گذاری یک شرکت است، ممکن است لزوما تصویر واقعی را نشان ندهد. معمولاً مشاهده می‌شود که حتی سهام‌های با سرمایه کلان نیز در طول یک روز 3 تا 5 درصد افزایش یا کاهش داشته باشند. بر اساس تحلیل تکنیکال، سهام اغلب به صورت کوتاه مدت بیش از حد خرید یا بیش از حد به فروش می‌رسد.

سرمایه گذاران بلندمدت همچنین باید مراقب افت و خیزهای شدیدی که گاه به گاه حادث شده و بر ارزش‌های بازار تأثیر می‌گذارد باشند. در واقع، ارزش بازار برای بسیاری از شرکت‌ها به دنبال سقوط بازار سهام و در طول تورم، کمتر از ارزش دفتری آن‌ها رقم می‌خورد. تکیه بر ارزش بـازار به تنهایی ممکن است بهترین روش برای ارزیابی پتانسیل یک سهام نباشد.

ارزش دفتری؛ روشی برای ارزش گذاری شرکت‌ها

ارزش دفتری و ارزش بازار دو روش برای ارزش گذاری یک شرکت هستند. ارزش دفتـری بر اساس ترازنامه شرکت است در حالی که ارزش بازار بر اساس قیمت سهام یک شرکت تعیین می‌شود که اغلب به دلیل احساسات بازار سهام دچار تغییرات و نوسانات می‌شود. سرمایه گذاران باید هنگام تصمیم گیری در مورد سرمایه گذاری از ارزش دفتری و ارزش بازار در کنار هم استفاده کنند. البته فقط نگاه کردن به ارقام کافی نیست. یک سرمایه گذار برای انتخاب آگاهانه سهام باید منطق پشت اعداد را نیز درک کند.