آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟

گزارش‌ها و صورت‌های مالی نشان دهنده وضعیت اقتصادی شرکت‌ها هستند و تحلیل‌گران با توجه به آن‌ها ممکن است اقدام به فروش سهام یک شرکت کنند.

حباب دات کام | ترکیدن حباب شرکتهای اینترنتی و تجارت الکترونیکی

اگر کمترین مطالعه‌ای در زمینه‌ی تاریخچه اینترنت و کسب و کارهای اینترنتی داشته باشید، قاعدتاً با اصطلاح حبابِ دات کام یا dot com bubble روبرو شده‌اید. داستانی که به وضعیت شرکت‌های اینترنتی در پایان دهه‌ی ۹۰ میلادی اشاره دارد و ماجرای شگفت‌انگیز فراز و فرود این کسب و کارها را روایت می‌کند.

امروزه داستان ترکیدن حباب دات کام آن‌قدر فراگیر شده که می‌توان دانستن آن را بخشی از سواد دیجیتال دانست. یعنی کمی عجیب است که ادعا کنید سواد دیجیتالی دارید، اما این ماجرا را نمی‌دانید.

منظور از حباب دات کام چیست؟

با توجه به این‌که بسیاری از آدرس‌های سایت‌های اینترنتی با com. به پایان می‌رسد، اصطلاح دات کام به شرکت‌هایی اشاره دارد که مدل کسب و کار خود را بر پایه‌ی فعالیت‌های آنلاین و اینترنتی بنا کرده‌‌اند.

حباب دات کام هم اشاره به حبابی دارد که در سال‌های پایانی قرن بیستم، به واسطه‌ی فعالیت شرکت‌های اینترنتی در بورس آمریکا به وجود آمد.

سال‌های پایانی دهه‌ی نود میلادی، دوران رشد شگفت‌انگیز کسب و کارهای آنلاین بود. اینترنت به تازگی فراگیر شده بود و همه احساس می‌کردند که این اختراع تازه قرار است آینده‌ی زندگی انسان را تسخیر کند.

بسیاری از کسب و کارها، با علاقه و افتخار پیشوند e را به اسم خود می‌افزودند تا تأکید کنند که الکترونیکی و اینترنتی هستند و مردم هم، با دیدن این پیشوند، با امید و اعتماد، روی آن‌ها سرمایه‌گذاری می‌کردند. شاید برایتان جالب باشد که برخی رسانه‌ها، این رغبت عمومی و فراگیر را Prefix Investing یا سرمایه‌گذاری روی پیشوند نام‌گذاری کرده‌اند.

اما این وضعیت خوش‌بینانه، در سال ۲۰۰۰ در هم شکست و حباب بورسی شرکت‌های اینترنتی ترکید. به شکلی که قیمت سهام شرکت سیسکو که امروزه برای همه‌ی ما شناخته شده است از ۸۰ دلار به ۱۴ دلار و سهام شرکت آمازون از ۱۰۷ دلار به ۱۷ دلار کاهش یافت.

جالب اینجاست که سیسکو و آمازون هنوز خوش‌شانس های آن ماجرا بودند، چرا که به رغم سقوط شدید در بازار سرمایه، از ترکیدن حباب دات کام‌ها در سال ۲۰۰۰ جان سالم به در بردند. در حالی که شرکتهای بسیاری زیادی در آن زمان ناپدید شدند و امروزه نامی از آنها وجود ندارد.

در آن سال‌ها بخش مهمی از سرمایه‌ی مردم در بورس به سمت شرکت‌های اینترنتی و آنلاین رفته بود. به همین علت، کل شاخص NASDAQ (نَزدَک) هم به همراه این حباب، رشد کرده و در نهایت هم با ترکیدن حباب، سقوط کرد.

نمودار زیر تغییرات شاخص NASDAQ را از سال ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۵ نشان می‌دهد (به قله‌ای که در حوالی سال ۲۰۰۰ شکل گرفته توجه کنید):

چرا حباب دات کام شکل گرفت و ترکید؟

علل شکل گرفتن و ترکیدن حباب دات کام را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: بخشی از این علت‌ها، به بورس آمریکا برمی‌گردد و بخش دیگر به نحوه‌ی مدیریت کسب و کارهای آنلاین.

دوست عزیز. دسترسی کامل مجموعه درس‌های سواد دیجیتال برای اعضای ویژه‌ی متمم در نظر گرفته شده است.

حباب بورس

افزایش روند صعودی بازار بورس و رشد زیاد قیمت سهام سبب شده تا موضوع حباب بورس در بین چارتیست ها، فاندامنتالیست ها، اقتصاددانان و … مطرح شود.

اما اصلا حباب بورس به چه معناست؟ آیا به وجود آمدن آن نگران کننده است؟ و …

مقاله ی حاضر توضیحات لازم در رابطه با این موضوع را بیان خواهد کرد. پس ما آن همراه باشید.

فهرست محتوای مقاله

حباب بورس چیست؟

به معنای فاصله افتادن بین قیمت واقعی سهام و قیمت معامله کردن آن است. قیمت واقعی سهام همان قیمتی است که بر اساس ارزش ذاتی آن ها تعیین می شود.

مثلا ارزش ذاتی سهمی 200 تومان است ولی آن سهم 250 تومان معامله می شود. این اختلاف قیمت 50 تومان می تواند حباب باشد.

در این جا تحلیل گران باید مواردی که لازم است را بررسی کنند تا وجود آن را تشخیص دهند. خیلی از مواقع ممکن است به دلایل مختلفی مثلا بسته شدن قرارداد سودآور جدیدی توسط شرکت، سهمی رشد قابل توجهی پیدا کند.

اگر پس از بررسی تحلیل گران تشخیص بدهند که قیمت، حبابی بالا رفته است آن را خریداری نمی کنند.

دلیل این امر آن است که قیمت حبابی سهام علاوه بر این که یک امر موقتی است می تواند تحت تأثیر کوچک ترین خبری ریزش ناگهانی ای را هم به همراه داشته باشد.

در نهایت سهامدارانی که آن سهام را داشته باشند ضرر سنگینی را متحمل می شوند.

عامل به وجود آورنده ی حباب بورس

اختلال در عرضه یا تقاضای بیش تر از حد توانایی بازار سبب ایجاد آن می شود. اما جالب است بدانید منشأ این اختلال افرادی هستند که از استراتژی گله ای استفاده می نمایند.

حالا یا آموزش ندیده اند یا تازه واردند و هنوز تجربه ی لازم را به دست نیاورده اند؛ به همین جهت اقدام به خرید و فروش های هیجانی می کنند و همراه با صف های خرید یا فروش برای خرید یا فروش اقدام می نمایند.

در اصل کسانی که اقدام به خرید سهام با قیمتی بیش تر از ارزش ذاتی اش می کنند عاملان اصلی این اختلال هستند.

آن ها نه تنها سرمایه ی خودشان را به خطر می اندازند بلکه تحلیل گران را هم دچار تشویش و سردرگمی می کنند.آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟

نگرانی های حباب بورس

درست است که خیلی از مواقع آن تأثیرات مثبتی همچون رونق گرفتن بازار سرمایه و به وجود آمدن قیمت های جذاب را به دنبال دارد.

حتی بسیاری از معامله گران حرفه ای از این موقعیت، کمال استفاده را می برند و سود خوبی را هم به دست می آورند.

ولی با وجود این تأثیرات مثبت باز هم نمی توان نگرانی های ناشی از تأثیرات منفی آن را نادیده گرفت.

تأثیرات منفی نگران کننده ی آن عبارتند از:

• ریزش ناگهانی قیمت سهام (افت شارپی) به علت کوچک ترین اخبار منفی و در نتیجه ضرر کردن سهامداران دارنده ی آن ها.

در واقع شاخص کل میانگین بازدهی شرکت های عضو بورس است. پایین آمدن آن از نظر روانشناسی بازار می تواند تأثیر زیادی بر جذابیت این بازار بگذارد.

چه بسا بسیاری از افراد وقتی می بینند شاخص پایین آمده هیجانی عمل کرده و اقدام به فروش سهام خود با کم تر از ارزش واقعی آن می کنند.

چگونه گرفتار این حباب نشوید؟

خیلی از افراد می گویند ما چند وقتی هست که در بازار بورس فعالیت داریم، با وجودی هم که آموزش ندیده ایم تا حالا ضرر قابل توجهی نکرده ایم.

در جواب این افراد باید گفت آموزش نه تنها جلوی ضرر شما را می گیرد بلکه راهکارهای لازم جهت رسیدن به ماکزیمم سود و افزایش دارایی را به شما یاد می دهد.

ضمن این که افرادی که آموزش ندیده اند با رفتارهای هیجانی خود بازار سرمایه را دچار تشویش و به هم ریختگی می کنند و در نهایت به سهامداران زیاد دیگری هم ضرر می زنند.

پس اگر آموزش ندیدید فعلا عرضه های اولیه را خریداری کنید و از سود آن استفاده نمایید تا ضرر مالی به خود و دیگر سهامداران وارد نکنید.

• از ابزارهای تکنیکال و بنیادی برای پیش بینی آینده ی بازار استفاده کنید.

مثلا یکی از روش ها این است که چندین حد سود و ضرر برای خود مشخص کنید.

یعنی خرید و فروش های پلکانی انجام دهید تا افت ناشی از قیمت، ضررهای سنگینی به شما وارد نکند.

جمع بندی

دانستید که اختلاف قیمت واقعی سهام (که بر اساس ارزش ذاتی آن ها قیمت گذاری انجام می شود) با قیمتی که معامله می شود، می تواند حباب بورس را به وجود آورد.

البته عوامل مختلفی می توانند سبب این اختلاف قیمت شوند. پس تحلیل گر باید حواسش را جمع کند تا گرفتار این حباب بورس نشود.

وجود این موضوع نگران کننده است چون نه تنها حباب بورس یک امر کوتاه مدت است بلکه باعث ریزش سریع (شارپی) قیمت سهام نیز می شود.

با وجود این موضوع اگر قبل از ترکیدن حباب بتوانید از بازار خارج شوید مشکلی پیش نمی آید در غیر این صورت ضرر سنگینی را متحمل می شوید.

بنابراین تحلیل بازار و تشخیص این موضوع بسیار اهمیت دارد. یعنی شما باید آموزش ببینید و از تحلیل ها استفاده کنید.

سهم های بنیادی را شناسایی کنید. چندین حد سود و ضرر برای خود تعیین کنید. طمع نکنید و اگر ریسک پذیر هستید از موج صعودی بازار به خوبی استفاده کنید و به موقع از آن خارج شوید.

همان طور که مشخص است بحث آموزش برای ورود به بازارهای سرمایه بسیار اهمیت دارد.

حتما از جایی معتبر آموزش ببینید. در یزد مراکز آموزشی متعددی وجود دارند که از جمله ی آن ها می توان شرکت معتبر آکادمی طهرانی را نام برد.

این شرکت فایل های آموزشی رایگان را در اختیار کاربرانش قرار می دهد و همچنین دوره های آموزشی حضوری و غیرحضوری برگزار می‌ کند.

بدانید هزینه کردن برای آموزش بازارهای مالی (سرمایه) یک نوع سرمایه گذاری است. در حقیقت شما با فعالیت در بورس و به کارگیری تحلیل های لازم می توانید از این بازار پر هیاهو، ماکزیمم سود را به دست آورید و داراییتان را افزایش دهید.

معاملات بورس صعودی شده‌است؛ یا دچار هیجان نقدینگی و حباب …

معاملات بورس صعودی شده‌است؛
یا دچار هیجان نقدینگی و حباب …

این روزها اقتصاد ایران درگیر مهم‌ترین چالش ها یعنی حباب قیمتی شده است. از مهم‌ترین دلایل شکل‌گیری این حباب به افزایش افسارگسیخته نقدینگی می‌توان اشاره کرد. با توجه به روند صعودی بورس در ماه‌های ابتدایی سال ۱۴۰۱، بسیاری از سهامداران در یک نگرانی و دو دلی هستند که افزایش ارزش معاملات و رشد بورس واقعی است یا حباب و هیجان نقدینگی؟

به گزارش توسعه پویا از رصد بورس، بازار سرمایه این روزها در نزدیکی مقاومت مهمی قرار دارد در صورت عبور از این مقاومت، یعنی کانال یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحدی، پتانسیل رسیدن به قله ۲ میلیون واحدی را نیز دارد. سوال اینجاست که این افزایش در معاملات بورس یک صعود محسوب می‌شود یا یک حباب برای به حرکت درآوردن بازار معاملات بورس؟ شاید هم هیجان نقدینگی بازار سرمایه باشد. موضوع این گزارش، بررسی سوالات مطرح شده است.

دلایل پیداشدن حباب قیمتی

اختلاف بین ارزش ذاتی یک کالا با قیمت معامله شده آن حباب قیمتی می‌گویند. در حباب قیمتی تقاضا برای یک کالا، خدمت یا محصول بدون وجود دلایل بنیادی افزایش پیدا می‌کند؛ در حالی که عرضه ثابت مانده یا در حال کاهش است.

سندروم تداوم وضع موجود یکی از بیماری‌های رایج اقتصادی است. در این سندرم فعالان اقتصادی و مردم عادی گمان می‌کنند که روند فعلی و وضع موجود ادامه خواهد داشت. برای مثال زمانی‌که این حباب در سکه شکل می‌گیرد، مردم به گمان ادامه وضع موجود به سراغ خرید سکه می‌روند که خود این کار موجب افزایش این حباب می‌شود.

خطای تایید اجتماعی بیشتر به‌دلیل روحیه جمع‌گرایی انسان‌ها ایجاد می‌شود و به نوعی بسیار شبیه به رفتار گله‌ای است. در این نوع خطا مردم فکر می‌کنند، نشان دادن رفتاری خاص توسط اکثریت نشانه صحیح بودن آن است. پس مردم بدون در نظر گرفتن واقعیت رفتار اکثریت را تکرار می‌کنند که این در حباب قیمتی بسیار دیده می‌شود.

این حباب دیر یا زود می‌ترکند؛ اما مسئله مهم این است که حباب‌ها بعد از ترکیدن مشخص می‌شوند که حباب بوده‌اند. در واقع وقتی بازاری وارد حباب قیمتی می‌شود، فعالین بازار هم دچار سرخوشی می‌شوند و به دلایل روانی مثل سندرم تداوم وضع موجود به‌دنبال توجیه افزایش قیمت یا کاهش قیمت برمی‌آیند.

ترکیدن این حباب بسیار سریع‌تر از آن چیزی که فکر کنید، رخ می‌دهد؛ علت ترکیدن حباب قیمتی می‌تواند یک خبر یا رویداد کوچکی باشد که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم روی بازار حباب‌دار تاثیر می‌گذارد.

روند صعودی بورس همچنان حفظ شده است

بورس در هفته سوم اردیبهشت با رشدی که داشت، توانست به قله ۸ ماه گذشته خود برسد. بازار سرمایه برای سومین هفته پیاپی روند صعودی خود را حفظ کرده است.

شاخص کل بورس روز گذشته (۲۷ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱) با ۲۲ هزار و ۲۲۵ واحد افزایش تا رقم یک میلیون و ۶۰۶ هزار واحد صعود کرد. این در حالی است که شاخص کل با معیار هم‌وزن ۱۴۱۱ واحد کاهش یافت و در رقم ۴۴۷ هزار و ۸۱۲ واحد ایستاد. در این بازار ۹۲۲ هزار معامله به ارزش ۷۳ هزار و ۴۰۵ میلیارد ریال انجام شد، پتروشیمی پارس، معدنی و صنعتی گلگهر، فولادمبارکه اصفهان، معدنی و صنعتی چادرملو، ملی صنایع مس ایران، پالایش نفت تبریز و فولاد خوزستان نسبت به سایر نمادها بیشترین تاثیر مثبت را روی بورس گذاشتند.

هلن عصمت پناه، کارشناس بازار سرمایه معتقد است بازار ما ارزنده است، به خصوص اگر با تحلیل درست در نماد‌ها و صنایع مختلف به این ارزندگی رسیده باشیم و اینکه احتمال می‌رود با توجه به شرایط پیش رو بر این ارزندگی اضافه شود نیز دور از ذهن نمی‌باشد.

فارس نوشت: حذف ارز ترجیحی از اقتصاد ایران مهمترین خبر هفته گذشته بوده است که باعث رشد نمادهای گروه زراعت و کشاورزی شده است. در صورتی که همین روند ادامه دار باشد، می توان گفت جراحی اقتصاد کشور می‌تواند خبر خوبی برای شرکت‌های بورسی باشد و قیمت‌گذاری دستوری که در سال‌های گذشته بلای جان بورس شده بود، به صورت آهسته از سیاست‌گذاری اقتصادی کشور خارج شده و می توان امیدوار به روزهای آینده بود.

حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی به‌ طور حتم منجر به شفافیت و تک نرخی شدن، حرکت دولت به سمت اقتصاد آزاد و دوری از اقتصاد دستوری خواهد شد که این امر کمک زیادی را به روند معاملات بازار سرمایه دارد و نخستین گام مثبت در مسیر این بازار خواهد بود.

هیجان نقدینگی در بازار سرمایه

به گفته کارشناسان بورسی نیمی از سهم‌های بازار سرمایه، این روزها ارزنده بوده و پتانسیل رشد هم دارند اما این رکوردهای بورس تا چه اندازه می‌تواند واقعی باشد یا تا چه میزان حباب دارند؟

فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در واکنش به اینکه شاخص بورس بالاخره پس از ۲۰ ماه به یک رکورد جدید رسید، اظهار داشت: در اغلب موارد بنا به یک رویه سنتی حرکاتی از سوی نهاد ناظر یا سازمان بورس صورت می‌گیرد که این حرکات روندی را شکل می‌دهند که به‌طور کل اغلب تحلیلگران بازار سرمایه این نوسانات را ناشی از اراده نهاد ناظر می‌دانند و هرازگاهی این ردپا را هم می‌توانیم ببینیم و قابلیت اثبات هم دارد.

تنها راه تشخیص زمان حباب سرمایه

بر اساس نوشته‌های چارلز مک کِی نویسنده قرن نوزدهم، در سال ۱۶۰۰، یک پیاز گل لاله که در آن زمان کمیاب بود با چندین قلم کالا از جمله دو بسته گندم، ۴ گاو نر و ۱۲ گوسفند مبادله می‌شد. آن موقع افراد حباب را تشخیص نداده بودند.

حباب به شرایطی در بازار گفته می‌شود که با افزایش شدید قیمت یک دارایی به سطوحی بسیار فراتر از ارزش بنیادی آن به وجود می‌آید. اینجا، مفید است فکر کنیم حباب دارایی شبیه یک بادکنک است که هوای درون آن مثل سرمایه‌گذاری و اندازه آن ارزشش است. بادکنک یک اندازه ایده‌آل دارد که ارزش بنیادی آن است اما می‌تواند با ورود یا خروج هوا متورم شده یا کوچک شود و سرمایه‌گذاران راه‌هایی دارند تا این تغییرات را دنبال کنند.

بنابراین بسیاری از سرمایه‌گذاران به معیاری مانند نسبت قیمت به درآمد سهام نگاه می‌کنند که اساسا تعیین می‌کند چقدر باید برای کسب درآمد از این شرکت پرداخت کرد و آیا این شرکت ارزش چیزی را که فکر می‌کنم دارد؟

دو مورد از بزرگترین حباب‌های تاریخ را می‌توان حباب دات کام در سهام و حباب بازار مسکن ایالات متحده دانست که هر دو در ۳۰ سال گذشته ترکیدند و دوره‌هایی از رکود را بر جای گذاشتند. حباب‌های کوچک‌تر، مثل حباب دوج کوین اخیرا ترکیده‌اند.

تنها راه واقعی برای آگاهی از حبابی شدن یک دارایی این است که منتظر بمانیم تا بترکد یا به جای آن به سرعت دچار تغییراتی شود، همان طور که در سال ۲۰۲۱ در مورد گیم استاپ اتفاق افتاد.

رشد شاخص بورس حباب يا واقعيت؟

دولت طي يکسال اخير نشان داده بر آن است تا جريان نقدينگي به سمت بازار سرمايه هدايت شود، حتي تبليغات مختلفي هم براي اين کار انجام داده و تلاش هاي مختلفي صورت گرفته تا نظر مردم به بازار آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟ سرمايه جلب شود.

سال ۹۸ را بايد سال رکورد زني در شاخص هاي بورس دانست. سالي که اگر چه در شاخص هايي چون تورم، ضريب جيني، ميزان سرمايه گذاري اقتصادي و. روزهاي خوبي را پشت سرنگذاشت اما بورس سرحال تر و پررونق از تمام سال هاي گذشته بود، رونقي که برخي آن را حباب دانسته و به رشد عجيب بورس در ماه هاي اخير انتقاد مي کردند و عده اي ورود نقدينگي به بازار بورس و عدم تحرک چند ساله اين بازار را دليل اين رشد کم سابقه مي دانستند. پايگاه خبري بصيرت درگفت و گويي با حميد ميرمعيني کارشناس ارشد بازارسرمايه به بررسي بورس ايران در سال ۹۸ پرداخته است.

آقاي ميرمعيني به نظر شما دلايل افزايش شاخص بورس در ماه‌هاي اخير و آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟ رکوردشکني آن چيست؟ واقعا اين افزايش حباب است يا براساس منطق اقتصادي و همخوان با واقعيت هاي اقتصاد ايران است؟
به هر حال نمي‌توان يک حکم واحد درباره روند کاري بازار سهام ايران صادر کرد. نمي‌توان گفت آيا بورس ايران حباب فراواني دارد و افزايش‌ها بيش از ارزش ذاتي صورت گرفته يا هنوز چنين اتفاقي نيفتاده است. مثلا براي برخي از سهم‌ها مي توان چنين ادعايي کرد، واقعيت اين است که برخي از سهم‌ها مخصوصا سهم‌هاي کوچکي که با نقدينگي کمتري مي‌توان آن ها را حرکت داد، در حال حاضر در محدوده بالاتري از ارزش ذاتي خود در حال معامله هستند، ولي يک سري از سهم‌ها که تعداد کمتري هستند اما ارزش بازاري بالاتري دارند طبيعتا از ساير سهم‌ها بنيان قوي‌تري دارند لذا اگر فاصله معقولي هم داشته باشند مي‌توان اينگونه نتيجه گيري کرد که اتفاقا اين سهم‌ها هنوز به ارزش ذاتي خود نرسيده اند. بنابراين نمي‌توان يک حکم واحد براي همه بازار و تمام سهم ها صادر کرد که آيا بورس ايران وارد حباب هاي خطرناک شده يا نه؟ ضمن اينکه بايد اذعان داشت بازار سرمايه در مسيرجريان نقدينگي حرکت کرده و روند طي شده تقريبا بر مبناي داده هاي اقتصادي است اما مبتني بر تحليل نيست، يعني مي‌تواند مقداري به واقعيت نزديک باشد. در واقع نوسان يا رشدي که دارد بيش از حد انتظار کارشناسان است و اين رشد مي تواند با يک سري از شاخص ها و معيارهاي اقتصادي از جمله معيارهاي اقتصادي داخلي و شاخص هاي اقتصادي بازارهاي جهاني همخواني نداشته باشد، اما فشار ناشي از نقدينگي مي‌تواند بازار را به سمت حرکت هاي بدون پشتوانه تحليلي سوق دهد. ضمن اينکه اين وضعيت مي‌تواند تداوم داشته باشد و حتي امکان دارد به دلايل مختلف هر آن اصلاح قيمتي صورت گيرد.
مساله ديگر حمايت دولت از روند ورود نقدينگي به بازار سرمايه است، دولت اين حمايت را تاييد مي کند و اصلا منکر انجام اين حمايت نيست. دولت آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟ طي يکسال اخير نشان داده بر آن است تا جريان نقدينگي به سمت بازار سرمايه هدايت شود، حتي تبليغات مختلفي هم براي اين کار انجام داده و تلاش هاي مختلفي صورت گرفته تا نظر مردم به بازار سرمايه جلب شود. همين طور افزايش جريان نقدينگي باعث افزايش تقاضا شده و به تبع آن قيمت ها را بالا برده است. اگر روند چند آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟ روز اخير که گاهي بازار منفي بوده را فاکتور بگيريم متوجه مي شويم که جريان نقدينگي تا امروز تاثير گذار بوده است. اما از 19 اسفند ماه بازار با جدي شدن شيوع ويروس کرونا تا حدووي تحت تاثير قرار گرفته است و اين احتمال وجود دارد بخشي از جريان نقدينگي که به سمت بازار سرمايه آمده از اين بازار خارج شود که اگر اين اتفاق بيفتد خطرناک بوده و بازار را وارد روند اصلاحي مي کند.

اصولا رشد نقدينگي در اقتصاد چه ارتباطي با افزايش شاخص بورس دارد؟
تقريبا همه دارندگان سرمايه به دنبال بازاري با بازدهي مناسب و سود آوري هستند، تا از اين راه بتوانند ارزش دارايي‌هاي خود را حفظ کنند. تا امروز بازارهاي مختلفي چون بازار طلا، مسکن، ارز، خودرو و. موازي بازار بورس سرمايه ها را به خود جذب مي کردند اما موانعي که دولت بر سر راه اين بازارها ايجاد کرده تب وتاب ورود نقدينگي به اين بازارها را کاهش داده است لذا بخشي از نقدينگي امروز جامعه که افزون بر 2200 هزار ميليارد تومان است به تدريج وارد بازار سرمايه شده است. هجوم نقدينگي به سمت بازار سرمايه در چند وقت اخير منجر به افزايش قيمت برخي از سهم ها شده که علي القاعده پشتوانه قوي قابل قبولي ندارند، بنابراين برخي از اين سهم‌ها بيش از ارزش ذاتي خود رشد کرده اند، ورود نقدينگي به بازار سرمايه بخصوص بازارهايي که پشتوانه تحليلي يا توجيهي ندارند و افزايش اين قيمت‌ها براي اقتصاد نگران کننده نيست، چرا که بازار سرمايه بايد بتواند از جريان نقدينگي که وارد بازار سرمايه مي شود به نحو احسن استفاده کند و صرفا بازي با اعداد روي تابلوي بورس نباشد تا بتواند اين نقدينگي را به سمت فعاليت‌هاي توليدي و در عرصه سرمايه‌گذاري در طرح‌ها و پروژه‌هاي شرکت‌ها هدايت کند، تا بتواند از نقدينگي که به سمت بازار سرمايه آمده نهايت استفاده را به عمل آورده و با ايجاد جذابيت براي سرمايه‌گذاران، سرمايه‌ها در بازار بورس باقي بماند.

به نظرتان اگر موضوع محدود کردن نوسان سود در بورس به 2 درصد به جاي 5 درصد تغيير مي‌يافت و با دستور وزير اقتصاد لغو نمي‌شد، چه اتفاقي براي بورس و شاخص‌ها مي‌افتاد؟
من معتقدم ايجاد محدوديت به هيچ وجه روش مناسبي براي بازار سرمايه نيست و بازار سرمايه را از روال بازار آزاد بودن خارج کرده و بورس از جريان عرضه و تقاضاي طبيعي خارج مي شود. به نظر مي‌رسد افزايش رفتار توده وار با جريان نقدينگي که وارد بازار سرمايه شده امر عادي باشد، اگر اين رقم به 2 درصد کاهش پيدا مي کرد يا رشد بورس تداوم مي يافت، اين مساله به دليل عدم عرضه مناسب و تقاضاي بيشتر بود. بنابراين ممکن بود علي رغم اينکه سود به ۲ درصد کاهش پيدا کرده اما بازار همچنان روند رشد خود را حفظ مي کرد، چرا که همچنان جريان نقدينگي ماندگار مي‌شد و منجر به ورود جريان نقدينگي جديدي به بازار سرمايه مي‌شد، اما بلاتکليفي و دستورالعمل‌هايي که داده مي‌شود بازار را وارد يک محدوده ريسک سيستماتيک کرده است، همانطور که قيمت جهاني نفت، طلا و ساير متغيرها منجر به رفتار وحشت زده سهام داران مي شود، طبيعتا در سطح داخلي نيز ابلاغ و لغو دستورالعمل ها در نوسان بازار بي تاثير نيست.

پيش بيني شما از آينده بازار بورس در سال آينده چيست؟
به نظرم شرايط سختي در پيش رو است و اصلا نمي‌توان حتي هفته بعد را نيز پيش بيني کرد، برخي از عوامل کلان به خودي خود بر بازار سرمايه تاثيرگذار هستند، اما قدر مسلم مي‌توان گفت در بازار سرمايه آنقدر مولفه هاي مختلفي تاثيرگذار هستند که با ذهن و اطلاعات محدود ما شايد امکان تحليل آنها ممکن نباشد، اما براساس سيستم هاي تصميم گيري مي‌توان پيش بيني‌هايي غيرقطعي کرد. چهار عامل در اين موضوع اثر گذارند که سرمايه‌گذاران بايد با توجه به برداشت و بررسي هاي خود نسبت به بازار سهام تصميم گيري کنند:
اولين مورد بحث ريسک سياسي و تنش هاي سياسي داخلي و بين المللي است که با کاهش تنش هاي سياسي يا افزايش آنها ممکن است بازار سرمايه تحت تاثير قرار بگيرد، وضعيت بازارهاي جهاني از قبيل بازار نفت، کالاهاي اساسي، فلزات، پتروشيمي و محصولات آن همگي در اين پيش بيني ها موثرند، هر چند که به دليل شيوع ويروس کرونا بيشتر بازارها وارد فاز نزولي شده است، اما درباره اينکه اين موضوع تا چه ميزان روي تقاضاي جهاني اثرگذار بوده و ريسک بالايي دارد فعلا نمي توان پيش بيني داشت.

يعني قيمت جهاني نفت هم مي تواند در وضعيت بورس تاثيرگذار باشد؟
به هرحال نفت يکي از مهمترين آيتم هاي بازار سرمايه است که 27 درصد ريزش قيمت آن طي روزهاي گذشته طبيعتا عامل مهمي در ريزش بازارهاي سرمايه در دنياست، چرا که به تبع آن ساير محصولات و کالاهاي جهاني دچار کاهش قيمت مي‌شوند. عامل بعدي سياست گذاري‌هاي اقتصادي داخلي از نرخ ارز تا نرخ تورم و سود بانکي و. نيز در اين موضوع مهم است. علي رغم اينکه ممکن است بازار جهاني با افت آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟ قيمتي مواجه شوند، اما افزايش نرخ ارز در داخل منجر به سودآوري شرکت‌ها مي‌شود، بنابراين بازار سرمايه داخلي تحت تاثير مواردي چون نرخ ارز، تورم و نرخ سود بانکي يا به طور کلي سياست‌هاي اقتصادي دولت قرار دارد. البته ممکن است علي رغم اينکه شاخص‌هاي اقتصادي ما با افت مواجه است اما شاخص بورس به دليل جريان نقدينگي و سياست گذاري پنهان اقتصادي - مثل هدايت جريان نقدينگي به سمت بازار سرمايه از سوي دولت - بازار سرمايه ما روالي متفاوت با بازارهاي سرمايه ديگر کشورهاي جهان داشته است. آخرين عامل نيز موضوع سياست گذاري هاي سازمان بورس است، اينکه ابزارها و دستورالعمل‌هايي که گاه و بيگاه از سوي اين نهاد ارائه مي‌شود چگونه مي‌تواند بازار را تحت الشعاع تاثيرات منفي قرار ندهد بسيار مهم بوده و جاي کار فراواني دارد.

9 دلیل اصلی کاهش قیمت سهام

بازار سهام به طور مداوم در حال نوسان است و قیمت هر سهم در طول روز معاملاتی افزایش و کاهش پیدا می‌کند. هر گاه قیمت تعداد زیادی از سهام مختلف یا گروهی از آن‌ها که «شاخص بورس» نامیده می‌شود، به شدت کاهش پیدا کند به اصطلاح گفته می‌شود که «بازار سهام سقوط کرده است!» اما کاهش قیمت سهام به چه دلایلی اتفاق می‌افتد؟

• سقوط بازار سهام عبارت است از افت ناگهانی یا شدید قیمت کلی سهام که معمولاً در زمان کوتاهی اتفاق می‌افتد.
• دلایل کاهش قیمت سهم می‌تواند عوامل مختلفی از جمله اتفاقات اقتصادی یا بلایای طبیعی، سفته‌بازی یا وحشت سرمایه گذاران باشد.
• سرمایه گذاران می‌توانند با تنوع بخشیدن به پرتفوی خود و یا سرمایه گذاری روی اوراق بهادار کم ریسک‌تر، خود را برای افت بازار سهام آماده کنند.

مهمترین علت کاهش قیمت سهام

قیمت سهام بورس‌های جهانی ممکن است به دلایل اقتصادی و غیر اقتصادی مختلفی به یک باره افت کند.

مهمترین علت کاهش قیمت سهم در بازار بورس در درجه اول ترکیبی از کاهش تقاضا و فروش از روی هراس (پانیک سل) است. بازارها معمولاً در پایان یک دوره صعودی طولانی یا حباب قیمت سقوط می‌کنند؛ یعنی زمانی که خوش‌بینی سرمایه گذاران و خریدهای بی‌رویه آن‌ها موجب فراتر رفتن قیمت از ارزش واقعی سهام می‌شود.

هنگامی که عرضه بیشتر از تقاضا باشد، به دلیل نبود خریدار کافی در بازار، قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کنند.

هنگامی که سرمایه گذاران متوجه شوند که قیمت دارایی به اوج خود رسیده است، شروع به فروش دارایی‌های خود می‌کنند تا قبل از سقوط بازار و متحمل شدن زیان شدید، از بازار خارج شوند.

از آنجا که تمام قیمت‌های بازار بر اساس ارزشی شکل می‌گیرد که مجموعه سرمایه گذاران به سهام شرکت‌ها نسبت می‌دهند، کافی است یک سفارش فروش بزرگ در بازار ثبت شود تا موجی از وحشت در میان آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟ سرمایه گذاران خرد ایجاد شده و همگی اقدام به فروش دارایی‌های خود کنند. در مدت کوتاهی صف‌های فروش طولانی در بازار شکل می‌گیرد و قیمت به صورت تصاعدی شروع به ریزش می‌کند.

در ادامه مهم‌ترین دلایل کاهش قیمت سهام را بررسی خواهیم کرد:

1. فروش گسترده سهام توسط سهامداران عمده

برخی از حقوقی‌ها که سهام یک شرکت را در اختیار دارند، یک محدوده قیمتی یا یک رویداد خاص را به عنوان یک هدف برای فروش قرار می‌دهند. مثلاً، ممکن است سیاست‌های سهامدار عمده این باشد که اگر سود عملیاتی شرکت صاحب سهام به طور مداوم افت کرد اقدام به فروش گسترده سهام آن کند.

یا مثلاً تعیین می‌کنند اگر قیمت سهام از 300 تومان بالاتر رفت، زمان شناسایی سود است و بهتر است میزان سرمایه‌گذاری‌شان را در آن شرکت کاهش دهند.

البته این یک مثال است و فروش سهام توسط سهامداران عمده می‌تواند به دلایل گوناگونی رخ دهد. در هر حال، اگر این فروش به طور گسترده اتفاق بیفتد و عرضه از تقاضا پیشی بگیرد، شاهد کاهش قیمت سهام آن شرکت خواهیم بود.

اما سرمایه گذاران عادی چگونه می‌توانند از فروش گسترده سهام توسط سهامداران عمده مطلع شوند؟

با مراجعه به سایت Tsetmc.com و صفحه نماد شرکت‌ها می‌توان به آمار خرید و فروش‌ها دسترسی پیدا کرد.

چند نکته در رابطه با فروش سهام توسط سهامدار عمده وجود دارد:

• حجم خرید و فروش سهامداران عمده معمولاً بالاست. زمانی که حجم معاملات آنها نسبت به تعداد کل سهام شرکت و نسبت به میزان سهامی که در اختیار دارند کم باشد، تاثیر مثبت یا منفی آن معامله نیز کمتر خواهد بود.
• روند معاملات سهامدار عمده را می‌توان با کلیک روی نام شرکت در لیست سهامداران عمده مشاهده کرد، که آیا مرتب در حال فروش است یا اینکه این فروش موقتی انجام گرفته است.
• با خرید و فروش سهامدار عمده نمی‌توان و نباید هیچ تصمیمی برای خرید و فروش گرفت. معاملات سهامدار عمده ممکن است هزاران دلیل مختلف داشته باشد و همیشه نشان‌دهنده وجود اتفاقی خاص در یک شرکت نیست.
• گاهی اوقات پس از فروش گسترده سهام توسط سهامدار عمده و افت قیمت سهم، در صورتی که عوامل بنیادی شرکت و عملکرد آن مثل سابق باشد، معمولا قیمت سهم مجدد رشد می‌کند. این موضوع نشان می‌دهد که افت قیمت صرفا به دلیل فروش گسترده آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟ آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟ سهم توسط سهامدار عمده بوده و وضعیت بنیادی شرکت تغییری نداشته است.

2. تحلیل‌ها یا اخبار منفی

یکی دیگر از دلایل کاهش قیمت سهم انتشار تحلیل‌ها یا اخبار منفی پیرامون یک سهم است. گاهی اوقات یک تحلیلگر یا خبرنگار یا یک رسانه که دارای مخاطبین بسیار زیاد است، در مورد وضعیت یک شرکت یا صنعت اخبار یا تحلیل منفی منتشر می‌کند.

این اطلاعات (حتی اگر کمی منفی باشد) می‌تواند روی دید سرمایه‌گذاران و خوانندگان تاثیر بگذارد، مخصوصاً آن‌هایی که سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت انجام می‌دهند و رفتارهای احساسی‌شان بیشتر است.

جوّ کلی حاکم بر بازار نقش مهمی در تصمیم‌گیری فعالان بازار دارد و اخبار منفی می‌تواند به سرعت موجب شکل‌گیری موج‌های فروش شود.

در هر حال، در نتیجه انتشار این اطلاعات و تحلیل منفی، فشار فروش در معاملات سهام افزایش می‌یابد و موجب کاهش قیمت سهم می‌شود.

هرچقدر نفوذ آن رسانه و تحلیلگر یا خبرنگار بیشتر باشد و آن محتوا به دست افراد بیشتری برسد، تاثیرگذاری آن خبر بیشتر خواهد بود.

سرمایه‌گذار حرفه‌ای می‌داند زمانی که تحلیل‌ها و اطلاعات منفی در مورد یک شرکت منتشر شده و باعث افت قیمت سهم می‌شود، اگر وضعیت بنیادی آن شرکت تغییری نکرده باشد، چنین تغییر قیمتی صرفا یک موقعیت خرید است.

زیرا پس از اینکه فشار فروش روانی ناشی از آن اطلاعات منفی کنار رفت، قیمت سهم رشد می‌کند و در بیشتر مواقع تا سطح قیمت قبلی می‌رسد.

3. محقق نشدن شایعات دلیل کاهش قیمت سهام

گاهی اوقات یک شرکت مطابق پیش‌بینی‌هایی که انجام داده، سودآوری دارد ولی این سودآوری که در گزارش مالی اعلام شده، شایعاتی که وجود داشته را محقق نمی‌سازد.

مثلا شایعه شده که یک شرکت در سه‌ماهه اول سال مالی خود، 250 ریال سود می‌سازد ولی این اتفاق نمی‌افتد.

شایعات می‌تواند یک تخمین غیررسمی یا شنیده شده در بازار باشد که سود یک شرکت را حدس می‌زند. اینچنین شایعاتی مخصوصا اگر به طور گسترده پخش شوند، تاثیر بیشتری روی قیمت سهام می‌گذارند. معمولا یک سرمایه‌گذار معمولی نمی‌تواند کاری در برابر این شایعات انجام دهد.

4. عملکرد ضعیف شرکت

گاهی اوقات برای افت قیمت سهام یک دلیل بنیادی وجود دارد. مثلا در صورت‌های مالی یک شرکت حاشیه سود خالص کاهش یافته است یا اینکه نقدینگی شرکت به طرز قابل ملاحظه‌ای کم شده است. یا اینکه ممکن است شرکت هزینه‌های عمومی و تولیدی بسیار زیادی را برای ایجاد یک محصول جدید پرداخت کرده باشد.

گزارش‌ها و صورت‌های مالی نشان دهنده وضعیت اقتصادی شرکت‌ها هستند و تحلیل‌گران با توجه به آن‌ها ممکن است اقدام به فروش سهام یک شرکت کنند.

سرمایه‌گذاران باید به طور محتاطانه صورت‌های مالی را بررسی کنند تا ببینند تخمین‌ها و پیش‌بینی‌های انجام گرفته محقق خواهد شد یا نه. بررسی وضعیت اقتصادی شرکت اهمیت زیادی دارد، زیرا دیر یا زود این وضعیت در قیمت سهام آن منعکس خواهد شد.

مخصوصا به حاشیه سود خالص و هزینه‌های عملیاتی باید دقت شود. این دو مورد باید در گزارش‌های سه ماهه و یک ساله در چند سال مالی بررسی شده و همچنین موجودی نقدی شرکت را در دوره‌های قبلی و فعلی بررسی نمود.

در نهایت باید به بررسی نظرات مختلف تحلیلگران و رسانه‌ها در مورد سود و وضعیت اقتصادی شرکت موردنظر پرداخت. زیرا ممکن است اطلاعاتی یافت شود که توسط شما نادیده گرفته شده یا به آن دقت نشده است.

5. تغییر در چشم‌انداز شرکت

همه شرکت‌هایی که در بورس پذیرفته شده‌اند سالیانه باید یک مجمع عمومی برای تقسیم سود، تصویب صورت‌های مالی و… تشکیل دهند. در این مجمع باید به سخنان هیئت مدیره در خصوص آینده و چشم‌انداز شرکت دقت کرد.

سرمایه‌گذاران باید هرگونه اظهارات و پیش‌بینی‌های مثبت یا منفی که خلاف انتظار سرمایه‌گذاران است را به خاطر بسپارند، زیرا این موارد اثر خود را روی قیمت سهم خواهد گذاشت.

سرمایه‌گذاران بهتر است گزارش فعالیت هیئت مدیره شرکت را پس از مجمع در سایت کدال یا سایت شرکت مطالعه کنند.

6. کاهش قیمت سهام به دلیل افزایش سرمایه

شرکت‌ها گاهی افزایش سرمایه می‌دهند و به همین دلیل تعداد سهام آنها افزایش می‌یابد.

وقتی تعداد سهام افزایش می‌یابد، قیمت هر سهم می‌شکند.

به طور مثال اگر سهام شرکتی در زمان افزایش سرمایه 100 درصدی، 700 تومان باشد، و سهامداری 10000 سهم از آن داشته باشد، قیمت سهم به 350 تومان می‌رسد ولی در عوض تعداد سهام افراد آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟ دو برابر می‌شود.

سهام جدید ممکن است فورا به پرتفوی اضافه نشود و اضافه شدن سهام جایزه مدتی طول بکشد.

اگر افزایش سرمایه از محل آورده نقدی باشد (حق تقدم به سهامداران تعلق بگیرد) تبدیل شدن حق تقدم به سهم، معمولا چند ماه به طول می‌انجامد.

7. تأثیرگذاری اقتصاد جهانی بر بازار بورس

بخشی از صنایع اصلی بازار بورس کشور از جمله صنایع فولاد،‌ پتروشیمی، سنگ آهن، فلزات رنگی، سیمان و دیگر سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با آن‌ها که بیش از 60 درصد ارزش بازار بورس را تشکیل می‌دهد، تحت تاثیر اقتصاد جهانی و قیمت کالاها در بازارهای بین‌المللی قرار دارند.

بخش بزرگی از بازار بورس کشور تحت تاثیر اقتصاد جهانی و قیمت کالاها در بازارهای بین‌المللی دستخوش تغییر می‌شود.

به همین دلیل سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری با زیر نظر گرفتن همیشگی وضعیت اقتصاد جهانی مناطق تعیین‌کننده مانند امریکا، اروپا، چین و… تلاش می‌کنند تاثیر تحولات اقتصاد جهانی را بر قیمت‌ کالا‌ها در بازارهای بین‌المللی تحلیل کرده و اثر آن را بر صنایع «کامودیتی ‌محور» در داخل کشور ارزیابی کنند.

اتفاقاتی نظیر رکود اقتصادی، بحران‌های مالی، همه‌گیری بیماری‌ها و جنگ می‌تواند بر قیمت جهانی صنایع فوق تاثیر گذاشته و موجب افت قیمت ناگهانی آن‌ها شود. مدیران حرفه‌ای در بازار بورس می‌توانند با تحلیل آخرین وضعیت اقتصاد جهانی و پیامد آن برای قیمت کالا‌ها در بازارهای جهانی اقدام به پیش‌بینی قیمت سهام شرکت‌های مرتبط داخلی کنند.

8. تاثیر عوامل اقتصاد کلان کشور بر کاهش قیمت سهام

مجموعه دیگری از عوامل مرتبط که می‌تواند ارزش سهام شرکت‌ها را تحت تاثیر آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟ قرار دهد مربوط به عوامل و متغیرهای کلان اقتصادی شامل نرخ ارز، نرخ بهره، مالیات، وضعیت حامل‌های انرژی، تعرفه بازرگانی و… است.

تحلیل‌گران با تجربه روند تغییرات متغیرهای کلان اقتصادی را دنبال کرده و تاثیر آن را بر صنایع مختلف ارزیابی می‌کنند؛ آن‌ها با توجه به برآوردهای خود ممکن است نسبت به خرید یا فروش سهام در بازار سرمایه‌ اقدام کنند.

این افراد در بیشتر موارد قبل از آنکه ارزش سهام سقوط کند نشانه‌های ضعف بازار را شناسایی کرده و سفارش‌های سنگین فروش خود را ثبت می‌کنند. به دنبال آن‌ها سرمایه گذاران دیگر هیجان زده شده و سعی می‌کنند به سرعت از بازار خارج شوند. این فروش از روی هراس منجر به افت هر چه بیشتر قیمت‌ها در مدت زمان کمی می‌شود.

برای مثال، افزایش شدید نرخ ارز موجب رشد قیمت سهام شرکت‌های صادراتی می‌شود که معمولا هزینه‌های آن‌ها ریالی و درآمد‌هایشان ارزی است.

افزایش یا کاهش نرخ مالیات نیز می‌تواند باعث نوسان بازارهای مالی شود. مثلا، تصویب لایحه مالیاتی دونالد ترامپ در امریکا موجب افزایش بیش از 20 درصدی ارزش بازارهای مالی آن کشور شد. علاوه بر این، افزایش نرخ بهره می‌تواند منجر به کاهش P/E شرکت‌ها، کاهش ارزش سهام و افت چشمگیر ارزش اوراق خزانه در بازار بدهی شود.

در نهایت، سیاست‌های کلان مربوط به کاهش یارانه‌های انرژی هم می‌تواند اقتصاد صنایع انرژی‌بر مانند فولاد، سیمان، پتروشیمی و… را تحت تاثیر قرار دهد و موجب کاهش شدید قیمت سهام این صنایع شود.

9. تحولات درونی صنایع و شرکت‌ها

یکی از مهمترین عوامل موثر بر اقتصاد شرکت‌ها، تحولات درونی صنایع و شرکت‌ها است. همان‌طور که می‌دانید، شرکت‌ها آخرین وضعیت اقتصادی و تحولات درونی خود را به صورت گزارش‌های مالی شامل گزارش‌های میان‌دوره‌ای صورت سود و زیان، گزارش تولید ماهانه، گزارش فعالیت هیئت مدیره، گزارش تفسیری مدیریت،‌ گزارش‌های افزایش سرمایه و گزارش‌های شفاف‌سازی منتشر می‌کنند.

تحلیل‌گران بنیادی با مطالعه منظم این گزارش‌ها، ارزش سهام شرکت‌های مدنظر را سنجیده و با مشاهده اخبار و گزارش‌های غیرمساعد مربوط به وضعیت اقتصادی و مالی شرکت‌ها در زمان مناسب اقدام به فروش سهام خود کنند.

سوالات متداول

سقوط بازار سهام عبارت است از افت ناگهانی یا شدید قیمت کلی سهام که معمولاً در زمان کوتاهی اتفاق می‌افتد.

سقوط بازار سهام در درجه اول ناشی از ترکیبی از کاهش تقاضا و فروش از روی هراس (پانیک سل) است.

در هنگام سقوط بازار، بنابر استراتژی‌هایی که دارید، می‌توانید به سرعت از بازار خارج شوید یا در قیمت‌های پایین‌تر اقدام به خرید پله‌ای کنید. همچنین، باید از قبل با تشکیل یک پورتفوی متنوع و افزودن دارایی‌های کم ریسک‌تر آماده روزهای منفی بازار باشید. در نهایت، می‌توانید با داشتن دیدگاه بلندمدت به سرمایه‌گذاری منتظر بمانید تا بازار دوباره صعودی شود.

نتیجه‌گیری

افت یا سقوط بازار سهام به معنی کاهش ناگهانی و چشمگیر قیمت سهام در بخش بزرگی از بازار سهام است. هجوم سرمایه گذاران برای فروش سهام خود منجر به کاهش هر چه بیشتر قیمت‌ها می‌شود، که این می‌تواند منجر به افت‌های بزرگ و حتی ایجاد بازار نزولی یا رکود شود.

همیشه دلیل یا دلایل محسوسی برای کاهش قیمت سهام وجود دارد و این وظیفه سرمایه‌گذار است که با هوشیاری و بررسی‌های دقیق دلایل فروش سراسری را شناسایی کند و بر اساس آن تصمیم‌های آگاهانه‌ای در مورد دارایی‌های خود بگیرد.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: