اگر سهامداری در مهلت مقرر فرم افزایش سرمایه را پر نکند و حق تقدم‌هایش را نفروشد، اصطلاحا گفته می‌شود از حق تقدم‌هایش استفاده نکرده است. در انتهای مهلت تعیین‌شده برای استفاده از حق تقدم‌ها، شرکت حق‌تقدم‌های استفاده‌نشده را حراج می‌کند و پس از کسر کارمزد، مبلغ حاصل را به حساب چگونه حق تقدم را به سهم تبدیل کنیم؟ سهامداران می‌ریزد.
افزایش سرمایه چیست؟ انواع افزایش سرمایه بورس + آیا در افزایش سرمایه شرکت کنیم یا نه
حتما تا به حال اصطلاح افزایش سرمایه به گوشتان خورده است و شاید هم گاهی به مجامع افزایش سرمایه دعوت شده‌اید. یکی از فرصت‌های سرمایه گذاری که افراد از آن استقبال می‌کنند شرکت کردن در مجامع افزایش سرمایه شرکت هاست. امروز در سایت رضا درخشی می‌خواهیم ببینیم در فصل مجامع که احتمال بیشتری وجود دارد شرکت‌ها پیشنهادات انواع افزایش سرمایه خود را مطرح کنند، آیا در مجامع افزایش سرمایه شرکت کنیم یا نه؟ یا اگر بهتر بخواهیم بگوییم، مجامع افزایش سرمایه در بورس مناسب چه کسانی است و به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟ اجازه بدهید ابتدا برای یادآوری، در مورد اینکه افزایش سرمایه در بورس چیست به زبان ساده توضیح مختصری بدهیم.
افزایش سرمایه بورس چیست؟
افزایش سرمایه در بورس روشی است که شرکت‌ها از طریق آن، سرمایه خود برای تامین منابع مالی و نقدینگی را افزایش چگونه حق تقدم را به سهم تبدیل کنیم؟ می‌دهند. در این روش، صاحبان شرکت‌ها سهام جدید به افراد میفروشند و در ازای آن پولی دریافت می‌کنند که به سرمایه‌ی شرکتشان افزوده می‌شود. انواع روش های افزایش سرمایه در شرکت‌ها و مجامع گوناگون متفاوت هستند. پس در ادامه به بررسی مختصر انواع افزایش سرمایه در بورس می‌پردازیم.
انواع افزایش سرمایه در بورس ایران
همان طور که می‌دانید به طور کلی ۴ نوع افزایش سرمایه در بورس ایران داریم.
۱) افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی
۲) افزایش سرمایه از سود انباشته
۳) افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران
۴) افزایش سرمایه به روش صرف سهام (که شرکت‌ها معمولاً از آن استفاده نمی‌کنند.)
قصد ما این نیست که در این آموزش، روش های افزایش سرمایه شرکت های بورسی را مفصل توضیح بدهیم، بلکه فقط می‌خواهیم به شما بگوییم که شرکت در افزایش سرمایه بورس خوب است یا بد و برای چه کسانی می‌تواند سودآور باشد و برای چه کسانی خیر. چرا که تعداد زیادی از مخاطبان می‌پرسند آیا در مجامع افزایش سرمایه بورس شرکت کنیم یا نه؟
بسیاری از افراد مفهوم افزایش سرمایه در بورس را به این معنی می‌دانند که قرار است دارایی‌شان زیاد شود، اما در اصل اینطور نیست و پیشنهاد ما برای شرکت در انواع افزایش سرمایه ها به شکل زیر است:
افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها و از محل سود انباشته
روند افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها و از محل سود انباشته تقریبا مشابه هم است. برای مثال فرض کنید، هر سهامدار تعداد ۵۰۰ سهم به قیمت هر سهم ۱۰۰۰ تومان در دست داشته است. پس از تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت و انتقال دارایی اضافه به حساب سرمایه شرکت، تعداد سهام تعلق گرفته به هر سهامدار ۱۰۰۰ عدد و با قیمت ۵۰۰ تومان می‌باشد. همانطور که مشاهده می‌کنید در این حالت تغییری در دارایی افراد ایجاد نخواهد شد.
پس پیشنهاد ما برای شرکت در این نوع افزایش سرمایه برای کسانی است که قصد نگهداری سهم را حداقل ۶ ماه به بالا دارند چون که برای افرادی که قصد نگهداری از سرمایه به صورت کوتاه مدت را دارند، نه تنها شرکت در مجمع افزایش سرمایه سودآور نیست، بلکه باعث ضرر می‌شود، زیرا ثبت افزایش سرمایه معمولا چند ماه طول می‌کشد. در واقع وقتی قیمت سهم شما کم شده اما هنوز سهام شما اضافه نشده است، شما به طور کامل نمی‌توانید از دارایی خود در کوتاه مدت استفاده کنید.
در همین مجمع، افرادی که سرمایه گذاری بلند مدت انجام داده‌اند، معمولا از این افزایش سرمایه سود می‌برند، چون بعد از اینکه قیمت سهم کم می‌شود، معمولا سهم در بلند مدت میل دارد به سمت سقف قیمت قبلی خود برود. بنابراین هر کدام از دیدگاه‌های سرمایه گذاری کوتاه مدت و سرمایه گذاری بلند مدت، مزایای مختص خود را دارند. برای اینکه بدانید اتخاذ کدام یک از این دو دیدگاه برای شما مناسب‌تر است، لازم است که دوره آموزش مقدماتی بورس را گذرانده باشید تا به درک صحیح‌تری از انواع سرمایه گذاری و سود آوری برسید.
حال شما اگر سرمایه گذاری بلندمدت کرده باشید، تعداد سهامتان زیاد شده و در بلند مدت قیمت کم شده‌ی سهمتان احتمالا به قیمت قبل خود می‌رسد. در نتیجه موفق می‌شوید که با افزایش سرمایه بورس در واقع دارایی خودتان را افزایش دهید.
اما افزایش سرمایه نوع سوم چه؟
افزایش سرمایه از آورده نقدی
افزایش سرمایه از آورده نقدی هم بدین صورت است که به ما حق تقدم تعلق می‌گیرد و به همان نسبت هم قیمت سهم کم می‌شود، اما در صورتی که بخواهیم با پرداخت ۱۰۰ تومان به ازای هر سهم حق تقدم را به سهم تبدیل کنیم، معمولا ۶ ماه تا ۸ ماه طول می‌کشد. پس این نوع افزایش سرمایه در بورس هم مناسب افرادی که کوتاه مدت کار می‌کنند نیست. زیرا با شرکت در این روش افزایش سرمایه مدت زیادی پول فرد بلوکه می‌شود.
پس افزایش سرمایه از آورده نقدی هم برای افرادی مناسب است که دید بلند مدت دارند و به افرادی با دید کمتر از ۸ ماه، شرکت در این نوع مجمع افزایش سرمایه پیشنهاد نمی‌شود.
سپاس که با ما همراه بودید. اگر سوال یا پیشنهادی دارید، در قسمت نظرات (پایین صفحه) مطرح کنید تا متخصصان ما پاسخگوی شما باشند.
حق تقدم خرید سهام چیست؟ و نحوه ی آگاهی از فرایند افزایش سرمایه
ساعد نیوز: زمانی که یک شرکت بورسی تصمیم به افزایش سرمایه می گیرد و سرمایه خود را افزایش میدهد، به نسبت درصد افزایش سرمایه، تعداد سهام آن شرکت هم افزایش می یابد.
زمانی که یک شرکت بورسی تصمیم به افزایش سرمایه می گیرد و سرمایه خود را افزایش میدهد، به نسبت درصد افزایش سرمایه، تعداد سهام آن شرکت هم افزایش می یابد. فرض کنید شرکتی ۵۰ درصد افزایش سرمایه می دهد. در نتیجه تعداد سهام آن شرکت نیز به همین نسبت افزایش پیدا می کند. حال فرض کنید شما ۱۰۰۰ سهم از این شرکت را قبل از افزایش سرمایه داشته اید. در صورتی که این شرکت افزایش سرمایه بدهد و تعداد سهام شما تغییری نکند. میزان مالکیت شما در شرکت نسبت به حالت قبل از افزایش سرمایه، کاهش پیدا می کنند. به همین دلیل، برای اینکه درصد مالکیت شما ثابت بماند، شرکت این حق را به شما می دهد که به نسبت درصد افزایش سرمایه، حق تقدم در خرید سهام جدید منتشر شده داشته باشید. در نتیجه شما به اندازه ۵۰ درصد از تعداد سهام جدیدی که داشته اید، حق تقدم سهام خواهید داشت. پس در این حالت ۵۰۰ حق تقدم خرید سهام (۵۰% از ۱۰۰۰ سهم شما) به شما تعلق خواهد گرفت.
حق تقدم خرید سهام چیست؟
حق تقدم خرید سهام که به آن Rights Offering نیز می گویند، از مواردی است که بعد از تصویب افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی به سهامداران پیشنهاد می شود. وقتی یک شرکت تصمیم می گیرد که سرمایه خود را افزایش بدهد، تعداد سهام آن شرکت تغییر می کند. یعنی متناسب با درصد افزایش سرمایه، تعداد سهام هم افزایش می یابد. برای مثال اگر قبل از افزایش سرمایه شرکت ۱۰،۰۰۰،۰۰۰ سهم داشت و قصد افزایش سرمایه ۷۰ درصدی را داشت، تعداد سهامش نیز ۷۰ درصد افزایش خواهد یافت. یعنی ۷ میلیون سهم جدید به شرکت اضافه می شود و تعداد کل سهام شرکت ۱۷ میلیون خواهد شد.
وقتی سهام شرکت بیشتر از مقدار قبل به همه سرمایه گذاران فروخته شود، درصد مالکیت سهامداران گذشته تغییر خواهد کرد. طبق قانون تجارت، جهت حفظ منافع سهامداران، شرکت ابتدا باید سهام جدید خودش را به سهامداران فعلی عرضه کند. این کار در قالب ارائه یک حق به سهامداران انجام می شود که به آن حق تقدم می گویند. به سهامداران نیز متناسب با افزایش سرمایه حق تقدم جدید تعلق خواهد گرفت. مثلا اگر شما ۱۰۰۰ سهم از این شرکت داشتید، به شما ۷۰۰ حق تقدم جدید تعلق خواهد گرفت، که می توانید تصمیم بگیرید با آن ها چه کنید. می توانید آن ها را بفروشید و یا طبق قوانین، صبر کنید تا به سهام عادی تبدیل شوند. این حق ها قابلیت تبدیل به سهام عادی شرکت را دارند.
چگونه حق تقدم را به سهم تبدیل کنیم؟
شما باید برای هر گواهی مبلغی معادل با ارزش اسمی، سهم پرداخت نمایید که در ایران ارزش اسمی هر سهم در حال حاضر ۱۰۰۰ ریال است. در نهایت به ازای هر گواهی + ۱۰۰۰ ریالی که برای آن پرداخت کردید یک سهم به شما تعلق می گیرد.اگر در زمان تعیین شده ۱۰۰۰ ریال را پرداخت کردید، افزایش سرمایه شرکت نزد سازمان بورس ثبت خواهد شد، که بعد از آن حق تقدم های شما به صورت اتوماتیک تبدیل به سهام عادی خواهد شد. البته این پروسه زمانبر است و معمولا بین ۳ تا ۶ ماه طول می کشد.
توجه داشته باشید اگر سهامداران تمایلی به شرکت کردن در افزایش سرمایه شرکت را نداشته باشند میتوانند حق تقدم خود را در بازار بورس بفروشند.و یا اگر مهلت تعیین شده برای تبدیل حق تقدم به سهام گذشته باشد، برای سهامدارانی که اقدامی نکرده اند شرکت اقدام به فروش سهام با قیمت روز می کند و اختلاف بین قیمت بازار و ارزش اسمی سهام را به حساب سهامدار واریز خواهد کرد.
نحوه آگاهی از فرایند افزایش سرمایه و ارائه حق تقدم
اطلاعات مربوط به افزایش سرمایه و صدور گواهی حق تقدم خرید سهام در سایت codal به ترتیب درج می شود. برای مثال شرکت سیمان هرمزگان برای افزایش سرمایه ابتدا مدارک و مستندات درخواست افزایش سرمایه شرکت را روی سایت کدال منتشر کرد.سپس اطلاعیه دریافت گواهینامه حق تقدم خرید سهام شرکت را جهت آگاهی سهامداران روی سایت خود شرکت قرار داد. بعد از انتشار این خبر، مهلت استفاده از حق تقدم خرید سهام روی سایت کدال قرار گرفت. در این آگهی مهلت دریافت گواهینامه و استفاده از حق تقدم و همچنین شماره حساب برای واریز مبالغ نیز مشخص شد.
بعد از اتمام مهلت مقرر توسط شرکت که معمولا یک دوره ۶۰ روزه است، افراد دیگر نمی توانند از حق تقدم خود استفاده کنند و یا آن را به دیگری انتقال دهند. مگر این که این دوره توسط شرکت تمدید شود.تمامی اخبار مربوط به حق تقدم و تمدید زمان آن روی سایت اصلی خود شرکت و سایت کدال گذاشته می شود. علاوه بر این دو سایت، در گواهینامه حق تقدم خرید سهام نیز اطلاعات مربوط به افزایش سرمایه، مهلت استفاده از حق تقدم و. ذکر می شود.
برای مشاهده و با خبر شدن از حق تقدم های در حال معامله، به طور روزانه می توانید به سایت fipiran نیز مراجعه کنید.
نماد حق تقدم سهام چیست؟
بعد از برگزار کردن مجمع شرکت یک نماد حق تقدم در بازار به آن شرکت اختصاص داده می شود تا سهامداران بتوانند از طریق آن نماد، حق تقدم های خود را بفروشند.بطور مثال اگر شرکت ایران خودرو با نماد خودرو به افزایش سرمایه بپردازد، نماد حق تقدم آن خوروح می شود.
آیا نماد حق تقدم همیشه قابلیت خرید و فروش دارد؟
در جواب به این سوال “آیا نماد حق تقدم همیشه قابلیت خرید و فروش دارد؟” باید بگویم که خیر، نماد حق تقدم یک شرکت بورسی تنها در مدت زمان مشخصی قابلیت خرید و فروش خواهد داشت، نه همیشه.
دامنه نوسان حق تقدم
در جدول بالا می بینید که دامنه نوسان حق تقدم از دامنه نوسان خود سهم بیشتر است. حق تقدم این سهام می تواند بین منفی و مثبت ۱۰ درصد نوسان کند، یعنی دامنه نوسان این حق تقدم ها دو برابر دامنه نوسان خود سهام است. به خاطر دامنه نوسان زیاد این حق تقدم ها عده ای از افراد به قصد نوسان گیری وارد این حق تقدم ها می شوند. اما باید به این نکته توجه کرد که بالا بودن دامنه نوسان منجر به افزایش ریسک حق تقدم ها نیز می شود. به عبارت دیگر طی یک روز، یک گواهی تقدم می تواند تا ۲۰ درصد نیز نوسان کند.
مهلت استفاده از حق تقدم
همان طور که در عکس بالا دیده می شود، حق تقدم سهم سیمان هرمزگان وضعیت ممنوع-متوقف دارد. دلیل این وضعیت چیست؟همان طور که در بالاتر اشاره شد سهامداران تنها طی تاریخ مشخص شده می توانند از این حق استفاده کنند و یا آن را بفروشند. اکنون که من مشغول نوشتن این مقاله هستم، مهلت استفاده از چگونه حق تقدم را به سهم تبدیل کنیم؟ چگونه حق تقدم را به سهم تبدیل کنیم؟ حق تقدم و معامله آن تمام شده است. برای همین است که نماد در وضعیت ممنوع متوقف قرار دارد.حق تقدم های استفاده نشده توسط شرکت فروخته می شوند و سهام دار می تواند وجه آن را از امور سهام شرکت درخواست کند. رویه پرداخت این وجه، برای هر شرکت متفاوت است.
همه چیز درباره حق تقدم در بورس
سهامدارانی که در بازار بورس فعالیت می‌کنند، با مفاهیم و اصطلاحات زیادی سر و کار دارند که موضوع «حق‌تقدم» یکی از آن‌هاست. حق تقدم در برابر افزایش سرمایه شرکت‌ها و نمادها انجام می‌شود. ممکن است افرادی که به تازگی معاملات بورس را آغاز کرده‌اند، موضوع حق تقدم برای ایشان جای سؤال داشته باشد. به همین خاطر بر آن شدیم تا در این مطلب این مفهوم را به‌صورت مفصل بررسی کنیم و ببینیم در چه شرایطی از حق‌تقدم برخوردار و چه زمان از آن محروم می‌شویم. اگر این مورد، کنجاوی شما را نیز برانگیخته است، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
حق تقدم چیست؟
هر شرکتی در طول دوران فعالیت خود، از راه‌های مختلف به افزایش سرمایه می‌پردازد. هر شرکتی که بخواهد فعالیت‌های خود را گسترش داده یا واحدهای جدیدی را به مجموعه خود اضافه کند، به راه‌های مختلفی متوصل می‌شود تا سرمایه خود را افزایش دهد. در بین انواع روش‌های موجود، رایج‌ترین آن‌ها، افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات است. هر شرکتی که با این روش افزایش سرمایه بدهد، مقدار سهام آن شرکت بیشتر می‌شود و این سهام بیشتر باید به سهامداران واگذار شود. افرادی که در زمان افزایش سرمایه، سهامدار این شرکت باشند، نسبت به دیگر افراد از اولویت بالاتری برای دریافت آن سهام برخوردارند. این اولویت را حق تقدم سهام در بورس می‌گویند.
قیمت سهام حق تقدم
سهام افزایشی یک شرکت با قیمت اسمی سهام که در ایران برابر با 100 تومان است، ارائه می‌شود. این مبلغ پایین‌تر از مبلغ سهام در بازار بورس است که باید توسط سهامداران شرکت پرداخت شود. اما هرکس که به‌صورت غیرمستقیم سهام افزایشی را خریداری کند، باید علاوه بر قیمت خود سهم، نرخ اسمی آن را نیز پرداخت کند تا سهام حق‌تقدم وی به سهام عادی تبدیل شوند و در پرتفوی قرار بگیرند!
سهام حق تقدم چگونه توزیع می‌شود؟
فرض کنید شما سهامدار یک شرکت خاص در بورس هستید و آن شرکت سرمایه خود را از محل آورده نقدی و مطالبات، افزایش میدهد. حالا شما که در زمان افزایش سرمایه، سهامدار شرکت بوده‌اید، حق تقدم آن شرکت به شما نیز تعلق می‌گیرد. آنگاه از طرف آن شرکت یک سری برگه‌ها، تحت عنوان «برگه حق‌تقدم» برای شما ارسال می‌شود که شما به واسطه آن برگه‌ها می‌توانید در ازای هر سهم بیشتر، قیمت سهمی آن، یعنی 100 تومان را واریز کنید تا سهام اضافه در پرتفوی شما قرار بگیرد.
بنابراین برای اینکه سهام حق تقدم به سهام عادی تبدیل شود، باید برگه‌های حق تقدم را از طریق ایمیل، فکس، پست یا …. برای شرکت ارسال کنید. شرکت نیز تمام اطلاعات را در سایت کدال منتشر خواهد کرد.
اگر از برگه سهام حق تقدم خود استفاده نکنیم، چه اتفاقی می‌اُفتد؟
در مثال فوق، ممکن است شما علاقه‌ای به افزایش سهام خود و استفاده از حق تقدم‌تان نداشته باشید. در چنین شرایطی می‌تواند برگه‌های حق تقدم خود را مانند سهام عادی شرکت به فروش برسانید. در این‌صورت، سایر افرادی که در زمان افزایش سرمایه، سهامدار شرکت مزبور نبوده‌اند نیز میتوانند از طریق برگه‌های حق تقدم خریداری شده، سهام آن شرکت را خریداری کنند و سهامدار آن شوند.
اگر از برگه حق تقدم سهام خود استفاده نکنید و آن را به فروش هم نرسانید، چنین برگه‌هایی تحت عنوان «برگه‌های استفاده نشده» توسط خود شرکت حراج شده و به فروش می‌رسد. سود ناشی از فروش این برگه‌ها نیز به حساب شمایی که از برگه حق تقدم‌تان استفاده نکرده‌اید، واریز خواهد شد.
تا چه زمانی می‌توان از برگه حق تقدم استفاده کرد؟
استفاده مستقیم سهامدار از برگه‌های حق‌تقدم و همچنین فروش آن در زمان محدودی انجام می‌شود. معمولاً این زمان نیز از 60 روز بیشتر نمی‌شود. بنابراین فرصت استفاده از هر سهام حق تقدمی که ارائه می‌شود، کاملاً مشخص است و افراد میتوانند در زمان اعلام شده از برگه‌های حق‌تقدم خود استفاده کرده یا آن را به فروش برسانند.
نماد حق تقدم چیست؟
هر شرکتی که در بورس حضور دارد، با یک نماد خاص شناخته می‌شود. برای مثال، سهام شرکت ایران خودرو با نماد «خودرو» در بورس شناخته می‌شود. اما وقتی در آخر نمادها، حرف «ح» وجود داشته باشد، آن نماد به معنای نماد حق تقدم سهام اصلی آن شرکت است. برای مثال، نماد «خودروح»، همان نماد حق تقدم شرکت ایران خودرو است و نماد «فولادح» نماد حق تقدم شرکت فولاد مبارکه اصفهان است.
پس هرگاه در آخر هر نماد بورسی، حرف «ح» را مشاهده کردید، بدانید که این نماد حق تقدم سهم اصلی است و در خرید آن دقت کافی را داشته باشید تا به اشتباه دچار نشوید.
دامنه نوسان سهام حق تقدم چقدر است؟
دامنه نوسان سهامی که با حق‌تقدم ارائه می‌شوند، بیشتر از سهام عادی بورس است. به طوری که سهام حق‌تقدم در روز میتوانند 10 درصد زیان یا 10 درصد سود کنند. بنابراین هرگاه تصمیم گرفتید تا چنین سهامی را خریداری کنید، ضمن بررسی دیگر فاکتورهای سودده برای چنین سهم‌هایی، دامنه نوسان آن را نیز در نظر بگیرید.
زمان خرید سهام حق تقدم
برخی از معامله‌گران مبتدی، به محض ارائه شدن سهام حق‌تقدم توسط شرکت‌ها، اقدام به خرید چنین سهامی می‌کنند، بدون اینکه در مورد آن تحلیل کرده یا اطلاعات کافی در مورد شرکت ارائه دهنده‌ی آن داشته باشند. در واقع برخی از افراد تصور می‌کنند که چنین سهامی نیز مانند سهام عرضه اولیه، صد در صد سودده هستند، اما سودده بودن سهام حق‌تقدم، معمولاً مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا روند صعودی قابل توجهی را تجربه کند. حتی اگر بین قیمت ارائه شده سهام در برگه حق تقدم و قیمت آن در بورس، تفاوت قیمت بالایی وجود داشته باشد، باز هم بهتر است قبل از خرید، تحلیل‌های لازم را انجام داده باشید.
ممکن است قیمت یک سهم در بازار 1200 تومان باشد و در برگه‌های حق‌تقدم با قیمت 900 تومان به فروش برسد. حالا اگر فردی این سهام را خریداری کرده و 100 تومان اسمی آن را نیز پرداخت کند، در کل قیمت هر سهم برای وی 1000 تومان تمام خواهد شد. اگرچه چنین سهامی هنوز هم در بورس با سود همراه هستند، اما برای دریافت سود بیشتر، باید حداقل یک دید میان‌مدت 6 ماهه نسبت به آن داشته باشید.
سخن نهایی
حق‌تقدم سهام به آن دسته از سهامدارانی تعلق می‌گیرد که در زمان افزایش سرمایه شرکت، سهام آن را در پرتفوی خود داشته‌اند. چنین افرادی برای دریافت سهام حق‌تقدم خود، فقط باید قیمت اسمی آن را پرداخت کنند. این در حالی است که اگر فردی سهام حق تقدم را از سهامدار شرکت خریداری کند، باید قیمت آن سهام را همراه با قیمت اسمی آن پرداخت نماید! (در این مورد دقت کافی را داشته باشید، چراکه برخی از معامله‌گران مبتدی به اشتباه تصور می‌کنند که برای خرید از سهامدارن نیز فقط پرداخت قیمت اسمی کفایت می‌کند)
سهام حق‌تقدم در صورتی ارائه می‌شود که افزایش سرمایه شرکت‌ها از روش «محل آورده نقدی و مطالبات» صورت گرفته باشد. در غیر این صورت، اگر افزایش سرمایه با روش دیگری صورت گرفته باشد، سهام افزایشی با روش‌های دیگری در بین سهامداران تقسیم خواهد شد. برای موفقیت در این بازار باید آموزش‌های بورس را به صورت مداوم و پیاپی دنبال کنید تا از نتیجه فعالیت در این بازار راضی باشید.
حق تقدم چیست؟ و چگونه می توان آن را به سهم تبدیل کرد؟
حق تقدم چیست؟ و چگونه می توان آن را به سهم تبدیل کرد؟ زمانی که یک شرکت بورسی تصمیم به افزایش سرمایه می گیرد و سرمایه خود را افزایش میدهد، به نسبت درصد افزایش سرمایه، تعداد سهام آن شرکت هم افزایش می یابد.
به منظور حفظ منافع سهامداران فعلی شرکت قانونی وضع شده که بر اساس قانون تجارت در صورتی که یک شرکت سهام جدیدی برای فروش منتشر کند، سهامداران فعلی در خرید این سهام جدید اولویت دارند. که به این اولویت در خرید سهام نسبت به سهامداران جدید، حق تقدم خرید سهام گفته می شود.
سهامداران شرکت های بورسی در مدت زمان افزایش سرمایه شرکت در مقایسه با بقیه سرمایه گذاران از اولویت برخوردارند، به این اولویت حق تقدم خرید سهام می گویند که از ریسک بالایی برخوردار است و دامنه نوسانات آن ۲ برابر سهام عادی می باشد.
بطور مثال اگر شرکت آلفا بعد از برگزاری مجمع عمومی فوق العاده تصمیم به افزایش سرمایه ۲۰% بگیرد، و شما دارای ۱۰۰۰ سهم از شرکت آلفا باشید، شما حق تقدم خرید ۲۰۰ سهم جدید به قیمت اسمی ۱۰۰۰ ریال را دارید. (۲۰۰=۲۰%×۱۰۰۰)
نماد حق تقدم سهام چیست؟
بعد از برگزار کردن مجمع شرکت یک نماد حق تقدم در بازار به آن شرکت اختصاص داده می شود تا سهامداران بتوانند از طریق آن نماد، حق تقدم های خود را بفروشند. بطور مثال اگر شرکت ایران خودرو با نماد خودرو به افزایش سرمایه بپردازد، نماد حق تقدم آن خوروح می شود.
نماد حق تقدم یک شرکت بورسی تنها در مدت زمان مشخصی قابلیت خرید و فروش خواهد داشت، نه همیشه.
براساس قوانین بورسی این بازه زمانی نباید کمتر از ۶۰ روز باشد و در صورتی بیشتر خواهد شد که این مدت زمان تمدید شود. در این دوره ۶۰ روزه افرادی که تمایلی به شرکت در افزایش سرمایه را ندارند حق خود را میفروشند و اشخاصی هم که در مجمع سهامداران نیستند می توانند این حق تقدم ها را خریداری نمایند.
اشخاصی که بعدا این حق تقدم سهام را خریداری نمایند، باید مبلغ اسمی سهم را به حساب شرکت واریز نمایند تا تبدیل به سهم عادی شود. البته خیلی از اشخاص هم این حق ها را مثل سهام عادی خرید و فروش می کنند و از نوسانات آن سود می برند.
نحوه تبدیل حق تقدم به سهم
چگونه حق تقدم را به سهم تبدیل کنیم؟ شما بایستی برای هر گواهی مبلغی معادل با ارزش اسمی، سهم به شرکت بپردازید که در ایران ارزش اسمی هر سهم امروزه ۱۰۰ تومان در نظر گرفته شده است تا در نهایت به ازای هر گواهی ۱۰۰ تومانی که برای آن پرداخت کردید یک سهم به شما اختصاص داده شود. چنانچه در زمان مشخص شده، ۱۰۰ تومان را بپردازید، افزایش سرمایه شرکت نزد سازمان بورس ثبت می شود، که پس از آن (حدود ۵ الی ۶ ماه بعد) حق تقدم های شما به شکل اتوماتیک تبدیل به سهام عادی می شوند.
البته همانطور که اشاره کوچکی داشتیم، فرآیند تبدیل حق تقدم به سهم زمانبر است و اغلب بین ۳ الی ۶ ماه به طول می انجامد. این را در نظر داشته باشید که چنانچه سهامداران تمایلی به شرکت کردن در افزایش سرمایه شرکت را نداشته باشند، قادرند حق تقدم خود را در بازار بورس به فروش برسانند و یا چنانچه مدت زمان تعیین شده برای تبدیل حق تقدم به سهام گذشته باشد (۶۰ روز)، برای آن دسته از سهامدارانی که اقدامی انجام نداده اند، شرکت خود به فروش سهام با قیمت روز اقدام خواهد کرد و اختلاف بین قیمت بازار و ارزش اسمی سهام را به چگونه حق تقدم را به سهم تبدیل کنیم؟ حساب سهامدار واریز خواهد کرد و یا به حساب بورسی آن ها پرداخت خواهد کرد.
حق تقدم استفاده نشده یعنی چه؟
اگر شخصی فرم شرکت در افزایش سرمایه را تکمیل نکند و حق تقدم خود را در مدت زمان تعیین شده نفروشد، به این حق تقدم ها، حق تقدم استفاده نشده می گویند که شرکت حق تقدم استفاده نشده را به روش حراج و از طریق آگهی ها می فروشد و مبلغ کارمزد فروش را از آن مبلغ کم کرده و باقیمانده آن را به حساب سهامداران واریز می نماید.
دامنه نوسان در حق تقدم
دامنه نوسان برای خرید و فروش نماد حق تقدم شرکت‌ها ۲ برابر دامنه نوسان سهام عادی است؛ یعنی یک نماد حق تقدم در طول روز می تواند مثبت ۱۰ درصد و منفی ۱۰ در صد نسبت به قیمت پایانی روز گذشته نوسان داشته باشد. پس افرادی که آن را خرید و فروش می کنند باید با این علم که ریسک این کار بیشتر از خرید و فروش سهام عادی است، این کار را انجام بدهند. چرا که در این حالت در طول روز در بیشترین حالت می تواند حدود ۲۰ درصد نوسان داشته باشد. در صورتی که این دامنه نوسان برای سهام عادی نزدیک به ۱۰ درصد است.
نحوه فروش حق تقدم سهم در بورس چگونه است؟
از آنجایی که ممکن است تعدادی از سهامداران تمایلی به شرکت در افزایش سرمایه نداشته باشند، بایستی امکانی برای عدم شرکت آن ها در افزایش سرمایه اتخاذ شود، از همین روی پس از برگزاری مجمع شرکت، یک نماد حق تقدم نیز در بازار برای آن شرکت باز خواهد شد تا سهامداران قادر باشند به وسیله آن نماد، حق های خود را بفروشند؛ به عنوان مثال چنانچه شرکت ایران خودرو با نماد خودرو افزایش سرمایه دهد، نماد حق تقدم آن خوروح است و به صورت جداگانه از سهم خودرو خرید و فروش خواهد شد.
معایب حق تقدم سهام چیست؟
فرایند پذیره نویسی عرضه حق تقدم زمانبر می باشد و اگر این احتمال رخ دهد که جهت قیمت در بازار تغییر کند و از صعودی به نزولی تبدیل شود زیان سنگینی را به سهامداران خود تحمیل خواهد کرد.
اگر سهامداران از پذیره‌نویسی حق تقدم خبردار نشوند و یا به دلیل ناتوانی مالی در پذیره‌نویسی شرکت نکنند، در اکثر مواقع به ضرر آن‌ها تمام می‌شود.
مزایای عرضه حق تقدم
الف- مزایای عرضه حق تقدم برای سهامداران
انتشار سهام جدید به قیمت پایین، قیمت بازار سهام را کاهش میدهد. اما اگر سهامداران حق خرید خود را استفاده کنند، زیانی از این لحاظ به آن‌ها وارد نمی‌شود.
حق تقدم باعث حفظ تأثیرگذاری سهامداران فعلی بر روی مدیریت و تصمیمات شرکت، از طریق حق رأی در مجامع می‌شود.
ب- مزایای عرضه حق تقدم برای شرکت
عرضه حق تقدم باعث کاهش قیمت و درنتیجه موجب افزایش تقاضا برای سهام شرکت می‌شود.
به علت پایین بودن قیمت خرید حق تقدم، سهامداران از این قیمت استقبال کرده چگونه حق تقدم را به سهم تبدیل کنیم؟ چگونه حق تقدم را به سهم تبدیل کنیم؟ و باعث جذب سرمایه بیشتری برای شرکت می‌شود.
انتشار حق تقدم، باعث کاهش نسبت اهرمی و افزایش ظرفیت استقراض شرکت می‌شود.
تامین مالی از طریق فروش حق تقدم نسبت به فروش سهام عادی، هزینه بسیار کمتری دارد.
🎥 فروش حق تقدم چیست؟
مطابق با قانون تجارت، زمانی که یک شرکت قصد افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران داشته باشد، اولویت شرکت در افزایش سرمایه با سهامداران فعلی شرکت است. از همین رو، در این روش افزایش سرمایه، شرکت اوراقی را تحت عنوان “حق تقدم خرید سهام” منتشر می‌کند. سپس با توجه به درصد مالکیت هر یک از سهامداران و نیز درصد افزایش سرمایه، تعداد مشخصی حق تقدم در اختیار سهامداران قرار میدهد.
آشنایی با حق تقدم خرید سهم، موضوع بسیار مهمی در آموزش بورس است. بنابراین همه فعالان بازار سرمایه فارغ از اینکه از کدام روش تحلیلی (مانند تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال یا تابلو خوانی) برای خرید و فروش سهم استفاده می‌کنند، باید از جزئیات آن باخبر باشند.
بعد از تصمیم‌گیری مجمع در خصوص افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران، حق تقدم به سبد دارایی یا پرتفوی سهامداران اضافه خواهد شد. نماد حق تقدم یک سهم، از اضافه شدن حرف “ح” در انتهای نماد اصلی ساخته می‌شود. مثلا نماد “افقح” در واقع نماد مربوط به حق تقدم خرید سهام “افق” است. یا مثلا “دالبرح” نماد مربوط به حق تقدم خرید سهام “دالبر” است. تعداد حق تقدمی که به سهامداران تخصیص پیدا می‌کند، با توجه به درصد افزایش سرمایه و نیز تعداد فعلی سهام وی مشخص می‌شود.
به عنوان مثال، فرض کنید شرکتی قصد داشته باشد از این طریق ۱۰۰ درصد افزایش سرمایه بدهد. در این صورت، به تعداد سهام هر سهامدار، به وی حق تقدم تخصیص پیدا می‌کند. یعنی اگر سهامداری، هزار سهم داشته باشد، هزار حق تقدم نیز به دارایی او اضافه می‌شود. یا اگر شرکت قصد افزایش سرمایه ۵۰ درصدی داشته باشد، به این سهامدار ۵۰۰ سهم حق تقدم اختصاص می‌یابد.
نماد حق تقدم چیست؟ ح آخر نمادها یعنی چه؟
نماد حق تقدم هر شرکت با افزودن حرف «ح» به انتهای نماد معاملاتی آن شرکت ساخته می‌شود. مثلا اگر شرکت فولاد مبارکه اصفهان که نماد معاملاتی آن «فولاد» است، بخواهد از محل آورده افزایش سرمایه بدهد، نماد معاملاتی حق تقدش می‌شود «فولادح».
هر نمادی هم که به حرف «ح» منتهی باشد در واقع حق تقدم یکی از شرکت‌های حاضر در بورس است. پس اگر دیدید نمادی به حرف «ح» ختم شده است، مطمئن باشید که حق تقدم است و حواس‌تان باشد در خرید آن دچار اشتباه نشوید.
اگر سهامداری در مهلت مقرر فرم افزایش سرمایه را پر نکند و حق تقدم‌هایش را نفروشد، اصطلاحا گفته می‌شود از حق تقدم‌هایش استفاده نکرده است. در انتهای مهلت تعیین‌شده برای استفاده از حق تقدم‌ها، شرکت حق‌تقدم‌های استفاده‌نشده را حراج می‌کند و پس از کسر کارمزد، مبلغ حاصل را به حساب سهامداران می‌ریزد.
حق تقدم سهام استفاده نشده چه می‌شود؟
اگر سهامداری در مهلت مقرر فرم افزایش سرمایه را پر نکند و حق تقدم‌هایش را نفروشد، اصطلاحا گفته می‌شود از حق تقدم‌هایش استفاده نکرده است. در انتهای مهلت تعیین‌شده برای استفاده از حق تقدم‌ها، شرکت حق‌تقدم‌های استفاده‌نشده را حراج می‌کند و پس از کسر کارمزد، مبلغ حاصل را به حساب سهامداران می‌ریزد.
دامنه نوسان قیمت حق تقدم سهام به چه میزان است؟
در حال حاضر دامنه نوسان قیمت حق تقدم‌ها دو برابر دامنه نوسان قیمت سهام عادی است. به عبارت ساده‌تر؛ قیمت حق تقدم‌ها می‌تواند از منفی ۱۰ درصد تا مثبت ۱۰ درصد نوسان کند. همین دامنه نوسان بالا باعث می‌شود عده‌ای از سهامداران که ریسک‌پذیری بالاتری دارند در بازه‌های زمانی کوتاه اقدام به خریدوفروش حق‌تقدم کنند. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم که اگر در بازار سرمایه تازه‌کارید یا ریسک‌گریز هستید، با نگاه نوسان‌گیری اقدام به خریدوفروش حق تقدم نکنید.
چه موقع حق تقدم بخریم؟
به‌طور کلی شرکت در افزایش سرمایه از محل آورده و مطالبات، دریافت حق تقدم و تبدیل حق تقدم‌ها به سهام معمولی می‌تواند بین ۳ تا ۶ ماه طول بکشد. پس شرکت در این فرایند در وهله اول برای کسانی مناسب است که دیدگاه کوتاه‌مدت ندارند و می‌خواهند برای میان‌مدت و بلندمدت سرمایه‌گذاری کنند.
نکته بعدی اینکه گاهی ممکن است بین قیمت سهام و حق تقدم آن شکاف قیمتی قابل توجه ایجاد شود. مثلا قیمت سهم ۱۰۰۰ تومان باشد و قیمت حق تقدم آن ۷۰۰ تومان. در این حالت اگر حق تقدم ۷۰۰ تومانی را بخرید و ۱۰۰ تومان آن را پرداخت کنید، قیمت سهم برایتان ۸۰۰ تومان تمام می‌شود، در حالی که قیمت روز آن سهم ۱۰۰۰ تومان است. در این موقعیت، سهامدارانی که نگاه بلندمدت‌تری دارند و تحلیل‌شان این است که قیمت این سهم روندی افزایشی دارد، از این شکاف قیمتی استفاده می‌کنند و به جای خریدن سهام معمولی، حق تقدم آن را می‌خرند و تبدیل به سهم می‌کنند.
پس برای خریدن حق تقدم باید دو نکته را در نظر بگیریم: اول اینکه نگاه خودمان در سهامداری میان‌مدت (بیشتر از ۶ ماه) و بلندمدت (بیشتر از یک سال) باشد و دوم هم اینکه تحلیل‌مان این باشد که سهام شرکت در آینده روند صعودی خواهد داشت.
اگر هنوز با مفهوم مجمع نیز آشنا نیستید پیشنهاد می کنیم تا ویدئو زیر را مشاهده نمایید
اگر مایل هستید تا درباره مفهوم EPS اطلاعات کسب کنید ویدئو زیر را از دست ندهید :
و همچنین اگر مایل هستید تا درباره پیش بینی سود اطلاعات کسب کنید حتما این ویدئو رو مشاهده کنید :
دیدگاه شما